[ویکی اهل البیت] ارشادالقلوب از تألیفات حسن بن ابی الحسن دیلمی (قرن نهم) است.
موضوع کتاب در مواعظ با استفاده از
قرآن و
سنت و ذکر فضائل امیرالمومنین علی و
ائمه علیهم السلام و ذکر روایات آن ها می باشد.
این کتاب که در یک مجلد چاپ شده، در اصل دو جزء بوده که جزء اول کتاب در حکمت ها و مواعظ قرآن و سنت است و جزء دوم در فضائل امیرالمؤمنین و اولاد طاهرین آن حضرت علیهم السلام می باشد.
مصنف در مقدمه کتاب می فرماید: «چون دیدم سلطان شهوت و غضب بر مردم تسلط یافته و مردم مشغول به خود شده اند و
آخرت را فراموش کرده اند، این کتاب را نوشتم و آن را «ارشاد القلوب الی الصواب» نام نهادم تا هر کس به آن عمل کند از عذاب الیم الهی در امان بماند».
دیلمی در کتاب خود روایات را به طور مستقیم از پیامبر و ائمه علیهم السلام نقل کرده و دلیل کار خود را شهرت داشتن این روایات در کتب روایی ذکر می کند ولی با این حال کسی روایات کتاب را مرسله ندانسته و تمام روایات آن را مسند می دانند. از آن جا که مؤلف روایات را بدون سند ذکر کرده، کاملاً مشهود است که قصد دیلمی تألیف کتاب روایی نبوده بلکه فقط قصد بیدارکردن خفتگان و غفلت زدگان را با ذکر مواعظ معصومین علیهم السلام داشته است.
مؤلف ابتدا مواعظی گرانبها از قرآن کریم نقل کرده پس از آن مواعظ پیامبر و ائمه علیهم السلام را آورده سپس ابواب کتاب را آغاز نموده است. عناوین باب ها طوری تنظیم شده که بیشترین اثر تذکاری و موعظه ای و اخلاقی را برای خواننده کتاب به دنبال داشته باشد.
در جزء اول ابتدا بحث موعظه سپس ذمّ دنیا و دنیاگرایی و امراض قلبی و رذائل اخلاقی را مطرح کرده و پس از آن به بحث توبه، خوف، رجاء و صفات حسنه از قبیل شکر،
یقین و سایر موارد به طور مفصل پرداخته و در لابه لای فصول، بحث هایی با عنوان مواعظ یا احادیثی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام و احادیث منتخبه را آورده است.
wikiahlb:
اهل بیت پیامبر(ص) می باشد.
مصنف در مقدمه کتاب می فرماید: «چون دیدم سلطان شهوت و غضب بر مردم تسلط یافته و مردم مشغول به خود شده اند و آخرت را فراموش کرده اند، این کتاب را نوشتم و آن را " إرشاد القلوب إلی الصواب " نام نهادم تا هر کس به آن عمل کند از عذاب الیم الهی در امان بماند.»
کتاب که در یک مجلد چاپ منتشر شده است که، شامل دو جزء است.جزء اول کتاب، در حکمت ها و مواعظ قرآن و سنت است و جزء دوم، در فضائل امیر المؤمنین علی(ع) و اولاد طاهرین آن حضرت می باشد.
مؤلف روایات را مستقیما از پیامبر و ائمه نقل می کند و دلیل این کار خود را شهرت داشتن این روایات در کتب روایی ذکر می کند.
با این حال کسی با این روایات محذوف السند، معامله مرسله نکرده است و تمام روایات آن را مسنده می دانند، کما اینکه در کتب روایی دیگر مشابه آنها با سند کامل یافت می شود.
wikinoor:
مؤمن و موحّد لازم است که از این نوع کتب دینی بهره مند گردد، و این کتاب شریف با عبارات و الفاظ عربی مرقوم شده و عامّه مؤمنین و علاقه مندان را بهره برداری از آن مقدور نیست، لذا مترجم بر آن شد که این کتاب شریف را به فارسی ترجمه نموده و در اختیار قرار دهد. البته به این روش که متن کتاب را تقطیع نموده و ذیل هر قطعه ترجمه آن را ذکر می نماید.
ترجمه حاضر روان و سلیس بوده و به صورت تحت اللفظی است و مترجم سلسله اسناد اخبار را ذکر نکرده و فقط به ذکر راویان اصلی و ابتدایی حدیث، بسنده کرده است.
مطالعه کتاب إرشاد القلوب در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور
ترجمه ارشاد القلوب دیلمی با تصحیح و پاورقی علامه شعرانی «ره»
wikinoor:
امامیه در علوم مختلف، خصوصا
فقه و حدیث و عرفان است.
ابن فهد حلی و
علامه مجلسی در کتاب هایشان از او نقل روایت کرده اند. معروف ترین آثار او، ارشاد القلوب،
اعلام الدین و غرر الاخبار و درر الآثار نام دارد.
سید محسن امین و بعضی علمای دیگر صاحب تراجم، با توجه به بعضی مستندات چنین استنباط کرده اند که جزء دوم کتاب، که پیرامون فضائل اهل بیت است، از دیلمی نیست و بعدا ملحق به کتاب شده است. شواهدی نیز آورده اند، از جمله این که نام کتاب با موضوع جزء دوم کتاب هیچ تناسبی ندارد.
سید شهاب الدین مرعشی نجفی در این باره می نویسد: تقریبا برای ما ثابت است که جلد دوم از ایشان نیست و هر کسی ملاحظه و تدبر کند، این معنی برایش واضح و هویدا خواهد شد.
