بهارستان

بهارستان ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
میدان بهارستان: محله ای قدیمی در تهران
بهارستان (اصفهان): شهری اقماری نزدیک شهر اصفهان
شهرستان بهارستان: شهرستانی در استان تهران
بهارستان (بابل): روستایی از توابع بخش بندپی شرقی شهرستان بابل
بهارستان (طبس): روستایی از توابع بخش مرکزی و در شهرستان طبس استان یزد ایران
ایستگاه متروی بهارستان: یکی از ایستگاه های متروی تهران
فرش بهارستان: یکی از مهم ترین آثار هنری ایران
بهارستان (کتاب): اثری از جامی
بهارستان (روزنامه): روزنامه ای در دوران قاجاریان

بَهارستان
(یا: روضةالاخبار و تحفة الابرار) کتابی ادبی و تاریخی به فارسی از جامی، در ۸۹۲ق. مؤلف این کتاب را به پیروی از گلستان سعدی و به نثری ساده تر از آن، در هشت روضه، به نام فرزندش (ضیاءالدین یوسف) و سلطان حسین بایقرا نوشت. بهارستان آمیخته ای از نظم و نثر است، اما بخش منظوم آن اندکی بیشتر است. این کتاب بارها به چاپ رسیده است؛ ازجمله با تصحیح اعلاخان افصح زاد (تهران، ۱۳۷۹ش). به ترکی، انگلیسی، فرانسه و روسی نیز ترجمه شده است.

بهارستان (کتاب). بهارستانبهارستان، یا روضة الاخیار و تحفة الابرار، نام کتابی منثور (به زبان بیان عادی، و نه شعر و نظم)، اما آمیخته به نظم و شعر، از عبدالرحمن جامی است که بخش هایی از آن را به پیروی و تقلید از گلستان سعدی نگاشته است. این کتاب، دارای هشت بخش یا فصل با نام روضه، یک مقدمه و یک خاتمه است. جامی، دوستدار سعدی بود و این، او را بر آن داشت تا در نگارش بهارستان، از سعدی تأثیر پذیرد. در آغاز کتاب، جامی می گوید که از آنجا که فرزندش، مشغول آموختن و تحصیل است؛ او این کتاب را برای او به شیوه، سبک و سیاق سعدی می نگارد.
• اولین بیت بهارستان این چنین است:• آخرین بیت بهارستان این چنین است:

[ویکی فقه] بهارستان یا روضه الاخیار و تحفه الابرار، کتابی در حکایات و اندرزهای اخلاقی به نثر ساده و مسجع آمیخته به نظم، نوشته عبدالرحمان جامی است.
بهارستان یا روضه الاخیار و تحفه الابرار ، کتابی در حکایات و اندرزهای اخلاقی به نثر ساده و مسجع آمیخته به نظم ، نوشته عبدالرحمان جامی (۸۱۷ ـ ۸۹۸). مؤلف ، آن را برای تعلیم و تربیت فرزندش ، ضیاءالدّین یوسف ، تألیف و در ۸۹۲ به پادشاه تیموری ، سلطان حسین بایقرا (حک :۸۷۳ ـ۹۱۱)، تقدیم کرده است .
این کتاب شامل مقدمه ، هشت روضه و خاتمه است ، و به شیوه گلستان سعدی تألیف شده است ؛ هشت روضه بهارستان ، به تقلید از هشت باب گلستان ، عبارت است از : ۱) ذکر حکایاتی درباره مشایخ صوفیه و برخی اسرار احوال آنان ؛ ۲) حکم و مواعظ ؛ ۳) اسرار حکومت و ذکر حکایاتی از شاهان ؛ ۴) بخشش و بخشندگان ؛ ۵) تقریر حال عشق و عاشقان ؛ ۶) مطایبات ؛ ۷) شعر و بیان احوال شاعران ؛ ۸) حکایاتی از زبان جانوران .
ویژگیهای بارز بهارستان
ویژگیهای بارز بهارستان عبارت است از : استشهاد به آیات قرآن کریم و احادیث و مأثورات دینی ، استناد به اشعار فارسی و عربی ، کاربرد لغات و اصطلاحات عرفانی ، لغات و ترکیبات فارسی و صنایع بدیعی ، و استفاده از امثال و حکم .
عبارات کتاب ، جز در مواردی خاص ، ساده است و در میان آثار منثور مقامی شامخ دارد. بیشتر قسمتهای کتاب مشتمل بر مطالب اخلاقی و اندرزهای سودمند، و مطایباتِ آن متضمّن لطایف و ظرایف است و باب «شعر و بیان احوال شاعران » آن دارای فواید تاریخی و ادبی است و قطعات تاریخی آن به روشن شدن احوال شعرا و عرفا کمک می کند، هرچند مؤلف گاهی دچار اشتباهات تاریخی و لغزشهای ادبی شده و به استناد برخی از تذکره ها، مانند لباب الالباب عوفی ، مطالبی نقل کرده است که درست نمی نماید؛ از جمله حکایاتی درباره رودکی فردوسی و چند شاعر دیگر.
← بهارستان متأثر گلستان سعدی
(۱) کارل هرمان اته ، تاریخ ادبیات فارسی ، ترجمه با حواشی رضازاده شفق ، تهران ۱۳۵۱ ش.
(۲) ادوارد گرانویل براون ، تاریخ ادبی ایران : از سعدی تا جامی ، ترجمه با حواشی علی اصغر حکمت ، تهران ۱۳۵۷ ش.
(۳) عبدالرحمان بن احمد جامی ، بهارستان ، چاپ اسماعیل حاکمی ، تهران ۱۳۶۷ ش.