|}سیدحسن مدرس (۱۲۴۹-۱۰ آذر ۱۳۱۶) سیاست مدار، روحانی شیعه و به همراه سلیمان میرزا اسکندری و دکتر محمد مصدق از جمله تواناترین نمایندگان تاریخ مجلس شورای ملی ایران در زمان رضا پهلوی بود. آرامگاه او در شهر کاشمر است.
• «از کسانی که حق انتخاب ندارند نسوان هستند... خداوند قابلیت در این ها قرار نداده است که لیاقت حق انتخاب داشته باشند، مستضعفین و مستضعفات و آن ها از این نمره اند که عقول آن ها استعداد ندارد. گذشته از اینکه در حقیقت نسوان در مذهب اسلام تحت قیمومی تند، الرجال قوامون علی النساء، در تحت قیمومیت رجال هستند.» ->
توضیح مخالفت خود با حقوق سیاسی زنان• «دیانت ما عین سیاست ما و سیاست ما عین دیانت ماست،» ->
در نطق سال ۱۳۰۲ هجری شمسی در مجلس شورای ملی• «اگر بیست هزار نفر از مردم که در دوره گذشته به من رأی دادند همگی مرده باشند یا رأی نداده باشند، پس آن یک رأی که خودم به خودم دادم، چه شده است؟!»• در انتخابات مجلس هفتم شورای ملی• «او از ما می خواست که اجداد پاکمان را سر مشق قرار دهیم، به ما می گفت صبر و بردباری را از رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله، شجاعت و قناعت را از علی بن ابیطالب علیه السلام، و عدم تسلیم در برابر ستم را از سالار شهیدان حضرت امام حسین علیه السلام، بیاموزیم. از همان دوران کودکی پدرم به ما یاد می داد که خود را به غذای کم و چشیدن طعم تلخ گرسنگی عادت دهیم؛ چرا که با خالی نگهداشتن اندرون بهتر می توان نور معرفت را دید. لباس خود را تمیز نگه داریم و خودمان را برای تهیه لباس نو به زحمت نیندازیم. پدرم همیشه به ما می گفت که در خوردن و خوابیدن زیاده روی نکنیم، چون انسان قانع هیچ وقت تسلیم زور نشده و در برابر زر و زیور دنیا، وسوسه نمی شود.» ->
درباره پدرش، از کتاب گنجینه خواف• «عاقل تا بصیرت پیدا نکند، سزاوار نیست صحبت کند.» ->
از اظهارات مدرس در اولین نطق او در مجلس، صورت مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره دوم.• «خداوند دو چیز را به من نداد یکی ترس و دیگری طمع، هرکس با مصالح ملی و امور مذهبی همراه باشد، من هم با او همراهم و الا فلا.»مدرس شهید، نابغه ملی ایران، علی مدرسی، انتشارات بدر، اصفهان ۱۳۵۷.• «فردی چون من که عمامه اش بالش و عبایش روانداز او است و به لبی نان قانع است هر کجا رود به راحتی زندگی برایش میسر و راحت است.»مدرس قهرمان آزادی، حسین مکی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران ۱۳۵۸• «برای پیشبرد مقاصد خودمان نباید از سلاح برنده دین و تبلیغات مذهبی استفاده نمود. چون اگر با شکست مواجه شویم، اعتقادات مردم متزلزل می شود.»مدرس، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، علی مدرسی، تهران ۱۳۶۶، ج ۱.• «رضاخان به وسیلهٔ مأموری پیغام داده بود که من دخالت در سیاست نکنم و به عتبات بروم. گفتم: به رضاخان بگو، مدرس گفت: من وظیفه خود را دخالت در سیاست می دانم اینجا هم جای خوبی است و به من خوش می گذرد. ترا روزی انگلیسی ها کنارت گذاشته و به جایی پرتاب می کنند، اگر قدرت داشتی و توانستی بیا همین جا هر چه باشد بهتر از تبعیدگاهها و زندانهای خارج از ایران است ولی می دانم که من در وطنم به قتل می رسم و تو در غربت و سرزمین بیگانه خواهی مرد.»مدرس، بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی ایران، علی مدرسی، تهران ۱۳۶۶، ج ۱.• «اختلاف من با رضاخان بر سر کلاه و عمامه و این مسائل جزئی نیست. من در حقیقت با سیاست انگلستان که رضاخان را عامل اجرای مقاصد استعماری خود در ایران قرار داده مخالفم. من با سیاستهائی که آزادی و استقلال ملت ایران و جهان اسلام را تهدید می کند مبارزه می کنم و راه و هدف خود را هم می شناسم. در این مبارزه هم پشت سر خود را نگاه نمی کنم که شما یا کسان دیگری مرا همراهی می کنند یا نه، لازمهٔ مبارزه در این راه از خودگذشتگی و فداکاری است.» ->
از صورت مذاکرات مجلس شورای ملی• «اگر واقعاً غرض این است که چیزی که مملکت ما را خراب کرد، مسلمین را کم کرد، فواحش را زیاد کرد، فقیر را در مملکت ما زیاد کرد را می خواهید بیائید و رفع کنید و می خواهید خدمت به ملتتان بکنید ببینید کجا عیب دارد همان جای معیوب را رفع کنید. مفاسد نوعیه رافع نوعیه می خواهد. کتک زدن و جریمه کردن رافع فساد نمی شود.» ->
از صورت مذاکرات مجلس شورای ملی• «دولتهای مستعمره جوی اروپا از سه قرن پیش برای استعمار ممالک شرق کمر همت بستند و اکثر ملل شرق را خواه از لحاظ سیاسی و اقتصادی و خواه از لحاظ اجتماعی به اسارت درآوردند و از میانهٔ ملت های آسیای وسطی قومی که در مقابل بیگانه مقاومت ورزید و خود را لقمهٔ چرب اما پر از خار و خس نشان داد ملت ایران بود.» ->
از صورت مذاکرات مجلس شورای ملی• «هی به من گفتند جهت مخالفت شما (با قرارداد ۱۹۱۹) چیست؟ کدام یک از موادش بد است ما آن را تغییر بدهیم. من گفتم من سیاسی نیستم، نمی دانم. ما رجال سیاسی خیلی داریم، باید به آنها رجوع کرد... لیکن اگر کسی خوب بررسی می کرد و روح قرارداد را می فهمید، دو چیز استنباط می کرد و آن این بود که ایران تمامش مال ایرانی است... فقط این قرارداد در دو چیزش دیگری را شرکت می داد: یکی پولش، یکی قوه اش. این روح قرارداد بود و اختصاص به ما هم ندارد، متحدالمال تمام دنیاست.» ->
از صورت مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره پنجم• «در رژیم نوی که نقشه آن را برای ایران بی نوا طرح کرده اند نوعی از تجدد به ما داده می شود که تمدن غربی را با رسواترین قیافه تقدیم نسل های آینده خواهند نمود. مدنیت مغرب و معیشت ملل مترقی را در رقص و آواز و دزدی و بی عفتی و مفاسد اخلاقی دیگر خواهند شناخت، مثل آنکه آن چیزها لازمه متمدن بودن است.» ->
صورت مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره پنجم مآخذ شماره۸.• «ترقی و تعالی هر قوم این خواهد شد که جامع میان خودشان را نگهداری کنند و به واسطه ترقی آن جامع، ترقی کنند.• نطق ۲۱ صفر ۱۳۴۱ هـ. ق. که در دوره چهارم مجلس ایراد نموده است• «فکر می کردم چرا ممالک اسلامی رو به ضعف رفته و ممالک غیر اسلامی رو به ترقی! چندین روز فکر می کردم و بالاخره چنین فهمیدم که ممالک اسلامی سیاست و دیانت را از هم جدا کرده اند؛ ولی ممالک دیگر سیاستشان عین دیانتشان یا جزو آن است، ممکن هم هست اشتباه کرده باشند. لهذا در ممالک اسلامی اشخاصی که متدین هستند، از اشخاصی که داخل در سیاست هستند دوری می کنند؛ آنها که دوری کردند، ناچار همه نوع اشخاص رشته امور سیاست را در دست گرفته، لهذا رو به عقب می رود.»نطق ۲۱ صفر ۱۳۴۱ هـ. ق. که در دوره چهارم مجلس ایراد نموده است• «. این اتفاقی که امروز افتاده و استماع فرموده اید، ویرانی شهر مدینه و حرکت به سوی عراق برای ویرانی قبور ائمه اطهار علیهم السلام، ضایعه بزرگی است. دولت مکلف است تحقیقات کامل نموده، نتیجه را به عرض مجلس برساند ... به عقیده من فعلاً باید تمام فکر را صرف این کار کرد. باید قدمهای مؤثر و قاطع و فوری که مقتضای دیانت و حفظ قومیت اسلام است، برداشت و هیچ چیز را مقدم بر این کار قرار نداد و نگذاشت که این مسئله، زیادتر از این؛ اسباب خرابی جامعه اسلامی شود. مبادا یک ضرر عظیمتری بر ما مترتّب گردد. ما این تجاوزات را نمی توانیم ببینیم، نخواهیم گذاشت ادامه یابد و اماکن متبرکه و مراکز دینی و اسلامی، دستخوش {تجاوز} متجاوزین شود. با قدرت و قاطعیت آنها را حفظ می کنیم و متجاوزین را سرکوب می نماییم.»در مورخ ۸ شهریور ۱۳۰۴ ش. (دهم صفر ۱۳۴۴ هـ. ق.) در مجلس شورای ملی، در مورد ماجرای حمله به مکه• «... باید معارف را به قسمی توسعه داد که تمام افراد ممالک استفاده نمایند، نه اینکه معارف را مجزا کنند که مثلاً پسر من که عمامه دارد، حساب نخواند، فقه بخواند.• از کتاب گنجینه خواف• «در نجف روزهای جمعه کار می کردم و در آمد آن روز را نان می خریدم و تکه های نان خشک را روی صفحه کتابم می گذاشتم و ضمن مطالعه می خوردم. تهیه غذا آسان بود و گستردن و جمع کردن سفره و مخلفات آن را نداشت. خود را از همه بستگیها آزاد کردم ...»از کتاب گنجینه خواف• «مرحوم مدرس یک رجل علمی و دینی و سیاسی بود و این گونه فردی مهمتر از رجل علمی و دینی است؛ زیرا این مظهر ولایت است که اگر ولایت و سیاست مسلمین نباشد، دیگر فروع اسلامی تحقق کامل نمی یابد.» ->
آیت الله سیدمحمدرضا بهاءالدینی• «دغدغه اصلی شهیدمدرس اعتلای دین و آزادی ملت بود.» ->
علی لاریجانی، در پیامی به مناسبت «سالروز شهادت مدرس» ۱۳۸۹/۹/۱۰• «شهید مدرس در مقابل استبداد مدرن که برآمده از نادانی و هرج و مرج عناصر داخلی و سیاست های شیطانی دول خارجی به ویژه انگلیس بود ایستاد.» ->
علی لاریجانی، در پیامی به مناسبت «سالروز شهادت مدرس» ۱۳۸۹/۹/۱۰• «نام شهید آیت الله سیدحسن مدرس چون خورشید در آسمان تاریک دوران استبداد می درخشد، مردی که برای خدا در عرصه علم، سیاست و جهاد علیه باطل حاضر شد و تا آخرین لحظه حیات جز سربلندی اسلام و سعادت ملت هدف دیگری را دنبال نکرد.» ->
علی لاریجانی، در پیامی به مناسبت «سالروز شهادت مدرس» ۱۳۸۹/۹/۱۰• «در کنار تمام خصوصیاتی که شهید مدرس را انسانی برجسته و الهی کرد همان مسایلی است که مدرس بر اساس آن به تنهایی مبارزه کرد و به تنهایی در برابر استبداد و استعمار ایستاد و سر انجام به شهادت رسید.» ->
سید شهاب الدین صدر• «امام خمینی (ره) و شهید مدرس، با صراحت لهجه از زیاده خواهی های بیگانگان جلوگیری کرده و مدل سیاست متعالی را عملیاتی کردند .» ->
سیدکاظم سیدباقری؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی• «شهید مدرس یک شخصیت برجسته در تاریخ معاصر ایران است و این برجستگی به دلایل مختلف و متعدد است و به همین علت امام خمینی (ره) بحث «مدرس شناسی» مطرح می کند.» ->
سیدکاظم سیدباقری؛ پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی• «این عالم... با جسمی نحیف، روحی بزرگ و شاداب از ایمان، صفای حقیقت و زبانی چون حیدر کرّار، رویارویشان ایستاد، فریاد کشید، حق را گفت، جنایت آشکار کرد و عاقبت جان طاهر خود را در راه اسلام عزیز و ملت شریف نثار کرد و به دست دژخیمان ستمشاهی، در غربت به شهادت رسید و به اجداد طاهرینش پیوست». ->
سید روح الله خمینی در در تاریخ ۲۸ شهریور ۱۳۶۳ به مناسبت «بازسازی مرقد شهید مدرس»• «مدرس زنده است تا تاریخ زنده است.» ->
آیت الله سید روح الله خمینی• «مقاومت او در برابر دیکتاتوری، و ایستادگی او در برابر سیل هجوم فرهنگ خارجی، و مبارزات او بر ضد کفر و الحاد، و تلاش پیگیر او در راه استقرار احکام الهی، و فداکاری او در راه حفظ استقلال و شرف ملی و مذهبی، در تاریخ مبارزات دینی و سیاسی، کم نظیر است.» ->
آیت الله سید علی خامنه ای، پیام به مناسبت سالروز شهادت آیت الله سید حسن مدرس،۱۰/۹/۱۳۶۰• «این روحانی مبارز و این خطیب توانا و این پیکارگر راه حق و عدالت، از نخستین لحظهٔ ورود به عالم سیاست تا آخرین لحظه های حیات پر برکتش، زبان گویا و برندهٔ مردمی بود که بنا به تعالیم آیین آسمانی خویش، نمی توانستند در برابر ظلم و اختناق ساکت بنشینند و دم بر نیاوردند. و در چنان برهوتی که قدرت های خارجی، بدست قزاق بی فرهنگ بنام رضاخان، در کشور ما ایجاد کرده بودند، تنها خروش خاموش نشدنی این مرد منبر و محراب بود که سکوت دهشتبار حاکم را می شکست و لرزه بر ارکان حکومت سرنیزه و کشتار رضاخانی می افکند.» ->
آیت الله سید علی خامنه ای، پیام به مناسبت سالروز شهادت آیت الله سید حسن مدرس،۱۰/۹/۱۳۶۰• «مدرس، بحق افتخار جامعهٔ روحانیت، به خصوص در قرن حاضر، و نمونه ای از مقاومت جامعهٔ روحانیت در همهٔ زمان هاست. فریاد او آشناترین فریاد مخالفت با استبداد و سلطهٔ بیگانه، به گوش مردم میهن ماست و این فریاد را قدرت های خارجی و عوامل سرسپردهٔ داخلی آنها، هیچگاه نتوانستند خاموش کنند و نخواهند توانست.» ->
آیت الله سید علی خامنه ای، پیام به مناسبت سالروز شهادت آیت الله سید حسن مدرس،۱۰/۹/۱۳۶۰• «تصویر وی آذین بخش یکی از اسکناس های رایج کشور است. کمتر شهر و دیاری از ایران اسلامی است که فاقد گذر یا معبر، خیابان و یا بزرگراهی به نام وی باشد و این سوای مراکز متعددی است که در نقاط مختلف کشور و در حوزه های متفاوت به نام وی شهره خاص و عام هستند. در بیان شخصیت این چهره احیاگر همان بس که امام راحل بارها زبان به تحسین او گشود و نامش را به طور ویژه در وصیتنامه اش ذکر کرد. توجه مقام معظم رهبری به این شخصیت بلند مرتبه بر همه عیان است. در کاشمر نیز مردم برای این چهره نامدار منزلتی خاص قائلند و مزارش را سر خاک آقای شهید می نامند و به زیارتش می روند.» ->
حمید رضا بی تقصیر فدافن