کلمه جو
صفحه اصلی

الادوار

دانشنامه عمومی

الأدوار. فصل ۱: در تعریف نغمه ها (نت های موسیقی)
فصل ۲: در مورد دستان بندی ساز (تعیین موقعیت پرده های ساز)
فصل ۳: در مورد نسبت هایی که در فواصل موسیقی به کار می روند. در این فصل مفهوم ملایمت (و متضاد آن، تنافر) شرح داده می شود
فصل ۴: در توضیح عواملی که باعث تنافر می شود
فصل ۵: در مورد نحوهٔ ساختن فواصل ملایم و خوشایند
فصل ۶: در مورد نحوهٔ ساختن دوایر (گام های موسیقی)
فصل ۷: در مورد کوک سیم های ساز (اصطخاب وترین)
فصل ۸: در توصیف ساز عود
فصل ۹: در ذکر نام ادوار مشهور
فصل ۱۰: در مورد نغمه های مشترک بین ادوار مختلف
فصل ۱۱: در مورد طبقات ادوار (تعریف هر یک از ادوار با شروع از نغمه ای به جز نغمهٔ اصلی آن دور)
فصل ۱۲: در مورد کوک های متفاوت سیم های ساز (اصطخاب الغیر المعهود)
فصل ۱۳: در مورد ضرب آهنگ (ایقاع)
فصل ۱۴: در مورد تأثیر موسیقی بر انسان
فصل ۱۵: اشاره به روش نوازندگی، و ذکر نمونه هایی از قطعه های موسیقی
الأدوار فی الموسیقی که با نام کوتاه شدهٔ الأدوار نیز شناخته می شود، رساله ای است در مورد موسیقی، نوشتهٔ صفی الدین ارموی موسیقی دان برجستهٔ قرن هفتم هجری. در این رساله، ارموی تئوری موسیقی را با استفاده از نظریهٔ ادوار شرح داده است. وی همچنین نحوهٔ کوک کردن سازهایی مثل عود را توضیح داده است. بعد از آثار ابن سینا و ابن زیله، این رساله را «قدیمی ترین کتاب موجود دربارهٔ نظریهٔ علمی موسیقی ایرانی» دانسته اند.
الأدوار یکی از آثار شاخص مکتب منتظمیه دانسته می شود. در این اثر، ارموی موقعیت نت های موسیقی را با کمک فواصل چهارم درست و پنجم درست شرح می دهد، و توضیح می دهد که چه طور با ترکیب کردن اقسام خاصی از این فواصل می تواند یک اکتاو (یا دور) به دست آورد که صدایی ملایم و خوشایند داشته باشد. وی سپس نحوهٔ کوک کردن ساز را شرح می دهد، و به توضیح دوازده دور مشهور (که همان مقام های موسیقی قدیم هستند) می پردازد. وی سپس به روش های متفاوت کوک ساز و معرفی ضرب آهنگ های مختلف می پردازد و در انتها با اشاره به تأثیر موسیقی بر انسان، روش نوازندگی را شرح داده و چند نمونه از قطعه های موسیقی زمان خودش را نیز ارائه می کند.
ارموی الأدوار را به زبان عربی نوشته است و در آن از نت نویسی ابجد استفاده کرده است. ارموی در نگارش الأدوار تلاش کرده که متن را مختصر و مفید نگاه دارد، لذا پس از او افراد مختلفی بر الأدوار شرح نوشته اند، از جمله عبدالقادر مراغه ای که آن را به فارسی ترجمه کرده و به طور مبسوط به تجزیه و تحلیل آن پرداخته است. از الأدوار نسخه های متعددی موجود است که در کشورهای مختلفی نگهداری می شوند؛ قدیمی ترین آن ها نسخه ای است که مورخ ۶۳۳ ه‍.ق است در کتابخانه ای در استانبول نگهداری می شود. برخی از محققین معاصر این رساله را از نظر ناهماهنگی های محاسباتی که در آن وجود دارد مورد نقد قرار داده اند.


کلمات دیگر: