ولایت سرخان دریا

استان سُرخان دَریا (به ازبکی: Surxondaryo viloyati) , (به روسی: Сурхондарё вилояти) یکی از استان های کشور ازبکستان است.این استان یکی از مهم ترین مناطق تاجیک نشین ازبکستان محسوب می شود.
ترمذ
شیرآباد
آزادبخارا
اولاد
اوزیکن
اسانه
آرال
انگور
اندیژان
اناربولاق
وسعت آن ۲۰٬۸۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۱٬۸۸۲٬۵۰۰ تن است.نام تاریخی این منطقه چَغانیان می باشد.
سرخان دریا در کنار سمرقند و بخارا از مناطق مورد مناقشه بین ازبکستان و تاجیکستان در دوران شوروی بود. مسکو به عنوان داور کل به همه ادعاها و ضدادعاهای هر دو سو گوش داد و روز سوم فوریه سال ۱۹۳۰ حکم خود را صادر کرد. این حکم پیوستن سمرقند و بخارا به تاجیکستان را مردود می دانست و چرایی آن را توضیح نمی داد. اما قرار بود انتقال ولایت سرخان دریای ازبکستان به تاجیکستان در عرض دو ماه انجام بگیرد.ازبکستان حاضر نبود این باخت خود را بپذیرد. تاشکند بی درنگ به این تصمیم مسکو اعتراض کرد. بابشکو و کلاینر، از رهبران ازبکستان (با اصالت اسلاوی و آلمانی) از مسکو خواستند که در نهایی کردن قطعنامه خود شتاب نکند و مدعی شدند که هنگام اتخاذ تصمیم به «داده ها درباره ترکیب ملی و سمت گیری اقتصادی حوزه سرخان دریا» توجه لازم مبذول نشده است.مسکو از خود انعطافی فوق العاده بروز داد و روز ۱۳ فوریه سال ۱۹۳۰ روی تصمیم ده روز پیش خود خط بطلان کشید و سرخان دریا را در قلمرو ازبکستان حفظ کرد.
شهرستان های استان سمرقند∗: