بردسکن

بَردَس۫کَن۫ از شهرهای استان خراسان رضوی است. این شهر مرکز شهرستان بردسکن بوده و در سال ۱۳۹۵، تعداد ۲۸٬۲۳۳ نفر جمعیت و ۸٬۵۷۰ خانوار داشته است.بردسکن در قدیم بر سر یکی از راه های اصلی تجاری خراسان به دیگر نقاط ایران از طریق کویر قرار داشت. گرمترین دمای آن گاهی به ۴۵ درجه و سردترین آن به ۵ درجه سانتیگراد زیر صفر می رسد.در کتاب های تاریخ نخستین بار اعتمادالسلطنه در ذکر راه های نیشابور به دیگر نقاط، از منزل چهارم از جاده سوم طبس به نام برداسکن سخن می گوید.
نام بردسکن را می توان برگرفته از بَردْ به معنی سرما و مسکن به معنی سامن یا اسکان برداشت می شود. با نگاهی به آب بردسکن که بسیار سرد است و به آب نوبهار معروف است شاید بتوان به این دلیل نامگذاری نزدیکتر شد؛ بنابراین بردسکن سرزمینی با زمستان های سرد و خشک بوده که مردم در آن اسکان یافته اند و اگر به دلیل نامگذاری دیگری بخواهیم اشاره کنیم، این است که بَردْ را به معنای همان سرزمین سرد و خشک بگیریم و اسکن را به معنای آرامش. پس بردسکن به معنی سرزمین سرد و خشک است که مردمش با آرامش در آن ساکن هستند.
همچنین می گویند، در این منطقه چون درختان میوه بسیار بوده است به ویژه میوه هایی مانند انجیر، انگور و گلابی که با دست و به سختی چیده می شوند. مسافرانی که از راه کویر به نیشابور سفر می کردند، هنگام گذشتن از این مسیر و دیدن رنج مردم منطقه در چیدن میوه ها، اصطلاح بردست کندن را برای آن ها به کار می بردند یعنی مردمی که میوه ها را با دست می کندند. در واقع بر به معنی میوه است و با ترکیب بَرْ و دست کن با گذشت زمان، بردسکن شده است.
اما دلیل نامگذاری دیگری برای بردسکن که با توجه به شواهد و قرائن موجود درست تر به نظر می رسد این است که: ترشیز یا طریثیث (ترِشیت، به لغت اوستایی یعنی محل دور افتاده) مرکز ولایت قدیمی پشت نیشابور (بست، پشت) بوده است و بردسکن به عربی یعنی جای بریده و دور افتاده ترجمه نام ایرانی ترشیز (تر شیت) است، ترشیزی که طبق گفته گای لیسترانج) در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمین های خلافت شرقی (در یک منزلی غرب کندر نزدیک دهکده کنونی عبدل آباد بوده. می دانیم که در همین حوالی اشاره شده شهر بردسکن قرار گرفته است که با توجه به معنی لفظی اش یعنی شهر دور افتاده، باید همان شهر دور افتاده ترشیز (محل دوردست) بوده باشد.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۲۸٬۲۳۳ نفر (در ۸٬۵۷۰ خانوار) بوده است.
شهرستان بردسکن دارای گذشتهٔ تاریخی چندین ساله می باشد. برج فیروزآباد از یادگارهای دورهٔ سلجوقیان، برج کشمر مربوط به دورهٔ ایلخانیان و آثار بیشمار دیگر شهرستان ازجمله تپه های چوپان مربوط به دوهزار سال پیش از میلاد نشان از دیرینگی منطقه دارد.
اشارات بسیار مک گریگور و دکتر هانری والتربل به راه های قدیمی خراسان نشان می دهد که بردسکن به لحاظ داشتن راه هموار، آب خوب، توشهٔ مناسب و واقع بودن آن بر سر راه تهران، هرات، خواف، ترشیز، طبس و سبزوار از منازل بین راهی به شمار می آمده است و می گویند در زمان زرتشتیان در محل فیروزآباد شهری بوده است (شهر ترشیز قدیم) که بردسکن در کنار آن قرار داشته و به نام کنار شهر نامیده می شده است.