شماتت

[ویکی فقه] شماتت‏ به نوعی تحقیر و توهین گفته می شود.
شماتت به خشنودی از اتفاق ناخوشایند رخ داده برای دیگری میگویند
از آن به مناسبت در باب شهادات سخن گفته‏ اند.
حکم تکلیفی شماتت
اظهار شادمانی از بلایی که برای برادر دینی (مؤمن) رخ داده حرام است. در حدیثی از امام صادق علیه السّلام آمده است: «کسی که برادر دینی خود را بر گرفتاری ای‏که برایش پیش آمده شماتت کند، از دنیا نمی ‏رود، مگرآنکه بدان‏ گرفتاری مبتلا شود». و در حدیثی دیگر از رسول خدا صلّی اللَّه علیه وآله آمده است: «نسبت به برادر دینی خود اظهار شماتت مکن که (اگر چنین کنی) خداوند او را مورد لطف و مرحمت خود قرار داده و تو را مبتلا می ‏گرداند».
شماتت کردن مسلمان موجب تعزیر است.

[ویکی اهل البیت] شماتت در لغت عبارت است از شادشدن از گرفتاری دیگران یا کسی که با شماتت­کننده دشمنی می کند. معنای اصطلاحی شماتت نیز به مانند بسیاری از واژگان علم اخلاق از معنای لغوی آن گرفته شده است و آن عبارت است از این که: «مثلا بگوید فلان بلا یا فلان مصیبت که به فلان ­کس رسیده از بدی اوست و با آن شادی و سرور نیز باشد».
در برخی آیات قرآنی در توصیف سیمای مخالفین دین اسلام و منافقین ویژگی­ها و خصوصیاتی برای آنان ذکر می­شود که از جمله­ی آنها صفت شماتت یا همان خشنودی به گرفتاری مؤمنان به بلاها و حوادث ناگوار است: «اگر نیکی به شما برسد، آنها را ناراحت می کند و اگر حادثه­ی ناگواری برای شما رخ دهد، خوشحال می شوند».
«هرگاه نیکی به تو رسد، آنها را ناراحت می کند و اگر مصیبتی به تو رسد، می گویند: "ما تصمیم خود را از پیش گرفته ایم" و بازمی گردند در حالی که خوشحالند!».
با این که شکست مسلمانان می­توانست موجب آسیب های اجتماعی فراوانی برای منافقانی که با آنها زندگی می­کردند، شود. اما کینه و دشمنی نسبت به پیامبر و دیگر مسلمانان که در دل منافقان جای گرفته بود، باعث می­شد که این گروه به گرفتاری­ها و شکست مسلمانان خشنود شوند.
این صفت در کلمات و سخنان معصومین علیهم السلام جزو صفت­های ناپسند و از ویژگی های کسانی برشمرده شده است که از وادی ایمان دور گشته­اند به­ همین جهت مومنان از آن برحذر داشته شده­اند.
حمّاد بن عیسی از امام صادق علیه السلام نقل می کند که فرمود: «لقمان به پسرش گفت: "فرزندم! هر چیزی علامتی دارد که با آن شناخته می شود(...) و حسود سه علامت دارد: وقتی کسی غایب است غیبت او را می کند و چون حضور داشته باشد. چاپلوسی او را می کند و مصیبت زده را شماتت می کند"».
ابان بن عبدالملک از امام صادق علیه السلام روایت کند که آن حضرت فرمود: «در گرفتاری برادر (دینی) خود اظهار شادی و شماتت مکن تا (در نتیجه) خداوند به او ترحم کند و آن گرفتاری را به ­سوی تو بگرداند» و فرمود: «هر کس به مصیبتی که به برادر (دینیش) رسیده، شادکام شود. از دنیا نرود تا خودش گرفتار آن شود».

[ویکی فقه] شماتت (فقه). شماتت‏ به نوعی تحقیر و توهین گفته می شود.
شماتت به خشنودى از اتفاق ناخوشایند رخ داده براى دیگرى میگویند
از آن به مناسبت در باب شهادات سخن گفته‏ اند.

حکم تکلیفى شماتت
اظهار شادمانى از بلایى که براى برادر دینی (مؤمن) رخ داده حرام است.
جواهر الکلام ج۴۱، ص۵۸.
۱. ↑ جواهر الکلام ج۴۱، ص۵۸.
...