[ویکی اهل البیت] کلیدواژه: سلار بن عبدالعزیز دیلمی، آثار سلار دیلمی، فتوای تحریم نماز جمعه، دیلمیان
فقیه فرزانه و عالم گران قدر، ابویعلی حمزه بن عبدالعزیز، مشهور به (سلار دیلمی) از فقیهان و اندیشمندان نامدار و برجسته قرن پنجم قمری است که هر چند در دانش های رایج زمان خویش سرآمد و خبره بود ولی مقام و منزلت او در فقه، تمام ابعاد و جوانب علمی اش را تحت شعاع قرار داده است و وی را می توان به عنوان فقیهی بزرگ در دنیای علم، معرفت و آگاهی معرفی کرد.
متاسفانه از تاریخ ولادت، زمان هجرت از زادگاه، مدت اقامت در حلب، مسافرت ها، ازدواج و فرزندان این عالم بزرگوار، در هیچ کتابی سخن به میان نیامده است. ولی وجود پاره ای شواهد و مستندات مانند مطالعه زندگی استادان، معاصران و شاگردان وی و این که او گاهی به نیابت از شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی بر کرسی تدریس می نشست و شاگردان برجسته آن بزرگواران را از دانش بیکران خویش بهره مند می ساخت، می توان حدس زد که در نیمه دوم قرن چهارم، کلبه ساده و باصفای عبدالعزیز دیلمی را با قدوم مبارکش، روشن و منور ساخته است اما بدون تردید، زادگاه این فقیه والامقام دیلمان است.
امروزه نام بخش کوچکی است که با یکصد و سی و چهار آبادی، از توابع شهرستان عالم پرور لاهیجان در استان گیلان است در زمان سلار دیلمی این منطقه تاریخی، دارای وسعت گسترده ای بوده است. به گفته مورخان همه استان های شمالی کشور مانند گیلان، مازندران (طبرستان) گرگان (استان گلستان) و برخی از مناطق دیگر مانند قومس (سمنان و دامغان)، مناطقی از ری، قزوین و آذربایجان درگذشته در قلمرو نفوذ و سیطره حکومت دیلمیان بوده است.
دیلمیان قبل از پذیرش اسلام، خطرناکترین دشمنان اعراب مسلمان بودند. بنابر شواهد تاریخی، مردم دیلم پس از فتح ایران بدست مسلمانان و انقراض ساسانیان تصمیم داشتند به نحوی استقلال ایران را دوباره بدست آورند و در برانداختن خلفا نیز کوشش می کردند. آنان در راه هدف خود سرسختی عجیبی نشان می دادند و چون علویان، همواره در حال مبارزه با خلفای جور بنی امیه و بنی عباس بودند و دیلمیان از راه پناه دادن به علویان، می خواستند خلفا را براندازند و مظلومان را یاری دهند. و همین امر باعث تشرف آنان به دین اسلام شد.
ابویعلی، حمزه بن عبدالعزیز دیلمی، معروف به سالار و سلار، یکی از فقهای نامدار تاریخ اسلام است که تذکره نویسان درباره کنیه و لقب او چنین نگاشته اند: ابویعلی را کنیه او ذکر کرده اند و می گویند: یعلی اسمی است منقول از فعل معلوم علا یعلوا علوا، مثل سما یسمو و گفته شده است علی یعلی مثل یرضی است. و علا به معنای برتری در شرف است.
نویسنده اعیان الشیعه و مولف ریاض العلما نوشته اند: سلار اسمی است که در لغت فارسی و عربی اصلا وجود ندارد و مترجمین آن را به جای لفظ سالار استعمال کرده اند، ولی در رجال بحرالعلوم آمده است که سلار معرب سالار است. مترجمین، سالار را در فارسی به معنای رییس و امیر و در عربی به معنای شریف معنا می کنند.
فقیه فرزانه و عالم گران قدر، ابویعلی حمزه بن عبدالعزیز، مشهور به (سلار دیلمی) از فقیهان و اندیشمندان نامدار و برجسته قرن پنجم قمری است که هر چند در دانش های رایج زمان خویش سرآمد و خبره بود ولی مقام و منزلت او در فقه، تمام ابعاد و جوانب علمی اش را تحت شعاع قرار داده است و وی را می توان به عنوان فقیهی بزرگ در دنیای علم، معرفت و آگاهی معرفی کرد.
متاسفانه از تاریخ ولادت، زمان هجرت از زادگاه، مدت اقامت در حلب، مسافرت ها، ازدواج و فرزندان این عالم بزرگوار، در هیچ کتابی سخن به میان نیامده است. ولی وجود پاره ای شواهد و مستندات مانند مطالعه زندگی استادان، معاصران و شاگردان وی و این که او گاهی به نیابت از شیخ مفید و سید مرتضی علم الهدی بر کرسی تدریس می نشست و شاگردان برجسته آن بزرگواران را از دانش بیکران خویش بهره مند می ساخت، می توان حدس زد که در نیمه دوم قرن چهارم، کلبه ساده و باصفای عبدالعزیز دیلمی را با قدوم مبارکش، روشن و منور ساخته است اما بدون تردید، زادگاه این فقیه والامقام دیلمان است.
امروزه نام بخش کوچکی است که با یکصد و سی و چهار آبادی، از توابع شهرستان عالم پرور لاهیجان در استان گیلان است در زمان سلار دیلمی این منطقه تاریخی، دارای وسعت گسترده ای بوده است. به گفته مورخان همه استان های شمالی کشور مانند گیلان، مازندران (طبرستان) گرگان (استان گلستان) و برخی از مناطق دیگر مانند قومس (سمنان و دامغان)، مناطقی از ری، قزوین و آذربایجان درگذشته در قلمرو نفوذ و سیطره حکومت دیلمیان بوده است.
دیلمیان قبل از پذیرش اسلام، خطرناکترین دشمنان اعراب مسلمان بودند. بنابر شواهد تاریخی، مردم دیلم پس از فتح ایران بدست مسلمانان و انقراض ساسانیان تصمیم داشتند به نحوی استقلال ایران را دوباره بدست آورند و در برانداختن خلفا نیز کوشش می کردند. آنان در راه هدف خود سرسختی عجیبی نشان می دادند و چون علویان، همواره در حال مبارزه با خلفای جور بنی امیه و بنی عباس بودند و دیلمیان از راه پناه دادن به علویان، می خواستند خلفا را براندازند و مظلومان را یاری دهند. و همین امر باعث تشرف آنان به دین اسلام شد.
ابویعلی، حمزه بن عبدالعزیز دیلمی، معروف به سالار و سلار، یکی از فقهای نامدار تاریخ اسلام است که تذکره نویسان درباره کنیه و لقب او چنین نگاشته اند: ابویعلی را کنیه او ذکر کرده اند و می گویند: یعلی اسمی است منقول از فعل معلوم علا یعلوا علوا، مثل سما یسمو و گفته شده است علی یعلی مثل یرضی است. و علا به معنای برتری در شرف است.
نویسنده اعیان الشیعه و مولف ریاض العلما نوشته اند: سلار اسمی است که در لغت فارسی و عربی اصلا وجود ندارد و مترجمین آن را به جای لفظ سالار استعمال کرده اند، ولی در رجال بحرالعلوم آمده است که سلار معرب سالار است. مترجمین، سالار را در فارسی به معنای رییس و امیر و در عربی به معنای شریف معنا می کنند.
wikiahlb: سلار_بن_عبدالعزیز