[ویکی فقه] استصحاب امور تدریجی به استصحاب امر موجود به تدریج گفته می شود. از آن در اصول فقه، مبحث اصول عملی سخن رفته است. استصحاب امور تدریجی، حکم به بقا در امور تدریجی الوجود «زمان و زمانیات» است.
استصحاب امور تدریجی، مقابل استصحاب امور مستمر می باشد و به استصحابی گفته می شود که مستصحب آن امری است که اجزای آن به تدریج موجود می شود و به بیان دیگر، مستصحب آن از امور غیر قارّ می باشد؛ یعنی اموری که وجود آنها دارای ثبات و استمرار نیست و تمام اجزای آن به یک باره در خارج موجود نمی شود، بلکه هر جزئی از آن که موجود می شود، تا معدوم نگردد، جزء دیگر جای آن را نمی گیرد (متصرم الوجود) مانند: نفس زمان و زمانیات مثل حرکت، تکلم، نویسندگی، خوردن و آشامیدن، و حرکت آب در رودخانه و اموری که زمان، قید آنها محسوب می شود (نه ظرف).
← مثال
درباره جریان استصحاب در امور تدریجی از قبیل زمان، حرکت و سیلان دو توجیه وجود دارد:۱. این گونه امور را یک موجود واحد کش دار و مستمر بدانیم که قوام آن به این است که هر جزئی از آن ایجاد شود و سپس معدوم گردد تا نوبت به جزء بعدی برسد؛ طبق این مبنا، هیچ مانعی برای جریان استصحاب وجود ندارد، چون وحدت قضیه متیقن و مشکوک، هم به دقت عقلی و هم به دقت عرفی، محقق است.۲. این گونه امور را مرکب از یک سلسله آنات و حرکات متصرم بدانیم؛ یعنی موجود واحد نیست، بلکه مجموعه ای از اجزای بی نهایت است که با نظر عرفی، آنها را یکی می بینیم، اما به دقت عقلی چنین نیست؛ طبق این مبنا هم، مانعی بر سر راه اجرای استصحاب وجود ندارد، چون وحدت عرفی بین قضیه متیقن و مشکوک وجود دارد و ملاک در استصحاب، وحدت عرفی است نه عقلی.
نکته دوم
در امور تدریجی چهار نوع استصحاب متصور است:۱. استصحاب جزئی؛۲. استصحاب کلی قسم اول؛۳. استصحاب کلی قسم دوم؛۴. استصحاب کلی قسم سوم.
مستصحب از نظر دفعی و تدریجی بودن
...
استصحاب امور تدریجی، مقابل استصحاب امور مستمر می باشد و به استصحابی گفته می شود که مستصحب آن امری است که اجزای آن به تدریج موجود می شود و به بیان دیگر، مستصحب آن از امور غیر قارّ می باشد؛ یعنی اموری که وجود آنها دارای ثبات و استمرار نیست و تمام اجزای آن به یک باره در خارج موجود نمی شود، بلکه هر جزئی از آن که موجود می شود، تا معدوم نگردد، جزء دیگر جای آن را نمی گیرد (متصرم الوجود) مانند: نفس زمان و زمانیات مثل حرکت، تکلم، نویسندگی، خوردن و آشامیدن، و حرکت آب در رودخانه و اموری که زمان، قید آنها محسوب می شود (نه ظرف).
← مثال
درباره جریان استصحاب در امور تدریجی از قبیل زمان، حرکت و سیلان دو توجیه وجود دارد:۱. این گونه امور را یک موجود واحد کش دار و مستمر بدانیم که قوام آن به این است که هر جزئی از آن ایجاد شود و سپس معدوم گردد تا نوبت به جزء بعدی برسد؛ طبق این مبنا، هیچ مانعی برای جریان استصحاب وجود ندارد، چون وحدت قضیه متیقن و مشکوک، هم به دقت عقلی و هم به دقت عرفی، محقق است.۲. این گونه امور را مرکب از یک سلسله آنات و حرکات متصرم بدانیم؛ یعنی موجود واحد نیست، بلکه مجموعه ای از اجزای بی نهایت است که با نظر عرفی، آنها را یکی می بینیم، اما به دقت عقلی چنین نیست؛ طبق این مبنا هم، مانعی بر سر راه اجرای استصحاب وجود ندارد، چون وحدت عرفی بین قضیه متیقن و مشکوک وجود دارد و ملاک در استصحاب، وحدت عرفی است نه عقلی.
نکته دوم
در امور تدریجی چهار نوع استصحاب متصور است:۱. استصحاب جزئی؛۲. استصحاب کلی قسم اول؛۳. استصحاب کلی قسم دوم؛۴. استصحاب کلی قسم سوم.
مستصحب از نظر دفعی و تدریجی بودن
...
wikifeqh: استصحاب_امور_تدریجی