مرقیونیه

مَرقیونیه یا مذهب مرقیون یا مارسیون گروهی از مسیحییان اولیه با اندیشه هایی نزدیک به مانوی گرایی بودند که کانونشان در خراسان بوده است.
لغتنامهٔ دهخدا، سرواژهٔ مرقیونیة
عبدالحسین زرینکوب، تاریخ ایران بعد از اسلام، انتشارات امیرکبیر، شابک ‎۹۷۸-۹۶۴-۰۰-۰۰۶۴-۹
تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران، تألیف و.م. میلر ترجمه علی نخستین، انتشارات اساطیر
دانشنامهٔ ادیان
آنها نام خود را از پیشوایشان مرقیون--از مسیحیان آسیای کوچک که پیرامون ۱۴۴ در رم می زیست- داشته اند. مرقیونیه پیرو ثنویت بوده و به دو بنیاد نور و تاریکی باورمند بوده اند. همچنین بر اصلی سوم که میانش اختلاف داشته اند نیز باورمند بوده اند. برخی عیسی را آن اصل سوم دانسته اند و برخی عیسی را پدیدآمده از آن بنیاد سوم می دانستند. آن ها انجیل ویژه ای هم داشته اند.
مرقیون بر این باور بود که عیسی فرستادهٔ خداست و پطرس سالار حواریان او. به دید مسیحیت پیوندی با عهد عتیق و یهودیت نداشت. او یهوه خدای تورات را خشن تر از خدایی که در عهد جدید تعریف شده است می دانست. مرقیون انجیلی ویژهٔ خود را داشت که در آن گزیدهٔ مورد پسندی را از انجیل های پیشین بیرون کشیده بود.
مرقیونیه پرهیز از چربی و نوشیدنی های الکلی و نیز نماز روزانه را شرط رستگاری و رهایی از شیطان می دانستند. همچنین گفته شده که آن ها خطی ویژه نیز داشته اند.

مَرقیونیِّه (Marcionite)
فرقۀ گنوستیکی، پدیدآمده در قرن ۲م به رهبری مرقیون. با این که کلیسا رهبرش مرقیونرا مرتد شناخت (۱۴۴م) پرنفوذ و قدرتمند شد. آن ها معتقد به دو خدا بودند: یک خدای آفریدگار که دنیای مادی را خلق کرده است و جسم و روح انسان بدان تعلق دارد؛ و یک خدای نیکوکار که بدون نسبت ذاتی با کائنات و فقط از سر خیرخواهی پسرش عیسی مسیح را فرستاده است تا انسان را از زندان دنیا نجات دهد و به سرای دیگر رهنمون شود. مرقیونه برای قطع ارتباط خود با دنیای مخلوق و تسهیل ورودشان به دنیای دیگر بر خود ریاضت شدید تحمیل می کردند. کلیسا ایشان را خطرناک ترین فرقۀ گنوستیک می شمرد و نوشته اند قدیس پولوکارپوسمرقیون را فرزند ارشد شیطان نامید.