حاکم شرع

wikishia: فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام است
حاکم منصوب از جانب خدا به طور مستقیم یا باواسطه
حاکم شرع یا حاکم شرعی به کسی گویند که از جانب خدا برای نظم بخشی و ساماندهی امور بندگان و سرپرستی جامعه در قلمرو اختیارات و ولایت تفویضی از سوی خداوند، گمارده شده باشد؛ خواه به طور مستقیم، همچون پیامبر اسلام حضرت محمد صلی الله علیه و آله یا باواسطه همچون امامان معصوم علیهم السلام که توسط پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به امامت نصب شده اند (ائمه) و یا باواسطه واسطه مانند نایب خاص یا عام (فقیه جامع شرایط) که توسط امام معصوم - به نصب خاص یا عام - منصوب شده است.
بیشترین کاربرد عنوان حاکم شرع در کلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفته اند.
بدون شک، ولایت بر مال و جان انسان ها برای خدا و نیز برای رسول اعظم صلی الله علیه و آله و امامان معصوم علیهم السلام ثابت است؛ لیکن نسبت به غیر ایشان اصل اولی عدم ولایت و سلطنت فردی بر فردی دیگر است، مگر آن که دلیلی خاص بر ثبوت آن دلالت کند.
فقیه جامع شرایط، بر امر قضاوت و فیصله دادن به نزاع ها و اختلاف های مردم و نیز آنچه که از توابع و شئون قضاوت بشمار می رود، مانند به زندان افکندنِ خودداری کننده از ادای بدهی و حکم به حجر مفلّس (تفلیس) ولایت دارد. در ثبوت ولایت فقیه نسبت به آنچه از شئون و وظایف والیان و کارگزاران نظام و حکومت اسلامی به شمار می رود، مانند رهبری سیاسی جامعه، جمع آوری زکات و خراج و تجهیز سپاه و بسیج نیرو، اختلاف است.(ولایت فقیه)
جمعی از پژوهشگران زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد 3، ص 198.