گواتمالا

مختصات: ۱۴°۳۸′ شمالی ۹۰°۳۰′ غربی / ۱۴٫۶۳۳°شمالی ۹۰٫۵۰۰°غربی / 14.633; -90.500
جنگ داخلی گواتمالا
گواتمالاسیتی
فهرست شهرهای گواتمالا
فهرست اهالی گواتمالا
گواتِمالا یا به طور رسمی جمهوری گواتِمالا کشوری در آمریکای مرکزی است که از شمال و غرب با مکزیک، از جنوب غرب با اقیانوس آرام، از شمال شرق با بلیز، از شرق با دریای کارائیب و هندوراس و از جنوب شرق با ال سالوادور احاطه شده است.
جمعیت گواتمالا در حدود ۱۶٫۶ میلیون نفر است (پر جمعیت ترین کشور آمریکای مرکزی) و پایتخت آن شهر گواتمالاسیتی می باشد .مساحت این کشور ۱۰۸٬۸۸۹ کیلومتر مربع است.
زبان رسمی این کشور زبان اسپانیایی، واحد پول آن کتزال و دین ۹۹ درصد از مردم آن مسیحیت است. از میان مسیحیان این کشور، حدود ۵۵ درصد کاتولیک، ۴۰ درصد پروتستان و ۳ درصد ارتودکس شرقی هستند.حدود ۵۹ درصد از مردم آن از تبار مستیزو (دورگه سرخ پوست و اسپانیایی) و ۴۰٫۵ درصد نیز از سرخ پوستان مایا هستند، کمتر از یک درصد از مردم گواتمالا نیز سفیدپوست هستند.

گواتِمالا (Guatemala)
معبد پله ای مایاها، معبد پله ای مایاها، موقعیت. جمهوری گواتمالا در امریکای مرکزی و در جنوب شرقی کشور مکزیک قرار دارد. اقیانوس آرام از جنوب و اقیانوس اطلس از شرق آن را محدود کرده اند. این کشور ۱۰۸,۸۸۹ کیلومتر مربع مساحت دارد و شهر گواتمالا یا گواتمالا سیتی پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور گواتمالا از غرب و شمال به کشور مکزیک، از شرق به کشورهای بلیز و هوندوراس و نیز اقیانوس اطلس (دریای کارائیب)، از جنوب شرقی به کشور اِل سالوادور و از جنوب به اقیانوس آرام محدود است. این کشور سرزمینی کوهستانی است که دنبالۀ جنوب شرقی کوه های سیرا مادره در مکزیک، که در فاصلۀ حدود ۶۵کیلومتری کرانۀ اقیانوس آرام گسترده شده، رشته کوه های اصلی آن را تشکیل می دهد. آتشفشان های تاخومولکو (۴,۲۲۰ متر)، تاکانا (۴,۰۹۳ متر)، آکاتنانگو (۳,۹۷۶ متر)، سانتا ماریا (۳,۷۷۲ متر)، و آتیتلان (۳,۵۳۷ متر) و بسیاری دیگر، بلندترین قلّه های این کشور را پدید می آورند. درون بوم گواتمالا را تختال یا پهن دشت نسبتاً مرتفعی با ارتفاع ۶۰۰ تا ۱,۵۰۰ متر فراگرفته و اراضی ساحلی آن، اعم از کرانه های اقیانوس آرام و اقیانوس اطلس، پست و بسیار گرم است و اوسوماسینتا (رودخانه مرزی کشور مکزیک)، سارستون، موتاگوا، و پولوچیک مهم ترین رودخانه های آن به شمار می آیند. دریاچه های پِتِن ایتسا در شمال، آتیتلان در مرکز غربی، و ایسابال در شرق که رودخانۀ پولوچیک از آن می گذرد، از دیگر عوارض آبی مهم گواتمالا به شمار می آیند. آن قسمت از اراضی گواتمالا که با خاکسترهای آتشفشانی آمیخته است برای کشاورزی بسیار مناسب است. اقلیم آن گرمِ مرطوب و اختلاف دمای آن ناچیز و همواره ثابت است. فصل بارندگی گواتمالا از اردیبهشت تا مهر و میانگین دمای آن در طول سال بین ۱۷ تا ۲۱ درجۀ سانتی گراد متغیر است و میانگین بارندگی سالانۀ آن به ۱,۳۱۶ میلی متر می رسد. جلگه های ساحلی اقیانوس آرام از جنگل پوشیده شده و دره های متعدد درون بومی آن، که رودخانه های بسیاری در آن ها جریان دارند، به کشتزارهای موز و نیشکر اختصاص یافته اند. گواتمالا از نظر تقسیمات کشوری به ۲۲ دپارتمان (استان) تقسیم شده و شهرهای مهم آن عبارت اند از گواتمالاسیتی، آلتا وِراپاس، اِسکوئینتلا، و وِوِتنانگو.
اقتصاد. کشاورزی رکن اصلی اقتصاد گواتمالا است و قهوه مهم ترین قلم صادراتی آن است. افزون بر آن، موز، پنبه، نیشکر، و ذرت نیز از فرآورده های کشاورزی این کشور به شمار می آیند. چراگاه ها و جلگه های ساحلی اقیانوس آرام، به گله داری و دامپروری اختصاص یافته و گله های دام بسیاری در این نواحی پرورش داده می شود. چوب و الوار و صمغ درختان خاصی که در صنعت آدامس سازی به کار می رود، نیز از اهمیت اقتصادی بسیاری برخوردار است. گواتمالا از نظر منابع زیرزمینی چندان غنی نیست و فرآورده های معدنی آن به مقدار ناچیزی نفت و مس و بعضی کانی های فلزی دیگر منحصر می شود. صنعت گواتمالا عمدتاً بر فرآورده های کشاورزی استوار است و تهیۀ چوب و الوار، شکر، تنباکو، مواد غذایی، پوشاک، و نوشابه ازجمله فعالیت های صنعتی آن به حساب می آیند. صنعت گردشگری از منابع مهم درآمد گواتمالا محسوب می شود و درآمد سالانۀ آن به حدود ۵۸۵میلیون دلار امریکا بالغ می گردد و شمار گردشگرانی، که سالانه از این کشور دیدن کرده اند، در حدود ۸۲۵هزار نفر است.
حکومت و سیاست. گواتمالا با نظام جمهوری چندحزبی و یک مجلس قانون گذاری اداره می شود. رئیس جمهور کشور و معاون او با آرای عمومی برای یک دورۀ چهار سالۀ تمدیدناپذیر انتخاب می شوند. مجلس شورای این کشور متشکل از ۸۰ نماینده است که برای چهار سال برگزیده می شوند. امور اجرایی و مسئولیت تشکیل هیئت دولت از وظایف رئیس جمهور است.
مردم و تاریخ. جمعیت گواتمالا حدود ۱۴,۳۶۱,۶۶۶ نفر است (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن به ۱۳۱.۹ نفر در کیلومتر مربع می رسد. ۵۶ درصد از آنان را دورگه های حاصل از آمیزش اروپاییان و بومیان سرخ پوست تشکیل داده اند و ۱۰۰ درصد جمعیت این کشور از آیین مسیح پیروی می کنند. ۵۴ درصد از این مردم روستانشین اند؛ و زبان رسمی آنان اسپانیایی است. رشد سالانۀ جمعیت گواتمالا۲.۵ درصد و میانگین امید به زندگی در این کشور ۶۵ سال است و ۶۸ درصد از جمعیت آن باسوادند. گواتمالا در حقیقت مهد تمدن مایا است و آثار و ویرانه های شهرهای مایایی هنوز در گوشه و کنار کشور دیده می شود. فاتحان اسپانیایی در ۱۵۲۳ گواتمالا را تصرف کردند و پِدرو آلوارادویِ اسپانیایی طی حکومت ۵۶سالۀ خود (از ۱۴۸۵ تا ۱۵۴۱) پایه های استعمار ۳۰۰سالۀ اسپانیا بر این سرزمین را استوار کرد. در ۱۵ سپتامبر ۱۸۲۱، پنج کشور ناحیۀ امریکای مرکزی ازجمله گواتمالا، استقلال کشور جدیدی با نام اسپانیای جدید را اعلام کردند و در ۱۸۲۴ ایالات متحدۀ امریکای مرکزی را تشکیل دادند. فدراسیون مزبور در ۱۸۳۹ منحل شد و هر یک از اعضای آن ازجمله گواتمالا استقلال جداگانۀ خود را اعلام داشتند. گواتمالا در ۱۸۳۱ بخشی از اراضی خود را برای پرداخت بدهی ها و ایجاد موازنه بین خرج و دخل کشور به انگلستان فروخت که بعدها به کشور امروزی بلیز مبدل شد.

گواتمالا با نام رسمی جمهوری گواتمالا، کشوری در آمریکای مرکزی.
• «روی پرچم گواتمالا عکس پرندهٔ باشکوه کتزال نقش است که منشور استقلال با قید تاریخ ۱۵ سپتامبر ۱۸۲۱ را محکم به چنگال گرفته است و آن تاریخی است که ایالت کاپیتن نشین گواتمالا که جزو اسپانیای جدید بوده، به استقلال رسیده است. پرندهٔ کتزال که مظهر آزادی مصالحه ناپذیر و استقلالِ به چنگ آمده است، نام خود را به واحد پولی کشور گواتمالا نیز داده است.»، در اثرش چاپ ۱۹۶۲ -> مارسل نیدرگانگ
• «اینکه گواتمالا یکی از زیباترین کشورهای دنیاست بی شک به خاطر سرخپوستانش است که در پای آتشفشان های غم انگیزِ به ظاهرِ بی آزارش در بیداری خواب می بینند… چهرهٔ دیگر گواتمالا دریایی است.»، در اثرش چاپ ۱۹۶۲ -> مارسل نیدرگانگ
• «پرچم کنونی :گواتمالا نیز از رنگ های رایج در پرچم کشورهای آمریکای مرکزی (آبی و سفید) استفاده می کند ولی تفاوت آن با پرچم کشورهای مذکور در این است که رنگ های آبی و سفید به صورت عمودی قرار می گیرند. طرح این پرچم به صورت کنونی مروبط به سال ۱۹۷۱ میلادی است. در نوار سفید وسط پرچم گواتمالا نشان رسمی این کشور نقش می گردد که شامل تصویر کوتزال (پرندهٔ زیبای آمریکای مرکزی) با دم دراز است که سمبل آزادی می باشد. رنگ پرهای این پرنده زرد، قرمز و سبز است. این پرنده بر بالای لوحهٔ استقلال گواتمالا از اسپانیا نشسته و در روی این لوح تاریخ استقلال این کشور (۱۵ سپتامبر ۱۸۲۱) نوشته شده است. حلقه های گل و دو تفنگ نیز جرو نشان رسمی گواتمالا می باشند.» در اثرش چاپ ۱۳۷۰/ ۱۹۹۱م -> رسول خیراندیش