دانش

دانش یا معرفت، ساختاری است برای تولید و ساماندهی یافته ها دربارهٔ جهان طبیعت، در قالب توضیحات و پیش بینی های آزمایش شدنی.علم دانش شناسی، با سه عنصر داده، اطلاعات و دانش سر و کار دارد. به عبارت دیگر، دانش شناسی به بحث و بررسی پیرامون دانش و عناصر سازنده آن، یعنی داده و اطلاعات می پردازد.
علم
شناخت شناسی
شناخت شناسی ساخت گرا
اطلاعات
نظریه اطلاعات
دانش شناسی
دانش نرم
دانش سخت
نمایش دانش
مهندسی دانش
مدیریت دانش
مدل سازی علمی
مدل سازی ریاضی
دانش در ایران
دانش در ۲۰۱۲
دانش در ۲۰۱۳
در یونان باستان، سقراط، سپس افلاطون و پس از او، ارسطو، به مخالفت با آرای پیشینیان پرداخته و اصول و قواعدی را به منظور مقابله با مغالطات ، درست اندیشیدن و سنجش استدلال ها تدوین کردند.
مقارن با قرن پانزدهم میلادی، پژوهشگران در سراسر اروپا و خاورمیانه، قفسه های غبار گرفتهٔ ساختمان های قدیمی را جستجو کردند و دست نوشته های یونانی و رومی را پیدا کردند. در نتیجه، نوشته های باقی مانده از نویسندگان کلاسیک از جمله افلاطون، سیسرو، سوفوکل و پلوتارک به دوران رنسانس رسید. مطالعهٔ این آثار، دانش نو نام گرفت. در آن زمان، ضمن احیای علاقه به نوشته های کلاسیک، به ارزش های فردی نیز توجه شد. این گرایش، انسان گرایی نام گرفت. زیرا طرفداران آن، به جای موضوعات روحانی، بیش از هر چیز، مسایل انسانی را در نظر گرفتند. انسان گرایی نیز مثل رنسانس، از ایتالیا ظهور کرد.
در رنسانس، گالیله، فیزیک (علم طبیعت) را سکولار کرد و آن را از الهیات (علم فراطبیعت) مستقل دانست. از آن پس، تکیه گاه فیزیک، خرد انسان بود. گالیله می گفت :.mw-parser-output blockquote.templatequote{margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite{line-height:1em;text-align:right;padding-right:2em;margin-top:0}.mw-parser-output blockquote.templatequote div.templatequotecite cite{font-size:85%}

رجوع شود به:بزرگ نیا، محمد (مشهد ۱۲۸۱ـ تهران ۱۳۴۷ش)

دانش (نشریه). طبق منابع موجود، اولین روزنامه ی تخصصی زنان، به مدیریت خانم دکترکحال و سردبیری ع. صفوت در تهران. کحال دختر میرزا محمد حکیم باشی جدیدالاسلام همدانی بود. از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست جز این که طبابت (چشم پزشکی) را در همدان نزد مبلغان مسیحی آموخته و به نظر برخی نام کوچکش معصومه بوده است. این نشریه از 10 رمضان ۱۳۲۸ق به صورت هفتگی منتشر می شد.
در صفحه ی اول روزنامه اهداف آن این گونه ذکر شده بود: "روزنامه ای است اخلاقی، علم خانه داری، بچه داری، شوهرداری، مفید به حال دختران و نسوان و به کلی از پلتیک و سیاست مملکتی سخنی نمی راند." در شماره های بعدی مسلک نشریه "تربیت نسوان و دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان" معرفی شده است. در سرمقاله ی شماره ی اول، به حقوق و برتری مادری، اخلاقمند شدن مادران و امکان تحصیل علوم جدید از طریق روزنامه ها توسط زنان بزرگسال" اشاره شده و در آخر اضافه شده است: "خانم هایی که سواد خواندن ندارند، بر آقایان محترم فرض است که این جریده را برای آنها هر هفته بخوانند تا آنها نیز از این فیض محروم نمانند، بلکه همین معنی سبب شود که تحصیل سواد نیز بفرمایند." این روزنامه،با وجود این که اولین تجربه ی زنان در روزنامه نگاری بوده، تا حدود زیادی در برآورده ساختن اهدافی که در ابتدای انتشار، به آنها اشاره شده بود، موفق عمل کرد و در شناساندن زنان به اجتماع، گام های مؤثری برداشت که از این جهت قابل توجه است.
دانش پس از 30 شماره با اعلام یک وقفه ی دو ماهه در رجب ۱۳۲۹، بار دیگر منتشر نشد. مجله در 8 صفحه ی قطع رحلی و با چاپ سنگی منتشر می شده است. این نشریه علاوه بر تهران و شهرستان ها در کشورهای دیگر نیز توزیع شده. جز چهار شماره ی نخست که در آنها نام ع. صفوت به عنوان سردبیر نشریه ذکر شده در هیچ کدام شماره های دیگر اسمی از همکاران احتمالی کحال نیامده است. پاورقی های دانش ترجمه ی داستان های غربی بوده که از هویت مترجمان این مطالب هم نشانی نیست.
منابع
زنان مودب، بنفشه حجازی؛ انتشارات قصیده سرا و آشیان: 1396 کانون بانوان، مریم فتحی؛ موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران: 1383 کارنمای زنان کارای ایران، پوران فرخزاد؛ قطره: 1381

دانش و علم موضوع این نوشتار است.
• «آنچه به روح آرامش می بخشد همانا علم است و بس.» -> سیدارتا گوتاما - گوتاما بودا
• «آنچه در علم بیش می باید// دانش ذات خویش می باید» -> اوحدی
• «آنچه مغز و قلب را از آلایش پاک می کند، فقط دانش است؛ مابقی بی دانشی است.» -> کریشنا
• «آن قدر دانش آدمی را کفایت است که راه راست از کج و سعادت را از شقاوت شناسد.» -> جالینوس
• «اثر حکمت آن گاه در شخص حکیم ظاهر شود که خویشتن را حقیر و ناچیز شمارد.» -> سقراط
• «از این روست که از عالمان همهٔ ادیان و متفکران و دانشمندان و هنرمندان سراسر جهان و از همهٔ نهادهای بین المللی و منطقه ای مجدّانه می خواهم که برای پیشبرد این مهم، در برابر امواج غیریت سازیی های مصنوعی که ابزار دست قدرت های خشونت گراست بایستند و بخصوص برای بیرون بردن حریم قدسی پیامبران و مقدسات همهٔ ادیان از عرصهٔ منازعات سیاسی و فرهنگی به اقدامات مؤثر بین المللی و تلاش های جدید حقوقی بیندیشند.» -> محمد خاتمی
• «افرادی که بزرگ ترین خدمت را به علم و فرهنگ نموده اند، نویسندگان و محققانی بوده اند که در انزوا می زیسته اند و هرگز در مباحثات دانشگاهی شرکت نکرده و حقایق صددرصد اثبات نشده را در آکادمی ها ابراز نداشته اند.» -> ولتر
• «اگر به زبان تمامی آدمیان و فرشتگان سخن گویم... و از عشق بی بهره باشم طبل میان تهی و سنج پرهیاهویی بیش نیستیم، اگر از کرامت غیب دانی و پیش گویی بر خوردار باشم و همه اسرار جهان را دریابم و قلمرو دانش را تمام مسخر کنم و در ایمان چنان راسخ و نیرومند باشم که کوه ها را به رفتار آورم و از عشق بی بهره باشم، کسی نیستم. اگر همه دارایی خویش به مستمندان بخشم و جسم خویش را به آتش بسپارم و از عشق بی بهره باشم مرا هیچ سود نخواهد بخشید. عشق بردبار و مهربان است عشق از حسد برکنار است عشق لاف خودستایی نمی زند عشق اطوار ناپسند ندارد عشق به اندک چیزی در خشم نمی آید و اندیشه شر نمی کند و از بی عدالتی خشنود نیست اما با حقیقت و راستی شاد و خرم است همه چیز را تحمل می کند همه چیز را باور می کند و به همه چیز امیدوار است و هیچگاه از پای نمی افتد اما پیشگوی ها همه شکست می خورند و زبان ها همه قطع می شوند و دانش ها در غبار زمان پنهان می شوند و دانش ما جزیی است و نبوت ما جزیی است و آنچه جزیی است روی در فنا دارد آنچه می ماند ایمان و امید و عشق است و از این هر سه، عشق را برترین مقام است.» -> پائولو کوئیلو/ عطیه برتر
• «اگر دانش به روزی بر فزودی// زنادان تنگ روزی تر نبودی» -> سعدی
• «اگر دانش را به خاطر کسب درآمد فرا می گیرید به حق آن هائی که به خاطر خود، علم و دانش اندوخته اند تجاوز کرده اید.» -> آندره ژید
• «اگر شما آدمی نادان و بی اطلاع باشید و به این امر پی ببرید این خود یک نوع علم و اطلاع است.» -> کنفوسیوس
• «ای خواجه مکن تا بتوانی طلب علم// کاندر طلب راتب هرروزه بمانی// رو مسخرگی پیشه کن و مطربی آموز// تا داد خود از کهتر و مهتر بستانی» (در بعضی از نسخه های دیوان عبید زاکانی، این شعر متعلق به او دانسته شده است) -> انوری ابیوردی
• «ای منوچهری همی ترسم که از بیدانشی// خویشتن را هم به دست خویش بردوزی کفن» -> منوچهری دامغانی
• «اگر حیوانات عقل می داشتند کارهایشان به اندازه ما آدمیان احمقانه می بود.»جاش بیلینگز بدون منبع• «باید درهای علم به روی همه باز باشد، هرجا مزرعه هست، هرجا آدم هست، آنجا کتاب هم باید باشد.» -> ویکتور هوگو
• «باید شرم کنند، کسانی که بدون کم ترین تأمل و تفکر از پدیده های معجزه آسای علم و فن بهره می گیرند و سفیهانه از درک مضمون هوشمندانهٔ آن عاجزند، همانند گاوی که از لذت نشخوار گیاهان برخوردار است ولی از علمِ گیاه شناسی بی خبر است.» -> آلبرت اینشتین
• «بدو گفت موبد که دانش به است // که دانا به گیتی زهرکس مه است» -> فردوسی
• «برای این که دانش ملکه شود، تعلیم کافی نیست عمل لازم است.» -> برنارد شاو
• «برای شوهر دانش لازم است، برای زن نجابت.» -> جورج هربرت
• «بسیار افتد که ابهت و شجاعت سود ندارد و هر دانش که بدانی روزی به کار آید.» -> قابوس نامه
• «بشوی اوراق اگر هم درس مایی// که علم عشق در دفتر نباشد» -> حافظ
• «بعضی چنان سرگرم میراث علمی گذشتگانند که فرصت مراجعه به عقل خود را ندارند و اگر فرصتی هم به دست بیاورند حاضر نیستند که اشتباهات و لغزش های آنان را اصلاح و جبران نمایند.» -> ابن سینا
• «بهتر است که انسان چیزی نداند تا بسیاری چیزها را نیمه تمام بداند؛ بهتر است که با عقاید خودمان یک ابله سفیه باشیم تا آن که با عقاید دیگران یک مرد دانشمند به حساب آییم.» -> فریدریش نیچه
• «بهترین کارها اینست که در جوانی دانش آموزی و در پیری به کار بری.» -> بزرگمهر
• «به دانش بود نیک فرجام تو// به مینو دهد چرخ آرام تو» -> فردوسی
• «به چشم «فخری» دانش ز بس که شیرین است//همیشه در طلبش همچو کوهکن باشد» -> فخرعظمی ارغون
• «پدر گفت کز بد، گمان برگسل// به اندیشه بیدار کن چشم و دل// چو دانش نداری به کاری درون// نباشد ترا چاره از رهنمون» -> اسدی طوسی
• «پستی نسوان ایران جمله از بی دانشی است// مرد یا زن، برتری و رتبت از دانستن است .» -> پروین اعتصامی
• «تا به جائی رسید دانش من// که بدانم همی که نادانم» -> ابن سینا
• «تا جهان بود از سر آدم فراز// کس نبود از راه دانش بی نیاز// مردمانِ بخرد، اندر هرزمان//راه دانش را به هرگونه زبان// گرد کردند و گرامی داشتند// تا به سنگ اندر همی بنگاشتند// دانش اندر دل چراغ روشن است// وزهمه بد برتن تو جوشن است» -> رودکی
• «تخیل مهمتر از دانش است. علم محدود است اما تخیل دنیا را دربر می گیرد.» -> آلبرت اینشتین
• «تعصب در علم و فلسفه مانند هر تعصب دیگر نشانه خامی و بی مایگی است و همیشه به زیان حقیقت تمام می شود.» -> ابن سینا
• «تکیه بر حسن مکن، در طلب علم برآی// این درختیست که هر فصل دهد بر تو ثمر» -> ایرج میرزا
• «تمام سرمایه فکری و دانش آدمی باید تسلیم یک عظمت اخلاقی و روحی گردد وگرنه دانش مانند رودی خواهد بود که نتوانسته مسیر خود را بپیماید و به دریا منتهی شود و با وضعی اسف آور در ریگ زارها فرورود.» -> مترلینگ
• «تنها کسانی که دل داده دانشند بزرگند، نه آنان که سوداگر دانشند.» -> سعید نفیسی
• «توان شناخت به یک روز در شمایل مرد// که تا کجاش رسیده است پایگاه علوم// ولی ز باطنش ایمن مباش و غره مشو// که خبث نفس نگردد به سالها معلوم» -> سعدی
• «توانا بود هرکه دانا بود// به دانش دل پیر برنا بود» -> فردوسی
• «تورا گرچه در مال افزایش است// به اندازه دانشت ارزش است» -> ادیب پیشاوری
• «تو نفس علم شو از نقش علم دست بشوی// که نفس علم قدیم است و نقش او فانی» -> قاآنی شیرازی
• «تیغ دادن در کف زنگی مست// به که آید علم، ناکس را بدست» -> مولوی
• «مصیبت هایی که جوامع و حکومت های ضدارزشی با استفاده از علم ایجاد کردند قابل قیاس با جوامع کم علم نیست، بنابراین ارزش و دانش باید در کنار هم باشند و رابطه قابل فهم و معقولی بین آنها برقرار شود.»• «تلفیق علم با ارزش هاست که زندگی را ارزشمند می کند.» ۴ آوریل ۲۰۱۷/ ۱۵ فروردین ۱۳۹۶؛ «در جمع اعضای هیأت علمی دانشگاه ها» -> محمد خاتمی
• «ثروت، در داشتن خزاین و دفاین نیست، در دانستن علم و طرز استعمال آن است.» -> ناشناس
• «جهل من و علم تو، فلک را چه تفاوت// آنجا که بصر نیست، چه خوبی و چه زشتی» -> حافظ
• «چنان چون که تن زنده گردد به جان// به دانش فروزند جان و روان» -> ادیب پیشاوری
• «چنین گفت پیغمبر راستگوی// زگهواره تا گور دانش بجوی» -> فردوسی
• «حاصل من فقط از فضل این شد که بر جهل خود دانا شدم.» -> بقراط
• «حکمت درختی است که در دل روئیده و میوه از زبان دهد.» -> بطلمیوس
• «خدایا! اگر مرا ببخشی بهترین بخشنده هستی و اگر عذاب دهی ستمگر نیستی. دانشمند از میوه وجود خود سیر می شود» -> یحیی بن معاذ رازی
• «دانش اگر در ستاره ثریا هم باشد، مردانی از سرزمین پارس به آن دست خواهند یافت» -> پیامبر اسلام
• «دانش رااگر در چین هم باشد (دورترین مکان ها) فرا بگیرید» -> انسان عاقل
• «دامن مادر نخست آموزگار کودک است// طفل دانشور کجا پرورده نادان مادری» -> پروین اعتصامی
• «دانش طلب و بزرگی آموز// تا، به نگرند روزت از روز» -> نظامی
• «داشتن علم بهتر از داشتن ثروت است ولی نداشتن ثروت بدتر از نداشتن علم است» -> ویلیام شکسپیر
• «دانشِ بی اندیشه، دام است و اندیشهِ بی دانش، بلا.» -> ضرب المثل هندی
• «دانشِ کم خطرناک است، یا باید آبِ چشمه را تا قطره آخر بنوشید یا اصلأ لب نزنید.» -> الکساندر پوپ
• «دانشمندان، علماء و بزرگان هرکدام نردبانی برای ترقی دارند، لیکن شاعران و هنرمندان، این مدارج را پروازکنان می پیمایند.» -> ویکتور هوگو
• «دانشمند کسی است که بکوشد تا درد و رنج خود را بکاهد.» -> ویکتور هوگو
• «دانش و هنر از هر اقلیمی برخیزد و متعلق به هر قومی که باشد از آنِ همهٔ جهانیان است.» -> پوشکین
• «دانش کلی مانند خلیجی است که من و همکارانم فقط چنددانه ریگ جالب از پهنای وسیع آن برداشته ایم.» -> اسحاق نیوتن
• «در این کهکشان، دانش فنی نیز بزرگترین عامل بروز گرفتاری های دست و پاگیر برای بشریت است.» -> هربرت مارکوزه
• «در ترویج دانش و هنر اهتمام نمائید تا مردم صاحب استعداد ضایع نشوند.» -> ناشناس
• «درخت تو گر بار دانش بگیرد// به زیر آوری چرخ نیلوفری را» -> ناصرخسرو
• «در روزگارِ گذشته مردم به تحصیل علم همت می گماشتند تا خود را به درجه کمال برسانند، امروز علم را برای این فرا می گیرند که دیگران را مجذوب و مسخر کنند.» -> کنفوسیوس
• «دو کس دشمن ملک و دین اند، پادشاه بی حلم و زاهد بی علم.» -> سعدی
• «دین بدون علم کور است و علم بدون دین لنگ است.» -> آلبرت اینشتین
• «دانشی که با پرهیزکاری توأم نباشد پشیزی نمی ارزد.»لوئی چهاردهم• «دانایی عمده انسان در این نهفته است که به حماقت های خود پی ببرد.»• «روشنفکر پشت گوشش بنویسد!: فقط دوراه وجود دارد که روشنفکر به رهبری حزب طبقه کارگر انتخاب شود، اول به شرط این که از علم جامعه شناسی شناخت داشته باشد. شرط دوم این است که در راه آرمان و احقاق منافع طبقه کارگر از خودگذشتگی سیاسی داشته و فداکاری کند یا قربانی داده باشد.» -> کورت توخلسکی
• «ز خورشید دانش چو پرتو گرفت// هیولای جان صورت نو گرفت» -> ادیب پیشاوری
• «ز دانش چو جان تو را مایه نیست// به از خامُشی هیچ پیرایه نیست» -> فردوسی
• «زینت انسان سه چیز است: علم، محبت، آزادی.» -> افلاطون
• «ز گهواره تا گور دانش بجوی،» -> محمد
• «سرعت رشد علوم در قرن های اولیه اسلام هر محققی را شگفت زده می کند. بدون تردید این رشد سریع متأثر از تعالیم قرآن کریم و روایات فراوانی است که در باب علم و عالم بیان شده است.» -> محمد خاتمی
• «شعر است لطیفه الهی// مضمون سپیدی و سیاهی// شعر ابروی دانش است و الهام// لیکن نشود سپید از ایام» -> مکتبی شیرازی
• «شعر دانی چیست؟ مرواریدی از دریای عقل// هست شاعر آن کسی کین طرفه مروارید سفت// صنعت و سجع قوافی هست علم و، شعر نیست// ای بسا ناظم که نظمش نیست، الا حرف مفت» -> محمدتقی بهار
• «شتران مست شدستند، ببین رقص جمل// ز اشتر مست که جوید ادب و علم و هنر» -> مولوی
• «صوفیان عشق را علاج همه دردها و کیمیای وجود تعریف کرده اند. عشق فقر را به ثروت تبدیل می کند، گدا را به شاهزاده، جنگ را به صلح، جهل را به دانش و جهنم را به بهشت مبدل می سازد.» -> حسین الهی قمشه ای
• «عشق اندر فضل و علم و دفتر و اوراق نیست // هرچه گفت و گوی خلق آن ره، ره عشاق نیست» -> مولوی
• «علم اگر خواهی با مردم عالم بنشین// گِل چو گُل گردد خوش بو، چو به گل شد هم بر» -> ایرج میرزا
• «علم را دو پر، گمان را یک پر است// ناقص آمد، ظن به پرواز ابتر است» -> مولوی
• «علم زیباست وقتی هزینهٔ گذران زندگی از آن تأمین نشود.» -> آلبرت اینشتین
• «علم کز اعمال نشانیش نیست // کالبدی دارد و جانیش نیست» -> امیر خسرو دهلوی
• «علم مخوف ترین بلای جان آدمی است... مصیبت آن از طاعون و قحطی و جنگ بیشتر است.» -> داستایوسکی
• «علم و دانش کلیدی است که تمام درها باآن باز می شود.» -> آناتول فرانس
• «علومِ پاک، در دل های ناپاک قرار نگیرد.» -> سقراط
• «فصاحت، فرزند دانش است؛ دماغی که پر است مانند رودخانه ای صاف و شفاف است.» -> بنیامین دیسرائیلی
• «فلک به مردم نادان دهد زمام امور// تو اهل فضلی و دانش، همین گناهت بس» -> حافظ
• «قدرت در روزگار ما بی مقصد، بی مسؤولیت و حتی بی خواست و آرزو است. قدرت چیزی جز خود را نمی خواهد و قدرتی که در پی دستیابی به قدرت است، مصداق بارز «نهیلیسم» است و این است فاجعه بزرگ روزگار ما که در جنگها، اشغال ها، آوارگی انسان ها، پایمال کردنِ حق و حقوق ملت ها و ترور و خشونت تجلی می کند و این است راز و رمز مصیبتی که در اثر استخدام علم، هنر و دین توسط قدرت و اشتهای سیری ناپذیر قدرت های ریز و درشت روزگار ما برای استیلا برآنچه آن را «غیرخودی» و «دیگری» می دانند نصیب ما شده است و جهان ما را ناامن و از نعمت محبت و همدلی محروم کرده است.» -> محمد خاتمی
• «قرون تاریک بازخواهد گشت، عصر حجر بربال های درخشان دانش بازخواهد گشت، چه بسا امروز برکت های بی شمار به بشر ارزانی داشته تا یک روز مایهٔ نابودی وی شود، زنهار فرصت از دست نرود.» -> وینستون چرچیل
• «کسب دانش و تقدس، عفاف و پاکدامنی و شکوه پیروزی، هیچ کدام به منزله فتح قله رفیع برای انسان نیست. بلکه چیز دیگری است، چیزی حماسی تر، چیزی مأیوس کننده: حرمت مقدس» -> نیکوس کازانتزاکیس
• «کشوری که افراد آن از علم و دانش بهره مند باشند دیگر طعم گرسنگی را نچشیده، زندگی راحت و آسوده ای خواهند داشت.» -> کنفوسیوس
• «کودک، علم به چوب آموزد نه به شفقت.» -> قابوس نامه
• «کوشش برای کسب دانش، نخستین و یگانه پایه فضیلت است.» -> اسپینوزا
• «کسی که علمِ خود را از دیگران پنهان دارد، و یا در برابرِ آن مزد بخواهد، هرگز آن علم برایش مفید نخواهد بود.»• «لذتی که از علم حاصل می شود بی آلایش است.» -> افلاطون
• «لذتی که از علم و دانش حاصل می شود بالاترین لذت ها است.» -> اسمایلز
• «مغز ابلهان، علم را به اوهام، فلسفه را به بلاهت و هنر را به فضل فروشی مبدل می کند.» -> برنارد شاو
• «من این را بسی کرده ام آزمون// که دانش، شود ز آزمایش فزون» -> ادیب پیشاوری
• «من به تو جز علم نگویم سخن// علم چو آید به تو گوید چه کن» -> نظامی