و زبان عربی، تألیف زین الدین بن علی عاملی معروف به شهید ثانی• تمهید القواعد (ابن ترکه)، نوشته صائن الدین ابن ترکه اصفهانی، شرح قواعد التوحید تألیف افضل الدین محمد ترکه
...
wikifeqh:
شیعه در قرن دهم هجری است. این کتاب، به بررسی قواعد
اصولی و عربی و احکام فقهی که مترتب بر آنها می شود، پرداخته است.
به گفته آقابزرگ تهرانی،
شهید ثانی با ملاحظه دو کتاب «التمهید» در قواعد اصول فقه و «الکوکب الدّرّی» در قواعد عربی از اُسنوی شافعی، در صدد تألیف کتابی برآمد که هر دو نوع قواعد را در بر داشته باشد، ازاین رو به تألیف تمهید القواعد دست زد؛ بنابراین، با اینکه این اثر، شباهت هایی با کتاب «القواعد و الفواید» شهید اول، دارد، تلخیص یا تنظیم آن نیست و اثری مستقل به شمار می رود.
کتاب، در روز جمعه اول محرّم 958، به انجام رسیده است.
کتاب، مشتمل بر دو بخش است؛ بخش اول، حاوی هفت مقصد و بخش دوم دارای چهار مقصد است و هر یک از دو بخش، شامل صد قاعده می باشد.
عناوین مقاصد هفت گانه بخش اول، از این قرار است: فی الحکم؛ فی الکتاب و السنّة؛ فی الإجماع؛ فی القیاس؛ فی أدلّة اختلف فیها، فی التعادل و التراجیح؛ فی الاجتهاد و التقلید.
wikinoor: آقابزرگ تهرانی ، شهید ثانی با ملاحظه دو کتاب « التمهید » در قواعد اصول فقه و « الکوکب الدری » در قواعد عربی از اسنوی شافعی ، در صدد تالیف کتابی برآمد که هر دو نوع قواعد را در بر داشته باشد، ازاین رو به تالیف تمهید القواعد دست زد؛ بنابراین، با اینکه این اثر، شباهت هایی با کتاب « القواعد و الفواید »
شهید اول ، دارد، تلخیص یا تنظیم آن نیست و اثری مستقل به شمار می رود.کتاب، در روز جمعه اول محرم ۹۵۸، به انجام رسیده است.
علت تالیف
به نوشته آقابزرگ طهرانی ، شهید ثانی با ملاحظة دو کتاب التمهید در قواعد اصول فقه و الکوکب الدّرّی در قواعد عربی از اُسنوی شافعی، در صدد تألیف کتابی بر آمد که هر دو نوع قواعد را در بر داشته باشد، ازینرو به تألیف تمهیدالقواعد دست زد.بنابراین، با وجود شباهتهای این اثر با کتاب القواعد والفوائد شهید اول، تمهید القواعد تلخیص یا تنظیم القواعد والفوائد نیست و اثری مستقل به شمار می رود.
چینش کتاب
به گفته شهید ثانی در مقدمه تمهیدالقواعد، از آن جا که دو علم اصول فقه و عربی از مهمترین مقدمات علم فقه اند و
فقیه برای استنباط احکام بدانها نیاز دارد، وی کتاب را در دو بخش تنظیم کرده است: بخش نخست یکصد قاعده اصولی و بخش دوم یکصد قاعده عربی را در بر دارد.وی، علاوه بر بیان اصول و قواعد، فروع فقهیِ راجع به هر قاعده را نیز با رعایت اختصار و ایجاز ذکر کرده است.
محتوای کتاب
...
[ویکی شیعه] تمهید القواعد (کتاب). تَمْهیدُ الْقَواعِدِ الاُصولیّة و الْعَرَبیّة لتَفریعِ الأحْکامِ الشَرعیّة، کتابی در علم اصول فقه و قواعد زبان عربی، تألیف شهید ثانی (متوفای ۹۶۵ق). این کتاب مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار گرفته و از معدود کتاب هایی است که علمای شیعه در این باره نوشته اند؛ از همین رو تاکنون شرح ها و حواشی فراوانی بر آن نگاشته شده است.
به گفته شهید ثانی در مقدمه کتاب، از آنجا که اصول فقه و زبان عربی از مهمترین مقدمات علم فقه اند و فقیه برای استنباط احکام به آنها نیاز دارد، وی کتاب را در دو بخش تنظیم کرده است: بخش نخست، ۱۰۰ قاعده اصولی و بخش دوم، ۱۰۰ قاعده عربی را دربردارد. وی علاوه بر بیان اصول و قواعد، فروع فقهی راجع به هر قاعده را با رعایت اختصار و ایجاز ذکر کرده است.
به نوشته آقابزرگ تهرانی، شهید ثانی با ملاحظه دو کتاب التمهید در قواعد اصول فقه و الکوکب الدّرّی در قواعد عربی از اُسنوی شافعی، در صدد تألیف کتابی برآمد که هر دو نوع قواعد را دربرداشته باشد؛ از این رو به تألیف تمهید القواعد دست زد؛ بنابراین تمهید القواعد، تلخیص یا تنظیم کتاب القواعد و الفوائد شهید اول نیست؛ اگرچه شباهت هایی با آن دارد.
