جمهوری خودگردان

جمهوری خودگردان یا جمهوری خودمختار نوعی از حکومت است که در آن، یک ملت به دلایلی از جمله دور افتادگی از مرکز کشور، اختلاف فرهنگی با بقیه جمعیت کشور یا دلایل سیاسی از جمله مبارزات استقلال طلبانه؛ اعلام خودمختاری می کنند. در واقع بخشی از یک کشور مستقل، خود اعلام استقلال می کند اما نه به طور رسمی و شناخته شده توسط سایر کشورها و دولت های مستقل.
جمهوری های روسیه
گرجستان: آبخاز، آجارستان و اوستیای جنوبی
جمهوری آذربایجان: نخجوان و قره باغ
مولداوی: ترنسنیستریا
ازبکستان: قره قالپاقستان
اوکراین: کریمه
عراق: کردستان عراق البته بصورت پاشایی (با اسم و رسم بابان و حفصه خانی نقیب، همان چیزی که نامش مسئله ی کورد است) در گوشه ی شمال شرقی جمهوری عراق با شعار رسمی :
نمونه های جمهوری خودمختار، به ویژه در کشورهای تشکیل دهنده شوروی سابق از جمله روسیه، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ازبکستان دیده می شود.
فیر ئه وی مریشک ئه خوی باوه حیز قن پان ...!.
اطلس روابط بین الملل