مرقیون

مرقیون یکی از نخستین متکلمین و فیلسوفان مسیحی است. او که از آباء کلیسا محسوب می شود نخستین کسی است که مجموعه ای را تحت عنوان کتاب مقدس مسیحیان ارائه داد. عقاید مرقیون دوگانه انگارانه بود و اصرار بر این موضوع موجب تکفیر وی از سوی کلیسا شد. مرقیون مؤسس فرقه ای در عالم مسیحیت شد که به نام وی، مرقیونیه نام گرفت.
متضادین(Antitheses): این اثر بیانگر تمام اندیشه ثنوی فیلسوف است. همه آن چه که در فوق آمد از متن این کتاب فهمیده شده.
کتاب مقدس: اولین مجموعه متون مقدس برای مسیحیان را مرقیون گردآورد. این کتاب شامل برخی رساله های پولس و بخشی از انجیل لوقا بود. تورات در کتاب مقدس مرقیون جایی نداشت.
آنچه درباره زندگی مرقیون می دانیم بیشتر از زبان دشمنان او به ما رسیده. عده ای معتقدند که او اسقف زاده بوده است حال آنکه عده ای دیگر بر آنند که او رمه دار بوده. به هر حال آنچه واضح است این که مرقیون از دوران جوانی جذب آموزه های کلیسایی می شود و پس از مدتی در قاموس کشیشان به تبلیغ می پردازد.
در سال ۱۴۰ مرقیون به رم سفر می کند تا به تبلیغ عقاید و خوانش خود از مسیحیت بپردازد. در عرض چند سال مرقیون توانست جمعیت فراوانی را جذب عقاید خود کند. به سبب همین توفیق ها بود که مرقیون شروع به بنیان گذاردن فرقه اش کرد. جاذبه بیش از حد انتظار این عقاید و نیز وجود ریشه های عیان و بنیادین گنوسی در آراء مرقیون موجب مقابله کلیسا با او شد تا جایی که در سال ۱۴۴ کلیسا حکم تکفیر او را صادر کرد.
مرقیون پس از تکفیر به آسیای صغیر بازگشت و تا پایان عمر همان جا ماند و به گسترش فرقه اش پرداخت و در سال ۱۶۰ درگذشت. فرقه ای که مرقیون بنیان نهاد پس از مرگ او ادامه حیات داد و حتی تا قرن پنجم نیز در سوریه دارای کلیسا بود.

مَرقیون (ح ۱۰۰ـ۱۶۰م)(Marcion)
مؤسس فرقۀ مسیحیِ مرقیونیه. در سینوپ(در ترکیۀ کنونی) به دنیا آمد. پدرش احتمالاً اسقف شهر بود. در حدود ۱۴۰م به رمرفت. چند سالی بعد با کلیسای مسیحی مستقر اختلاف عقیده پیدا کرد، متهم به بدعت گذاری شد، و تکفیرش کردند. آن گاه فرقۀ مرقیونیه را، که سخت پیرو زهد و تجرّد بود، تأسیس کرد. این فرقه به سرعت رشد کرد تا از نظر قدرت در مقام دوم بعد از کلیسای اصلی قرار گرفت. مرقیونیه خود دارای کلیساها و سلسله مراتب اسقفی شد و آیین های غسل تعمید و عشای ربانی (بدون شراب) را برگزار می کرد. مرقیون عهد عتیقو تقریباً همۀ عهد جدیداز جمله روایاتش دربارۀ معاد جسمانی را بی اعتبار می دانست و تعالیمش مبتنی بر ۱۰ رسالۀ پولُس قدیسو روایت متفاوتی از انجیل لوقابود. اصول عقاید او شامل اعتقاد به قِدم عالم، که بعد هرموگنسحکیم یونانی آن را پروراند، و تعبیری ثنوی از ذات باری بود که خدا را به دو خدای عادل شریعت،که در عهد عتیق آفریدگار جهان بود، و خدای نیکوکار، قادر مطلقی که عیسی مسیح نمایانش ساخت، تقسیم می کرد. تفکر مرقیونی در غرب بالیدن گرفت و احتمالاً در حدود قرن ۴م جذب مانویت شد. آثاری از آن در شرق تا قرون میانه برجای ماند. مرقیونیه رقیب بزرگی برای کلیسای مستقر بود و با انتقاد شدید نویسندگان مسیحی ازجمله یوستینوس، ایرنایوسو ترتولیانوسروبه رو شد.