کشف رود

کَشَف رود، در میان درهٔ کَشَف رود خراسان رضوی جاری است.
منطقه باستانی کشف رود
طول رودخانه کَشَف رود ٢٩٠ کیلومتر است. این رودخانه از آبریزهای جنوبی هزار مسجد و آبریزهای شمالی بینالود سرچشمه می گیرد و پس از عبور از مشهد، در محل پل خاتون سرخس، به رودخانه هریرود می پیوندد و از آنجا به بعد، رودخانه تجن نام گرفته و به سمت ترکمنستان ادامه می یابد و در بیابان قره قوم ترکمنستان فرو می رود.
این رود در حال حاضر به دلیل خشکسالی و احداث سد بر روی سرشاخه های آن خشک شده،فقط در مواقع سیلاب دارای آب است و در طول سال پساب شهری در آن جاری است.برای مهار سیلاب های کشف رود سد شوریجه با حجم مخزن ۲۰۰ میلیون مترمکعب در شهرستان سرخس بر روی این رودخانه با هدف تأمین آب کشاورزی در حال احداث است.
سدهای طرق و کارده و ارداک بزرگ ترین سدها بر روی سرشاخه های کشف رود هستند.

کَشَف رود
رودخانه ای فصلی در استان خراسان رضوی، با طول ۳۰۰ کیلومتر. از کوه سرآخور، در ۲۰ کیلومتری جنوب غربی قوچان سرچشمه می گیرد و به سوی شرق جنوبی روان می شود، از شهرستان های قوچان، چناران، مشهد، و سرخس می گذرد و در پل خاتون به هریرود می ریزد. میانگین آبدهی سالیانۀ این رودخانه ۶۷میلیون متر مکعب (اندازه گیری شده در ایستگاه آق دربند) و وسعت حوضۀ آبگیر آن ۱,۶۲۰۰ کیلومتر مربع است. رودخانه های بقمج، گلمکان، کارده، دولت آباد، زُشک، کال طرق، و رود کرتیان به آن می ریزد.

[ویکی فقه] کَشَف رود، رودی دائم در شمال استان خراسان رضوی می باشد. کشف رود در حوضۀ آبریز قره قوم قرار دارد و یکی از ریزابه های هریرود ، در افغانستان ، است. طول آن را ۳۰۰ و ۳۳۰ کیلومتر ذکر کرده اند.
سرچشمۀ آن در هجده کیلومتری جنوب غربی قوچان، نزدیک سرچشمۀ رود اترک ، از دامنۀ سرآخور (ارتفاع ﺣ ۵۲۹، ۲ متر) از رشته کوه هزار مسجد است. به دلیل ریزابه های متعددی که به آن می پیوندد، مکان سرچشمه ها متفاوت ذکر شده است. از جمله، درگزارشی از یک قرن پیش، سرچشمۀ آن نیم بلوک چناران، نزدیک چشمه گیلاس، نوشته شده است. کشف¬رود با جهت شمال¬غربی ـ جنوب¬شرقی، با گذشتن از شهرستانهای قوچان و چناران و دشت مشهد و همچنین افزوده شدن شاخه هایی از دو سو به آن (رجوع کنید به ادامۀ مقاله)، در جنوب مزداوند (مزدوران سابق) وارد درۀ تنگی می شود و پس از خروج از آن، در ناحیۀ مرزی پل خاتون (شهرستان سرخس )، در مرز ترکمنستان به مثابه شاخۀ بزرگ هریرود به آن می پیوندد و هریرود از آن جا با نام تِجِن در ترکمنستان ادامۀ مسیر می دهد. کشف¬رود دشت رسوبی مشهد را به وجود آورده و بستر آن در میان دشت مشهد با کوه های مرتفع احاطه شده و دارای شیب ملایمی است. کف آن از رسوبات دانه ریز، در بخش علیا و سفلا از شن و قلوه سنگ، تشکیل یافته است.
مشخصات آب
کشف¬رود رودخانه ای طغیانی است و میزان آبدهی سالیانۀ آن بین۶۷ تا ۷۲ میلیون متر مکعب در ثانیه است. آب بخش پایاب رود، به دلیل وجود املاح فراوان، در بیش تر مواقع برای هر نوع مصرف نامناسب است. کمیّت و کیفیت آب در حد فاصل مشهد و پل خاتون متفاوت است؛ از مشهد تا لنگرک، آب آن شور اما قابل شرب است و از آن جا تا بغبغو، آب شورتر و غیر آشامیدنی می شود، بعد از آق دربند با پیوستن نهرهای آب شیرین و چشمه های متعدد، کیفیت آب بهتر می گردد، پس از عبور از شورجه دوباره کیفیت آب بد می شود و آب آن شور اما قابل شرب است. به دلیل پوشش گیاهی نامناسبِ اطراف رود، جریانهای سیلابی آن شدید است و خسارات شدیدی به وجود می آورد. عمق آب، بین ۳ر۰ تا یک متر و شیب متوسط آن ۵ر۰% و ارتفاع ریزشگاه حدود ۳۸۰ متر است. قسمت اعظم آب کشف¬رود به مصرف کشاورزی دشت مشهد (وسعت ۴۰۰، ۲ کیلومترمربع) می رسد.
پلهای مسیر رود
کشف¬رود از سرچشمه تا خارج شدن از مرز، بارها راه های اصلی شهرستان های سر راه خود و راه آهن مشهد ـ سرخس را قطع می کند. برای سهولت تردد در مسیر رود، پلهای متعددی ساخته شده که سه پل آن سنگی و بسیار محکم است؛ دو پل در شمال مشهد بر روی جادۀ چهچهه ـ دو شاخ، و یک پل نزدیک شهر قوزقان در مسیر جادۀ مشهد ـ پل خاتون. ییت که در اواخر حکومت ناصرالدین شاه به ایران سفر کرده بود، به پل شاهی بر روی کشف¬رود اشاره کرده است. این پل در دوازده فرسنگی سرچشمۀ کشف¬رود ( النگ رادکان ) واقع است.
ریزابه ها
...