کلمه جو
صفحه اصلی

باب عرب المدینه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] باب عرب المدینه منصب نمایندگی حکومت مرکزی در میان عشایر و قبایل مدینه را گویند.
باب به معنی در و دروازه است؛ اما کاربرد آن و نیز کلماتی مانند درگاه یا آستانه ، بر قصر یا کاخ و یا دارالحکومه فرمانروایان رواج داشته است. نمونه این کاربرد، « باب عالی » است که بر قصر حاکمان عثمانی و بعدها بر کاخ وزیر اعظم عثمانی که مکان اداره امور دولت و مرکز حل و فصل مسائل مردم بود، اطلاق می شد.
معنای باب العرب
عنوان باب العرب درباره کسی به کار می رفت که نزد عشایر و حکومت مرکزی و حاکم محلی، مقبولیت داشت و واسطه میان عشایر مدینه و حکومت بود. ایجاد این منصب، به عنوان راهی برای نظارت بر عشایر، به حسن پاشا وزیر، حاکم عراق ( انتصاب:۱۱۶ق.) نسبت داده شده است. وی در میان قبیله های عراق از این منصب بهره برد و بر عشایر عراق استیلا یافت و بعدها نیز دیگران از این شیوه پیروی کردند. خاندان آل شاوی که به شاوی نصیف نسب می برند و نیز فرزندان وی در عراق به این منصب شناخته می شوند. بر پایه گزارش محمد حسین زیدان ، ایجاد مناصب و عنوان هایی مانند باب همایون ، باب سعادت ، باب آصفی ، باب فتوی ، باب ضبطیه ، و باب العرب که سرپرستی و مدیریت کار یا گروهی را بر عهده داشتند، از سوی محمد علی پاشا • (حک:۱۲۲۰-۱۲۶۵ق.) خدیو مصر صورت گرفته است. این عنوان در اواخر عهد عثمانی و تا دوره حکومت هاشمیان (حک:۱۳۳۷-۱۳۴۴ق.) و نیز در حکومت عبدالعزیز سعودی در مدینه وجود داشته است.
امنیت راه حج
وجود عشایر و بادیه نشینان برای حکومت عثمانی مایه چالش بود؛ زیرا از دسترس حکومت مرکزی دور بودند و نیروی نظامی حکومت در میان آنان قدرتی نداشت. از این رو، امنیت راه حج بیشتر از سوی بادیه نشینان به خطر می افتاد. حکومت عثمانی از راه های گوناگون به حل این مشکل روی آورد؛ همچون:گرد آوردن حاجیان و حرکت دادن هم زمان آنان، تعیین امیر الحاج عثمانی و همراه کردن نیروی نظامی با کاروان حج، دلجویی از قبیله ها با توزیع هدایا و پول در ماه های حج و صدور اجازه کسب درآمد از حمل و نقل و اجاره دادن حیوانات.
نقش باب عرب المدینه
...


کلمات دیگر: