سید محمود طالقانی

سید محمود علایی طالقانی (۱۳ اسفند ۱۲۸۹ گِلیَرد، طالقان – ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ تهران) روحانی شیعه ایرانی، نواندیش دینی، فعال سیاسی و اجتماعی، عضو جبهه ملی دوم و یکی از مؤسسین نهضت آزادی ایران بود.
بتول اعلایی (درگذشته سال ۱۳۸۶ در سن ۸۳ سالگی)
محمود طالقانی در دوران نهضت ملی شدن نفت به همراه سید رضا زنجانی به حمایت از محمد مصدق برخاست و پس از کودتای ۲۸ مرداد (سقوط دولت مصدق) به همراه جمع کثیری از طرفداران مصدق به نهضت مقاومت ملی پیوست. پس از توقف فعالیت های نهضت مقاومت ملی، طالقانی در شروع مجدد فعالیت های جبهه ملی ایران به رهبری اللهیار صالح فعالیت کرد و به شورای مرکزی جبهه ملی ایران راه یافت. طالقانی در کنگره جبهه ملی در سال ۱۳۴۰ به عنوان هیئت مؤسس شرکت کرده و از سوی شرکت کنندگان در کنگره به عضویت شورای مرکزی انتخاب شد. محمود طالقانی، مهدی بازرگان و یدالله سحابی در سال ۱۳۴۰، حزب نهضت آزادی ایران را بر اساس عقاید ملی-مذهبی تشکیل دادند.
محمود طالقانی چند بار به علت فعالیت های سیاسی، توسط رژیم پهلوی به زندان رفت و یک بار نیز تبعید شد. وی در تشکیل سازمان مجاهدین خلق ایران نقش بسیار مؤثری داشت و با بنیان گذاران آن سازمان به ویژه محمد حنیف نژاد بسیار نزدیک و هم فکر بود. اما با کسانی که تحت عنوان سازمان پیکار در سال ۱۳۵۴ از سازمان مجاهدین منشعب شدند، سخت مخالفت کرد. طالقانی از رهبران انقلاب ۱۳۵۷ ایران بود و پس از ترور مرتضی مطهری، ریاست شورای انقلاب را بر عهده گرفت. طالقانی در اواخر عمرش از طرف روح الله خمینی به عنوان امام جمعه تهران معرفی شد. پس از آن نیز وارد مجلس خبرگان قانون اساسی شد و یک ماه بعد به طرز مشکوکی درگذشت.

سید محمود علایی طالقانی ( تلفظ راهنما·اطلاعات؛ ۵ مارس ۱۹۱۱، گِلیَرد، طالقان - ۹ سپتامبر ۱۹۷۹، تهران) فقیه شیعه، سیاستمدار بهکردخواه و مؤلف ایرانی بود.
• «اجباری حتی برای زن های مسلمان هم نیست. چه اجباری؟ حضرت آیت الله خمینی نصیحتی کردند مانند پدری که به فرزندش نصیحت می کند راهنمایی اش می کند که شما این جور باشید به این سبک باشید.»• «دین را مدافع آزادی و شخص دین دار را آزادی خواه ترین انسان بشمار می آورد. امروز طالقانی به عنوان کسی که برای آزادی ملت و اجراء قانون و برقرای عدالت، یک عمر زجر کشیده و زندانهای سخت و شکنجه های کشنده را تحمل کرده، از این جهت مهم است که او از جایگاه یک رجل دین و یک روحانی، از آزادی های فطری، مشروع و قانونی آحاد ملت دفاع کرد، و سپهر اندیشگی خود را بر این مدار به چرخش آورد که «دین ضد هرگونه خودکامگی، استبداد و استکبار است». طالقانی حتی آخرین نمازجمعهٔ خود را، در بهشت زهرا، به مناسبت سالگرد ۱۷شهریور، در واقع در اظهار نگرانی از سوگ آزادی اقامه نمود، و جان تازه ای که در کالبد نیمه جان استبداد دمیده شده بود. وی بیمناکی خود را از ظهور یک استبداد جدید، و قطعاً خطرناک تر، تحت عنوان استبداد دینی، پنهان نساخت، و به صراحت و وضوح هرچه تمام تر، از علائم و نشانه هایش پرده برداشت.»سید علی اصغر غروی -> طالقانی آموزار بزرگ آزادی

[ویکی فقه] آیت الله سید محمود طالقانی در روز شنبه، چهارم ربیع الاول ۱۳۲۹ ق در روستای «گلیرد» طالقان به دنیا آمد. وی جزء یکی از علمای بزرگ ایران می باشد که در پیروزی انقلاب اسلامی زحمات و مبارزات فراوانی انجام دادند و در پیروزی انقلاب نقش بسزایی را ایفا کردند.
در روز شنبه، چهارم ربیع الاول ۱۳۲۹ ق. صدای نوزادی در فضای خانه ساده آیت الله سید ابوالحسن طالقانی پیچید که نامش را «محمود» گذاشتند. سید محمود دوران کودکی را تا ده سالگی در روستای «گلیرد» طالقان سپری نمود و همانجا خواندن و نوشتن و مقدمات علوم اسلامی را فرا گرفت و در مکتب پدر- که عالمی سیاستمدار بود- مبارزه با استبداد در ذهن او نقش بست.او سپس همراه خانواده به تهران رفت که همزمان بود با دوران دیکتاتوری رضاخان و مبارزه روحانیون علیه وی و این نقشی بسزا در شکل گیری فکر سیاسی اش داشت و از همان هنگام او را وارد میدان مبارزه با ستم کرد.