کلمه جو
صفحه اصلی

غیبت کبری

دانشنامه آزاد فارسی


دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] با پاین یافتن غیبت صغری در سال 329 هـ.ق، غیبت کبری امام زمان آغاز شده و تاکنون ادامه دارد. غیبت صغری زمینه ای بود تا شیعیان برای غیبت کبری آماده گردند.
آغاز غیبت کبری و قطع ارتباط با امام و حمله های اعتقادی مخالفان، موجب حیرت و سرگردانی شمار بسیاری از شیعیان شد؛ چنان که در روایات نیز پیش بینی شده بود. از این رو، علمای شیعه امامیه مجبور شدند کتاب هایی درباره غیبت امام علیه السلام بنگارند. از این گونه کتاب هایند: الغیبة نوشته نعمانی و کمال الدّین نوشته شیخ صدوق.
از اواخر قرن چهارم، علمای امامیّه در کنار احادیث از استدلال های کلامی و عقلی نیز برای اثبات سود بردند. شیخ مفید (م413ق) از پیشگامان این حرکت است. وی در کتاب الفصول العشرة فی الغیبة می کوشد تا وجود امام غایب را با دو اصل ثابت کند: یکی ضرورت وجود امام علیه السلام در هر دوره زمانی و دیگر، عصمت امام علیه السلام.
دانشمندان دیگر امامیّه، مانند سید مرتضی و شیخ طوسی شیوه او را پی گرفتند. شیخ طوسی کتابی به نام الغیبة نوشت و جدیدترین استدلال های روایی و کلامی را برای توجیه غیبت کبری بکار گماشت.
بنابر روایات، شیعیان در عصر غیبت دو گونه وظیفه دارند:
امام زمان علیه السلام در این روایت به صراحت فرموده است: «آنان حجّت من بر شمایند و من، حجّت خدا بر آنانم».(الاحتجاج، طبرسی/ 2- 1/ 470) فقهای عادل در عصر غیبت از سوی امام علیه السلام دارای نیابت عامّ اند.
آنان جز تبیین احکام دینی، وظیفه قضاوت و تأسیس حکومت دینی را نیز بر عهده  دارند. وظیفه تأسیس حکومت بر فقها در این عصر واجب کفایی است. (ولایت فقیه) اگر فقیهی در تأسیس حکومت توفیق یابد، پیروی از او بر فقهای دیگر واجب است. در صورتی که تأسیس حکومت اسلامی نیازمند حرکت و قیام همگانی است، قیام بر همه واجب است. چنانچه فقها در تشکیل حکومت توفیق نیابند، این ولایت برای آنان ثابت است. (کتاب البیع، امام خمینی2/466) بدین سان، شیعیان می باید در فراهم آوردن زمینه های حکومت اسلامی، فقها را یاری رسانند.


کلمات دیگر: