کلمه جو
صفحه اصلی

شهید ثانی

فرهنگ فارسی

زین الدین بن علی بن احمد بن محمد ابن جمال الدین بن تقی الدین بن صالح از بزرگان فقهای امامیه ( و. ۹۱۱ ). وی از علی بن عبدالعالی و سید حسن بن سید جعفر موسوی و شیخ اجمد بن جابر و شمس الدین ابن طوبون حنفی و شهاب الدین محمد رملی شافعی و جز آنان علم آموخت . او در علوم معقول و منقول متبحر بود و نخستین کس از امامیه است که در علم درایه تصنیف کرده . ویرا تالیفات بسیاراست که مشهورترین آنها عبارتند از : روضه البیهه که شرحی است بر لمعه دمشقیه شهید اول و آن به [ شرح لمعه] (ه.م . ) معروف است مسالک الافهام که شرحی است بر شرائع مینه المرید فی آداب المفید و المستفید . وی در عهد سلطان سلیم بقتل رسید.

لغت نامه دهخدا

شهید ثانی. [ ش َ دِ ] ( اِخ ) زین الدین بن علی بن احمدبن محمدبن جمال الدین بن تقی الدین بن صالح. از بزرگان فقهای امامیه که در 911 هَ. ق. متولد شد و در 965 بقتل رسید. وی از علی بن عبدالعالی و سید حسن بن علی سیدجعفر موسوی و شیخ احمدبن جابر و شمس الدین بن طولون حنفی و شهاب الدین محمد رملی شافعی و جز آنان علم آموخت. او در علوم معقول و منقول متبحر بود و نخستین کسی از امامیه است که در علم درایه تصنیف کرده. وی را تألیفات بسیار است که مشهورترین آنها عبارتند از: روضةالبهیه که شرحی است بر لمعه دمشقیه شهید اول و آن به «شرح لمعه » معروف است. مسالک الافهام که شرحی است بر شرائع. منیة المرید فی آداب المفید و المستفید. وی در عهد سلطان سلیم بقتل رسید. ( فرهنگ فارسی معین ). رجوع به فیه مافیه ص 207، الاعلام زرکلی ج 2 ص 419 و ج 1 ص 1156، روضات الجنات ص 288، ارشاد ص 5، 13، 31 و 43 و تاریخ ادبیات ایران براون ص 247 و 277 و قصص العلماء تنکابنی ص 186 شود.

دانشنامه عمومی

شیخ زین الدین بن علی بن احمد عاملی جبعی، معروف به شهید ثانی، از بزرگان فقهنبو
زین الدین بن نورالدین علی بن احمد بن محمد بن علی بن جمال الدین بن تقی الدین بن صالح بن شرف النحاریری الجباعی الشامی؛ پدر وی «نورالدین علی» از عالمان جبل عامل بود. و جد ششم او (صالح) شاگرد علامه حلی بوده اسـت ظاهراً اصلاً اهل طوس بوده است، از این روشهید ثانی، گاهی الطوسی الشامی امضا می کرده است.
بسیاری از نیاکان و خاندان شهید ثانی در زمره دانشمندان و عالمان بوده، به همین سبب است که خاندان شهید ثانی به «سلسلة الذهب» یعنی زنجیره های طلایی معروف گردیده اند:
زین الدین شهید ثانی در روز ۱۳ شوال سال ۹۱۱ هجری قمری، برابر ۲۷ اسفند ۸۸۴، در دهکدهٔ جبع (یا جباع) جبل عامل، در یک خاندان علمی به دنیا آمد و در ۹۶۶ قمری، برابر ۹۳۸ خورشیدی، در سفر مکه به امر سلطان عثمانی بازداشت شد و بعد از 40 روز کشته شده است. در سال ۱۳۵۴ شمسی آیةالله دکتر محمد صادقی تهرانی بارگاه ایشان را با کمک مردم همان دهکده با مشقت و مشکلات زیاد اقدام به ساخت کرد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شیخ زین الدین بن علی بن احمد عاملی جبعی (۹۱۱-۹۶۶ق)، معروف به شهید ثانی، از علما و فقهای بزرگ شیعه می باشد. این عالم سترگ شیعه، در دهکده «جبع»، از توابع جبل عامل، در سیزده شوال، پا به عرصه هستی نهاد. وی در نه سالگی قرآن مجید را ختم کرد. سپس قسمتی از ادبیات عرب و فقه را نزد پدر دانشمندش، نورالدین علی، آموخت. در سال ۹۲۵ ق، در چهارده سالگی، به قریه «میسِ» جبل عامل رفت. هشت سال نزد شیخ عبدالعالی میسی کتابهای شرایع محقق حلی، ارشاد علامه حلی و قواعد شهید اول را خواند. در اواخر سال ۹۳۳ به دهکده «کرک نوح» رفت و از محضر سید بدرالدین حسن بن جعفر اعرجی (مؤلف کتاب محجه البیضاء) کتاب قواعد ابن میثم بحرانی و تهذیب را خواند. در سال ۹۳۷ ق به دمشق رفت و از محضر فیلسوف شمس الدین محمد بن مکی استفاده نمود.
او بـه منظور ادامه تحصیلات علمی، مسافرتهای متعددی به نقاط مختلف جهان اسلام آغاز نمود، یـعـنی آنگاه که چندی در میس اقامت گزید، به کرک نوح رفت و نحو و اصول فقه را نزد سید جعفر کرکی، نویسنده کتاب المحجه البیضا فراگرفت، و در سال ۹۳۴ ه ق مجددا به جـبع بازگشت و تا سال ۹۳۷ ه ق در آنجاسرگرم مطالعه و تحقیق و مذاکرات علمی شد در هـمـین سال به دمشق مسافرت کردو قریب یک سال و اندی در آنجا به تحصیلات خود ادامه داد و نزد شیخ محمد بن مکی حکیم و فیلسوف بزرگوار، پاره ای از کتب طب و حکمت و هیات را قـرائت نـمـود و در مـحـضـر درس شیخ احمد جابر شرکت جست و کتاب شاطبیه را که در علم قرائت و تجوید است، بر او خواند.او بـه سـال ۹۳۸ هـ ق دوبـاره به جبع بازگشت، ولی نتوانست توقف خود را که موجب توقف علمی او می شد، چندان ادامه دهد، لذا مجددا آهنگ دمشق نمود تا ازآنجا به مصر برود البته مدتی کوتاه در دمشق درنـگ کـرد و کـتـاب صحیح مسلم و صحیح بخاری را در مدرسه سـلـیـمـیه نزد شمس الدین طولون قرائت کرد وسپس در نیمه ربیع الاول ۹۴۲ ه ق به صـوب مصر حرکت نمود مدت مسافرت او از دمشق به مصر، حدود یک ماه به طول انجامید و در میان راه کرامات و خوارق عاداتی از وی مشاهده شد که شاگردش ابن العودی آنها را بازگو کرده است در مصر نزدشانزده استاد برجسته و دانشمند به اندوختن ذخایر علمی در علوم عربی، اصول فقه،هندسه، معانی، بیان، عروض، منطق، تفسیر و سایر علوم دیگر سرگرم شد.پـس از آن بـه صوب روم شرقی عزم سفر کرد و در هفدهم ربیع الاول ۹۴۹ ه ق از طریق دمشق و حلب وارد قسطنطنیه گردید این دانشمند بلند همت و سخت کوش به گوشه ای پناهنده گشت و در طی مـدت هیجده روز دست اندر کار نگارش رساله ای شد که راجع به ده علم بود ده مبحث جالب آن را در آن رساله تحریر کرد و آن را نزد قاضی عسکر محمد بن محمد بن قاضی زاده رومی کـه خـود از دانشمندان برجسته آن دیار به شمار می رفت، فرستاد پس از ملاقات او با شهید ثانی، مـیـان آن دو در در مسائل مختلف مباحثات و مذاکرات علمی صورت گرفت و نوشته های شهید ثـانـی و نـیزمذاکرات علمی او، قاضی رومی را بر آن داشت که صورت برنامه ای که حاوی وظائف مـدارسی بود در اختیار او قرار داده و به او پیشنهاد کرد که در انتخاب مدرسه دلخواه خود مختار اسـت و مـی تـواند افاضات علمی و تدریسی خود را در هرمدرسه ای که مطابق سلیقه اوست اجرا نـمـایـد، و در ضـمـن با اصرار از او درخواست می کرد که در شام یا حلب به انجام وظیفه تدریس بپردازد شهید ثانی پس از استخاره،اقامت در مدرسه نوریه واقع در بعلبک را انتخاب کرد و از سوی قاضی مزبور، اداره امور این مدرسه به وی، واگذار شد.مدت توقف شهید ثانی در قسطنطنیه چهار ماه به طول انجامید و طبق معمول که لحظه ای را به هـدر نـمـی داد، در طـول ایـن مـدت کـوتـاه با سید عبدالرحیم عباسی،نویسنده کتاب معاهد الـتـنصیص آشنایی پیدا کرد و با او مجالست و آمد و شد آغازنمود و از محضرش از لحاظ علمی استفاضه می کرد.در یـازدهم رجب از طریق عراق به جبع بازگشت و در مسیر بازگشت خود به زیارت مراقد ائمه اطهار (ع) تـشـرف حاصل نمود و این مراجعت با نیمه صفر ۹۵۳ ه ق همزمان بود او سرانجام در بعلبک اقامت گزید.
شهرت علمی
او پس از اقامت در بعلبک، در سایه شهرت علمی، مرجعیت یافت ودانشمندان فرزانه و فضلای آن دیـار، از دوردسـت ترین بلاد برای استفاضه علمی به محضر او روی می آوردند و از برکات علمی و اخـلاقـی او بـهره کافی می گرفتند وی دراین شهر، تدریس جامعی را آغاز کرد، به این معنی که چـون نـسبت به مذاهب پنج گانه مذهب جعفری، حنفی، شافعی، مالکی و حنبلی از لحاظ آگاهی علمی کـامـلا مـحیط و مسلطبود، بر اساس تمام این مذاهب پنجگانه تدریس می نمود و در حقیقت فقه مقارن وعقائد تطبیقی را تدریس می کرد و چنانکه سلف صالح او، یعنی شیخ طوسی (قدس سره) برای نخستین بار کتابی در زمینه فقه تطبیقی و حقوق تطبیقی اسلام تالیف کرده بود، شهید ثانی برای نخستین بار تدریس فقه تطبیقی را در شهر بعلبک بنیاد نهاد توده مردم نیز بر حسب مذهب خود، پاسخ استفتاآت خویش را از محضر او دریافت می کردند.
استادان
۱ ـ پدر او، احمد عاملی جبعی (م ۹۲۵ ه ق) در میس.۲ ـ شیخ علی بن عبدالعالی میسی (م ۹۳۸ ه ق) در میس.۳ ـ شیخ محمد بن مکی حکیم و فیلسوف، در دمشق.۴ ـ سید حسن بن جعفر کرکی، در کرک نوح.۵ ـ شیخ احمد بن جابر، در دمشق.۶ ـ شمس الدین طولون دمشقی حنفی، در دمشق.۷ ـ شیخ ابوالحسن بکری.۸ ـ شیخ شمس الدین ابواللطیف مقدسی، در بیت المقدس.۹ ـ سید عبدالرحیم عباسی، در قسطنطنیه.۱۰ ـ ملا حسن جرجانی.۱۱ ـ ملا محمد استرآبادی.۱۲ ـ ملا محمد علی گیلانی.۱۳ ـ شهاب الدین بن نجار حنبلی.۱۴ ـ زین الدین حری مالکی.۱۵ ـ شیخ ناصر الدین طلاوی کفعمی.
شاگردان
...


کلمات دیگر: