نصرت

نصرت . [ ن ُ رَ ] (اِخ ) سلطان حسین طالشی گیلانی مشهور به سلطان بیگ بن پناه بیگ ، از خدمتگزاران امرای عهد قاجار و از شاعران قرن سیزدهم است ، مدتی در شیراز بوده سپس به تهران آمده و سرانجام به گیلان بازگشته و به روایت هدایت «از فحول شعرای این عهد بوده ، قصیده و غزل را بس نکو می فرموده ... در این یک دو سال [ هنگام تألیف مجمعالفصحا، در حدود 1285 ] به رحمت ایزدی پیوسته ». او راست :
کس به موئی نخرد رایحه ٔ ریحان را
گر تو بر باد دهی کاکل مشک افشان را
آخر ای غم ز دلم چند بدر می نروی
اینقدر تنگ مکن جلوه گه جانان را.

#

راستی خواهی ز هر ملت مرا
با چنین بت بت پرستی خوشتر است .

#

اثر از هستی کس عشق تو نگذاشت به دهر
پرده از چهره برانداز که دیاری نیست .

#

ز هر کاری کنونم ترک جان به
که آمد تیغ در کف ترک مستم .

#

هر نظری که بینمش روی نهان کندز من
پستی بخت بین که از شیفته می رمد پری .

#

به هیچ وقت مرا خود دلی نبوده به دست
ز دست فتنه ٔ روی سپید و موی سیاه .

(از مجمعالفصحا چ مصفا ج 6 ص 1082).

و نیز رجوع به فرهنگ سخنوران شود.

نصرت . [ ن ُ رَ ] (اِخ ) عباسقلی خان دکنی هندی از پارسی گویان دکن است در عهد فتحعلی شاه قاجار سفری به ایران کرده ، خط خوشی داشته . او راست :
ز بیم آن که دوران شایدش از من جدا سازد
به رویش هر نگاه من نگاه آخرین باشد.

#

عقده در کار من از آبله ٔ پا افتاد
سخت وامانده ام ای خار بیابان مددی .

(از مجمعالفصحا چ مصفا ج 6 ص 1089).

نصرت . [ ن ُ رَ ] (اِخ ) نصراﷲ (میرزا...) اردبیلی متخلص به نصرت از عرفا و شعرای قرن سیزدهم است و به روایت هدایت در زمان ولیعهدی محمدشاه معلم وی بود و چون محمدشاه به سلطنت رسید مقام صدارت را به وی تکلیف کرد و او نپذیرفت ، میرزا نصراﷲ در دوران سلطنت محمدشاه به عزت و قدرت زیست و چون محمدشاه درگذشت به فرمان امیرکبیر روانه ٔ عراق عرب شد و در همانجا به سال 1271 هَ . ق . درگذشت . او راست :
هر گم شده را نام و نشانی است به عالم
از گمشده ٔ ما نه نشان است و نه نام است
دل دوش ز من درگذر کوی تو گم شد
جائی که نه آنجا گذر خاص و نه عام است .

#

ای صورت روحانی در آینه ٔ جانم
هم آینه هم جانی بر روی تو حیرانم .

(از مجمعالفصحا چ مصفا ج 6 ص 1037).

نصرت .[ ن ُ رَ ] (ع اِمص ، اِ) یاری کردن . یاری دادن . (غیاث اللغات ) (از بهار عجم ). دستگیری . حمایت . کمک . یاری . اعانت . (ناظم الاطباء). یاری . یاریگری . نصر. (یادداشت مؤلف ). معاونت . نصرة. رجوع به نصرة شود : نصرت از ایزد عز ذکره باشد. (تاریخ بیهقی ص 435).
نصرت به دین کن ای بخرد مرخدای را
گر بایدت که بهره بیابی ز نصرتش .

ناصرخسرو.

مملکت را به نصرت منصور
روزگاری پدید شد مشهور.

مسعودسعد.

و ذات بی همال خویش را بر نصرت دین اسلام و مراعات مصالح خلق وقف کرد. (کلیله و دمنه ). و اطراف و حواشی آن به نصرت دین و رعایت مناظم خلق مؤکد گشت . (کلیله و دمنه ). از سرصدق و یقین و برای نصرت دین حمله کردند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 258). خواست به نصرت و معاونت و استخلاص مملکت او قیام نماید. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 215). او را به نصرت خویش و قضاءحقوق نعمت و قیام به محاماة دولت دعوت می کرد. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 88). در نصرت دین جان بر کف دست نهاده . (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 351).
عیسی روح تو با تو حاضر است
نصرت از وی خواه که خوش ناصر است .

مولوی .

|| فتح . ظفر. (ناظم الاطباء). فیروزی . پیروزی . موفقیت :
بخت و دولت چوپیشکار تواند
نصرت و فتح پشتیار تو باد.

رودکی .

بسته نشود آنچه به نصرت تو گشادی
پاینده همی باد هر آنچ آن تو بدادی .

منوچهری .

بیش از این نصرت نشاید بود کو را داده اند
چون ز نصرت بگذری ز آن سو همه خذلان بود.

عنصری .

چون در ضمان سلامت و نصرت به بلخ رسیدیم . (تاریخ بیهقی ص 208). همگان گفتند ان شأاﷲ تعالی خیر و نصرت باشد. (تاریخ بیهقی ص 350). قوت پیغمبران معجزات آمد... وقوت پادشاهان ... درازی دست و ظفر و نصرت . (تاریخ بیهقی ).
مرکب او را چو روی سوی عدو کرد
نصرت و فتح از خدای عرش نثار است .

ناصرخسرو.

بررس به کارها به شکیبائی
زیرا که نصرت است شکیبا را.

ناصرخسرو.

کنون همی دمد ای شاه صبح نصرت و فتح
هنوز اول صبح است خسروا مشتاب .

مسعودسعد.

نصرت و فتح او به هندستان
سخت بسیار و بس فراوان باد.

مسعودسعد.

رایت نصرت تو روی نهاد
سوی دربند آن بلاد و دیار.

مسعودسعد.

تا به هر طرف که نشاط حرکت فرماید ظفر و نصرت رایت او را تلقی و استقبال واجب بیند. (کلیله و دمنه ).
از حجاب غیب چون ماه از غمام
نصرت شاه اخستان آمد برون .

خاقانی .

ان شأاﷲ که فتح و نصرت
با رایت تو کنند پیوند.

خاقانی .

گر ز نصرت نه حامله است چرا
نقطه نقطه است پیکر تیغش .

خاقانی .

وعده ٔ حق در نصرت کلمه ٔ اسلام دررسید. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 273). در کنف نصرت و دولت روی با دارالملک غزنه نهاد. (ترجمه ٔتاریخ یمینی ص 272). اولیاءِ حضرت سلطان از حرص فرصت و نشاط نصرت بجوشیدند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ص 268).

پیروز سربلند

پیروزوسربلند

کمک و یاری

یاری دادند

یاوری، پیروزی، ظفر، غلبه، فتح، کمک، مدد، یاری

طبق میل کسی رفتار کردن همان نصرت و یاری کردن اوست.