و... مجازاتهایی مقرر گردیده است که در فقه از آن به «تعزیرات» یاد میشود.
تعزیر یعنی کیفری که در شرع از حیث مقدار مشخص نیست و در مقابل حد است و در فقه بر کیفری اطلاق میشود که برخلاف حد، شارع مقدّس اندازهای برای آن تعیین نکرده است.
جایگاه اصلی بحث آن، باب حدود است؛ گرچه در بابهایی مانند صوم، حج، تجارت و نکاح نیز به مناسبت از آن سخن رفته است.
در تعریف تعزیر چنین آمده است که «تعزیرات» جمع «تعزیر»، در لغت به معنای ادب کردن و در اصطلاح شرع عبارت از عقوبتی است که در غالب موارد در اصل شرع برای آن اندازهای معین نگردیده است.
الهی پیشین افزون بر مجازاتهای با قانون ثابت و غیر قابل انعطاف، مانند قصاص و حدّ مرتد ، مجازاتهایی نیز وجود داشت که جنبه عمومی و ثابت نداشت، بلکه به تناسب نوع جرم و شخصیت مجرمان تعیین می شد.
...
wikifeqh: چشم در مقابل چشم، و
بینی در برابر بینی، و گوش در مقابل گوش، و
دندان در برابر دندان می باشد؛ و هر زخمی، قصاص دارد؛» و حد مرتد، مجازاتهایی نیز وجود داشت که جنبه عمومی و ثابت نداشت، بلکه به تناسب نوع جرم و شخصیت مجرمان تعیین می شد. شماری از مهم ترین موارد این مجازاتها که می توان آنها را به عنوان مصادیق تعزیرات در این شرایع برشمرد و در
قرآن مورد اشاره قرار گرفته، عبارت اند از:
←
تازیانه زدن
در قرآن واژه تعزیر سه بار به همین معنای لغوی یعنی «النصرة مع التّعظیم:یاری کردن همراه با احترام» به کار رفته است.•«وَ لَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ میثاقَ بَنی إِسْرائیلَ وَ بَعَثْنا مِنْهُمُ اثْنَی عَشَرَ نَقیباً وَ قالَ اللَّهُ إِنِّی مَعَکُمْ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلاةَ وَ آتَیتُمُ الزَّکاةَ وَ آمَنْتُمْ بِرُسُلی وَ عَزَّرْتُمُوهُم ...:خدا از
بنی اسرائیل پیمان گرفت. و از آنها، دوازده
نقیب (سرپرست ) برانگیختیم. و
خداوند (به آنها) گفت: «من با شما هستم! اگر
نماز را برپا دارید، و
زکات را بپردازید، و به رسولان من
ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید، و به خدا
قرض الحسنه بدهید...» عزرتموهم از ماده" تعزیر" بمعنی منع کردن و یاری نمودن است، اگر به پاره ای از مجازاتهای اسلامی تعزیر گفته می شود به خاطر آن است که بوسیله آن در
حقیقت کمکی به گناهکاران شده و از گناه باز داشته شده اند و این نشان می دهد که مجازاتهای اسلامی جنبه انتقامی ندارد بلکه جنبه تربیتی دارد و لذا نام آن هم" تعزیر" گذاشته شده است. •«...وَ عَزَّرُوهُ وَ نَصَرُوهُ وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذی أُنْزِلَ مَعَهُ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ:پس کسانی که به او ایمان آوردند، و حمایت و یاریش کردند، و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند، آنان رستگارانند.» " عزروه" از ماده" تعزیر" به معنی حمایت و یاری کردن آمیخته با
احترام و بزرگداشت است، و بعضی گفته اند که اصل آن به معنی،" منع و جلوگیری" است، اگر جلوگیری از
دشمن باشد،
مفهوم آن یاری کردن است، و اگر جلوگیری از گناه باشد، مفهوم آن مجازات و تنبیه است، و لذا به مجازاتهای خفیف تعزیر می گویند. •«لِتُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ تُعَزِّرُوهُ وَ تُوَقِّرُوهُ وَ تُسَبِّحُوهُ بُکْرَةً وَ أَصیلا:تا (شما مردم) به خدا و رسولش ایمان بیاورید و از او
دفاع کنید و او را بزرگ دارید، و خدا را صبح و شام
تسبیح گویید.» تعزروه" از ماده" تعزیر" در اصل به معنی" منع" است، سپس به هر گونه دفاع و نصرت و یاری کردن در مقابل دشمنان اطلاق شده است، به بعضی از مجازات هایی که مانع از گناه می شود نیز" تعزیر" می گویند. توقروه از ماده" توقیر" از ریشه" وقر" به معنی سنگینی است، بنا بر این" توقیر" در اینجا به معنی تعظیم و بزرگداشت است.
مشروعیت تعزیر با توجه به آیات
...