مترادف حلب : پیت، دلی، حلبی، شیر
حلب
مترادف حلب : پیت، دلی، حلبی، شیر
فارسی به انگلیسی
can
tin, Aleppo
فارسی به عربی
مترادف و متضاد
حلبی
شیر
۱. پیت، دلی
۲. حلبی
۳. شیر
پیت، دلی
فرهنگ فارسی
۱ - ( مصدر ) دوشیدن شیر دوشیدن . ۲ - ( صفت ) شیر دوشیده .
حلت راس ستردن موی سر
فرهنگ معین
(حَ) [ ع . ] (مص م .) دوشیدن شیر.
(حَ لَ) [ ع . ] (اِ.) ظرف مکعب مستطیل از جنس حلب .
(حَ لَ ) [ ع . ] (اِ. ) ظرف مکعب مستطیل از جنس حلب .
لغت نامه دهخدا
حلب. [ ح ُ ل ُ ] ( ع ص ، اِ ) حلوبة. || حیوانهای سیاه. || مردم ذی فهم. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) ( آنندراج ).
حلب. [ ح ُل ْ ل َ ] ( ع اِ ) نباتی است. ( مهذب الاسماء ). گیاهی است که از آن دباغت کنند و هم او را آهو خورد. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) ( آنندراج ): «دلوتمأی ذُبغت ْ بالحلّب ». راجز. ( از اقرب الموارد ).
حلب. [ ح َ ل َ ] ( اِخ ) شهر بزرگی است ازشام ، خرم و آبادان و با مردم و خواسته بسیار و یکی باره دارد که سوار بر سر وی گرداگرد وی بگردد. ( حدود العالم ). شهری بزرگ است که هوایی خوش و آبی سالم وگوارا دارد. این شهر در آغاز قصبه «جند قنسرین » بوده است. گویند حضرت ابراهیم در این مکان روزهای جمعه گوسفندان خود را میدوشید و شیر آنها را بفقرا و مستمندان صدقه میداد و فقرا «حلب حلب » یعنی «دوشید دوشید» میگفتند از این رو به این نام خوانده شد. به این وجه تسمیه ، اعتباری نیست ، زیرا حضرت ابراهیم و مردم شام در زمان وی عرب نبودند. گروهی دیگر گویند که حلب و حمص و برذعه سه برادر از فرزندان عملیق بودند و هریک شهری را بنیاد گذاردند که بنام خود آنها نامیده شد. بطلمیوس گوید: طول شهر حلب 69 درجه و 30 دقیقه وعرض آن 35 درجه و 25 دقیقه است و در اقلیم چهارم قرار گرفته و طالع آن عقرب است. و ابوعون در زیج خود گوید: طول حلب 63 درجه و عرض آن 34 درجه و ثلث و در اقلیم چهارم است. حلب شهری است از سوریه دارای 407612تن جمعیت. نام این شهر در وثائقی که بهزاره دوم پیش از میلاد برمیگردد آمده است. و از آنجا که در راه کاروانهایی قرار گرفته که از سرزمین شام به عراق مسافرت میکنند، اهمیت و شهرت کسب کرده است. این شهر مرکزکشور حیثیان بود و تا اوان حکومت بیزنطی اعتبار و اهمیت آن ادامه داشت. عربان در قرن هفتم هجری و سلجوقیان ترک در قرن یازدهم هجری بر آن مستولی گردیدند. وصلیبی ها در 1124 م. آنرا محاصره کردند و صلاح الدین ایوبی 1183 و مغول ها در 1260 - 1401 م. و عثمانی ها در 1517 - 1832 و 1840 - 1920 م. و مصریها در 1832 - 1840 م. بر این شهر استیلا یافتند. مهمترین محصولات این شهر ابریشم و پارچه های پنبه ای است و پشم و پوست و میوجات از کالاهای بازرگانی آن بشمار میرود. از مهمترین آثار باستانی آن قلعه مشهور و مسجدجامع و برج و باروی شهر و ساختمانهای چندی است مربوط به دوره ایوبیان و ممالیک. ( الموسوعةالعربیة المیسرة ). و رجوع به معجم البلدان و تاریخ کامل ابن اثیر و عیون الاخبار واخبارالدولة السلجوقیه و حلل سندسیه و نزهة القلوب ج 3 و تاریخ الحکماء قفطی و تاریخ حلب شود : خواهنده مغربی در صف بزازان حلب میگفت. ( گلستان ). یکی از رؤسای حلب که مرا با او سابقه معرفتی بود گذر کرد. ( گلستان ). و آبگینه حلبی بیمن. ( گلستان ).
حلب . [ ح َ ] (ع مص ) بر دو زانو نشستن . (اقرب الموارد) (آنندراج ): حلب الرجل ؛ جلس علی رکبتیه . (اقرب الموارد). || فراهم آمدن از هر سو. (اقرب الموارد) (از آنندراج ): حلب القوم حلباً و حلوباً؛ اجتمعوا علی کل وجه . (از اقرب الموارد). || دوشیدن . (آنندراج ). حَلَب . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد). حِلاب . (اقرب الموارد).
حلب . [ ح َ ل َ ] (ع اِ) شیر دوشیده . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (مهذب الاسماء). || مال سلطان . (مهذب الاسماء). خراج و باج نامعین . (آنندراج ) (منتهی الارب ). || ماله لاحلب و لاجلب ؛ قیل دعاء علیه و قیل لا وجه له . (منتهی الارب ). || در تداول عرف بازار،ظروف معد برای روغن و نفت و بنزین و غیره . قوطی دله . || (مص ) شیر دوشیدن . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (آنندراج ). حَلب . حِلاب . (اقرب الموارد).
حلب . [ ح ُ ل ُ ] (ع ص ، اِ) حلوبة. || حیوانهای سیاه . || مردم ذی فهم . (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (آنندراج ).
حلب . [ ح ُل ْ ل َ ] (ع اِ) نباتی است . (مهذب الاسماء). گیاهی است که از آن دباغت کنند و هم او را آهو خورد. (منتهی الارب ) (اقرب الموارد) (آنندراج ): «دلوتمأی ذُبغت ْ بالحلّب ». راجز. (از اقرب الموارد).
حلب . [ ح َ ل َ ] (اِخ ) شهر بزرگی است ازشام ، خرم و آبادان و با مردم و خواسته ٔ بسیار و یکی باره دارد که سوار بر سر وی گرداگرد وی بگردد. (حدود العالم ). شهری بزرگ است که هوایی خوش و آبی سالم وگوارا دارد. این شهر در آغاز قصبه ٔ «جند قنسرین » بوده است . گویند حضرت ابراهیم در این مکان روزهای جمعه گوسفندان خود را میدوشید و شیر آنها را بفقرا و مستمندان صدقه میداد و فقرا «حلب حلب » یعنی «دوشید دوشید» میگفتند از این رو به این نام خوانده شد. به این وجه تسمیه ، اعتباری نیست ، زیرا حضرت ابراهیم و مردم شام در زمان وی عرب نبودند. گروهی دیگر گویند که حلب و حمص و برذعه سه برادر از فرزندان عملیق بودند و هریک شهری را بنیاد گذاردند که بنام خود آنها نامیده شد. بطلمیوس گوید: طول شهر حلب 69 درجه و 30 دقیقه وعرض آن 35 درجه و 25 دقیقه است و در اقلیم چهارم قرار گرفته و طالع آن عقرب است . و ابوعون در زیج خود گوید: طول حلب 63 درجه و عرض آن 34 درجه و ثلث و در اقلیم چهارم است . حلب شهری است از سوریه دارای 407612تن جمعیت . نام این شهر در وثائقی که بهزاره ٔ دوم پیش از میلاد برمیگردد آمده است . و از آنجا که در راه کاروانهایی قرار گرفته که از سرزمین شام به عراق مسافرت میکنند، اهمیت و شهرت کسب کرده است . این شهر مرکزکشور حیثیان بود و تا اوان حکومت بیزنطی اعتبار و اهمیت آن ادامه داشت . عربان در قرن هفتم هجری و سلجوقیان ترک در قرن یازدهم هجری بر آن مستولی گردیدند. وصلیبی ها در 1124 م . آنرا محاصره کردند و صلاح الدین ایوبی 1183 و مغول ها در 1260 - 1401 م . و عثمانی ها در 1517 - 1832 و 1840 - 1920 م . و مصریها در 1832 - 1840 م . بر این شهر استیلا یافتند. مهمترین محصولات این شهر ابریشم و پارچه های پنبه ای است و پشم و پوست و میوجات از کالاهای بازرگانی آن بشمار میرود. از مهمترین آثار باستانی آن قلعه ٔ مشهور و مسجدجامع و برج و باروی شهر و ساختمانهای چندی است مربوط به دوره ٔ ایوبیان و ممالیک . (الموسوعةالعربیة المیسرة). و رجوع به معجم البلدان و تاریخ کامل ابن اثیر و عیون الاخبار واخبارالدولة السلجوقیه و حلل سندسیه و نزهة القلوب ج 3 و تاریخ الحکماء قفطی و تاریخ حلب شود : خواهنده ٔ مغربی در صف بزازان حلب میگفت . (گلستان ). یکی از رؤسای حلب که مرا با او سابقه ٔ معرفتی بود گذر کرد. (گلستان ). و آبگینه ٔ حلبی بیمن . (گلستان ).
حلب . [ ح َ ل َ ] (اِخ ) دهی است جزو دهستان ایجرود بخش حومه ٔ شهرستان زنجان . سردسیر و دارای 470 تن سکنه میباشد. از رودخانه ٔ ایجرود مشروب میشود و محصولاتش غلات ، انگور، میوه و قلمستان است . اهالی به کشاورزی و گله داری و گلیم بافی گذران میکنند. راه آن مالرو و در تابستان اتومبیل رو است . (از فرهنگ جغرافیائی ایران ج 2).
فرهنگ عمید
دانشنامه عمومی
نام اظهارشده در فهرست میراث جهانی یونسکو
شهر حلب از نیمه سال ۲۰۱۲ میلادی، به جبهه اصلی جنگ داخلی سوریه تبدیل شده است و به مناطقی تحت کنترل نیروهای دولتی و شورشیان تقسیم شده بود
در سال ۲۰۱۶ این شهر از کنترل شورشیان خارج شد و کنترل شهر به دست حکومت سوریه بازگشت.
اقوام و پیروان مذاهب گوناگون طی هزاره های گذشته در حلب ساکن شده و در کنار یکدیگر می زیسته اند. حلب یکی از گذرگاه های مهم بین شرق و غرب بوده است.
قلع نام دیگر فلز قلع
نقل قول ها
• «شهری است با قدری گران و نامی پرآوازه و جاودان، اوج گرفته به هر زمان، خواستارانش بسی از شاهان جهان گیر و جایش در نفوس آدمیان چون اثیر. چه بسا نبردها برانگیخته و چه بسا تیغ ها که بر فرازش آهیخته و خون ها که به پایش ریخته. کهندزِ دارد به استواری و تسخیرناپذیری نامددار و به بلندی و سرافرازی آشکار و در میانهٔ دژها بی نظیر و همانند و به پایداری والا و ارجمند. استواری اش فراتر از آنکه ویران شود پایداری اش فزون تر از آن که اسیر دلیران شود. بنایی است شکوهنمند و کلان و تختگاهی برآمده از زمین به آسمان، دایره سان، تراشیده پیرامون، بناشده با نسبتی به اعتدال، همگون و راستایی به کمال موزون…» -> ابن جبیر، در ۱۳ ربیع الاول ۵۸۰/ ۲۳ ژوئن ۱۱۸۴
• «این شهر را از دید زیبایی معماری و طرح شهرسازی شأنی است بزرگ و مقامی والا که شایسته است دارالخلافه و پایتخت باشد و همهٔ این زیبایی و دلگشایی وابسته به درون شهر است و از بیرونِ آن چیزی به نظر نمی آید مگر رودکی که از جنوب شرقی آن به سوی قبله جاری است و از میان حومهٔ فلکه وار شهر می گذرد.حومهٔ حلب منطقه ای بزرگ با کاروان سراهای بی شمار و برای وجود همین نهر، آسیاب های بسیار در آن بناشده که تا شهر پیوسته است. در همین منطقه پاره ای بوستان هاست که از جهتِ طولی آن کشید شده است. درون و برون شهر، هرچه باشد، بی گمان حلب از شهرهای بی مانند جهان است و توصیفِ حُسنِ آن بیش از حدِّ وصف و بیان.» -> ابن جبیر، در ۱۳ ربیع الاول ۵۸۰/ ۲۳ ژوئن ۱۱۸۴
دانشنامه اسلامی
شهر حلب مرکز استان حلب، در ۳۵۰ کیلومتری شمال دمشق و حدود ۵۰ کیلومتری مرز ترکیه، در ارتفاع ۳۸۰ متری از سطح دریا واقع است.این شهر میان جلگه ها و فلات ها احاطه شده و دارای آب و هوای خشک است و میانگین باران سالیانه آن بیش از ۳۲۰ میلیمتر نیست. شهر حلب در سال ۲۰۰۰ حدود ۰۰۰، ۸۵۰، ۲ تن جمعیت داشته است.صنعت گران شهر حلب از قدیم در صنایع طلاسازی، نقره و مس مهارت داشته اند. دوخت خیمه های پشمی و لباس های عربی، به ویژه عبادوزی، از صنایع این شهر است.حلب یکی از زیباترین و مشهورترین شهرها در شرق و دومین شهر مهم سوریه، بعد از دمشق، است. شهر حلب شامل دو بخش متمایز قدیم و جدید است.بخش قدیم در مرکز شهر واقع شده و دارای ساختمان هایی به شیوه معماری قدیمی است و بیش تر ساختمان های آن با سنگ های معروف به اشهب بنا شده و دارای بازار سرپوشیده است.بخش جدید شهر در بیرون از حصار قدیمی شهر است و دارای خیابان های پهن، باغ های زیبا، و ساختمان های جدیدی مثل دانشگاه حلب، کتابخانه ملی و موزه است. مَرْج دابِق (محل شکست سلطانِ غوریِ مملوکی از سلطان عثمانی سلیم اول در ۹۲۳) در نزدیکی این شهر است. راه آهن حلب ـ حماه ـ دمشق، که به خط آهن شام ـ حجاز متصل است، در ۱۳۲۴/۱۹۰۶ به راه آهن استانبول ـ اروپا متصل شد و شش سال بعد نیز به راه آهن سریع السیر شرق وصل گردید. شهر حلب پیوسته در حال گسترش بوده است، ولی در ۱۲۳۸/۱۸۲۲ زلزله بیش تر مناطق آن را ویران کرد. در ۱۲۷۷/۱۸۶۰ منطقه عزیزیه در حلب رو به آبادانی گذاشت و ساختمان هایی به شیوه معماری اروپایی در آن جا بنا گردید. از ۱۳۰۰/۱۸۸۳ مناطق جدیدی در شهر احداث گردید مثل منطقه جملیه و اسماعیلیه. ایستگاه راه آهن شام نیز در ۱۳۲۳/۱۹۰۵ تأسیس شد.
آثار تاریخی
حلب دارای آثار تاریخی بی نظیری است.از جمله آن هاست: قلعه حلب در مرکز شهر؛ مسجد جامع اموی؛ مدرسه حلاویه، که در زمان نورالدین زنگی بنا شده و در عصر صلاح الدین ایوبی مرمت شده است؛ مدرسه شرفیه، که در ۵۹۵/۱۱۹۹ احداث شده است و در نزدیکی آن غذاخوری ایرانی ای متعلق به قرن ششم/ دوازدهم هست که اکنون بازسازی شده و محل بازدید گردشگران است؛ مدرسه صاحبیه؛ مسجد جامع فستق (۱۳۶۴)؛ خان صابون (متعلق به پایان قرن نهم/ پانزدهم)؛ خان خایربیک (بنا در ۹۲۱/۱۵۱۵)؛ و خان الوزیر، که از کاروان سراهای معروف حلب، متعلق به سال ۱۰۹۳/۱۶۸۲ است.بازارهای تاریخی حلب، به طول هفت کیلومتر و سرپوشیده است و هنوز هم معماری کهن خود را حفظ کرده است. از باب انطاکیه در غرب تا ورودی بازار زرب در شرق، ۳۹ بازار موازی و عمود بر هم، به طول ۷۵۰ متر و عرض ۳۵۰ متر، کشیده شده است. قلعه حلب، یکی از قلاع عربی اسلامی و از مشهورترین قلاع دنیاست که در زمان ایوبیان بازسازی شد. حصارها و برج های این قلعه هنوز برجاست. در ۶۵۸ مغول ها به این قلعه حمله کردند و در ۸۰۳ نیز تیمور شهر و قلعه حلب را ویران کرد، ولی مملوکیان، پس از آزادسازی شهر و قلعه، به مرمت آن پرداختند.عثمانیان در ۹۲۳ قلعه را تصرف کردند. ابراهیم پاشا، فرزند محمدعلی پاشا، خدیو مصر، در ۱۲۴۷ بدان جا رفت و قلعه را مرکز سپاهیان خود کرد و تا ۱۲۵۷ در آن جا اقامت نمود.از ۱۳۲۹ش/۱۹۵۰، دولت ترمیم قلعه را آغاز کرد.
مدارس تاریخی
برخی مدارس تاریخی حلب عبارت اند از: مدارس شافعیان به نام های ظاهریه، هرویه، فردوس، قیصریه، جُبَیل، و مدرسه ای که شمس الدین لؤلؤ (عتیق) و مدرسه ای که عزالدین ابوالفتح مظفر بنا کرده اند؛ مدارس حنفیان به نام های حلاویه، حدادیه، حسامیه، و سیفیه؛ و مدرسه مالکیان و حنابله آن، که امیر سیف الدین بن علم الدین سلیمان آن را در پایین قلعه بنا کرده است.
وجه تسمیه
...
در مورد پایه گذار حلب اختلاف است ولی بیشتر مورخان آن را به فرزندان عمالیق نسبت داده اند. بعضی نخستین ساکنان آن را فرزندان حام بن نوح دانسته اند . این شهر شاهد سکونت اقوام حیثون، آشوریها، مصریها، یونانیها و رومیها بوده است. لذا هر یک از این اقوام آن را به نامی میخوانده اند، حیثون آن را «حلبا و حلباس»، آشوریان «حلوان»، یونانیان «باروا» و مصریان آن را «حلب» خواندهاند. در قرون اسلامی این شهر به «حلب الشهبا» معروف بوده و اکنون نیز گاهی این نام در تحقیقات جدید به کار میرود. حلب در سال هفدهم هجری توسط اباعبیدة بن جراح و به فرماندهی عیاض بن غنم فهری به صلح فتح شد. شهر، در آن زمان هفت دروازه داشت و پیرامون آن دیواری محکم کشیده شده بود. پس از فتح این شهر به وسیله مسلمانان، مسیحیان به حفظ کلیساها و انجام آداب و رسوم خود مجاز شدند ولی بعضی از کنائس آنان با صلح، به مسجد تبدیل شد. حلب در قرون چهارم و پنجم که در دست بنی مرداس از حمدانیان قرار گرفت، رونق بسزایی یافت. سیفالدوله حمدانی آن جا را پایتخت خویش قرار داد، به عمران و آبادانی آن همت گماشت. در این دوران شهر حلب، همواره مورد طمع رومیان بود قلعه بسیار مستحکم آن که به عنوان مقر فرماندهی سیف الدوله، موقعیت خاص نظامی و استراتژیک به حلب بخشیده بود و مانع عمده ای برای دستیابی رومیان به شهر محسوب میشد. در دوران ایوبیها، حلب یکی از پایگاههای مهم نظامی مسلمانان علیه صلیبی ها بود و حتی یک بار نیز از سوی آنان تسخیر گشت. در دوره مغول به تصرف آنان در آمد و بیشتر آن ویران و باقیمانده آن در دوران تیمور دستخوش تخریب و ویرانی شد. در دوران عثمانی این شهر دوباره رونق گرفته و یکی از مراکز نظامی و مهم آنان شد. با پایان یافتن جنگ جهانی اول و تقسیم سرزمینهای تحت سلطه عثمانی، این شهر همانند سایر شهرهای سوریه، مستعمره فرانسه گردید. اکنون شهر حلب با آثار فراوان تاریخی خود یکی از مراکز توریستی و بسیار جذاب برای جهانگردان است. شایان گفتن است که حلب در گذشته یکی از مراکز شیعه بوده است. نفوذ تشیع در آن را باید به دوران ابوذر غفاری و حضور وی در شام یا هجرت آل ابی شعبه از عراق به آن سرزمین باز گردانید. در دوره بنی حمدان و بنی مرداس تا حدودی فاطمیها شیعه را در این شهر گسترش دادند. متاسفانه در طول تاریخ، جمعیت شیعه این شهر به خاطر قتل و عام آنان توسط حکومتهای متعصب و نیز مهاجرت علمای شیعه منطقه به عراق و سایر نقاط از بین رفته و اکنون نیز بیشتر مردم آن سنی بوده و شیعه چندانی ندارد. حلب، مرکز استان حلب است که جمعیت آن بر اساس سرشماری ۲۰۰۲ میلادی برابر با ۱۳۸۱ ش، چهار میلیون نفر است.
مسجدالنقطه یا مشهدالنقطه و یا مشهدالحسین از زیارتگاه های شیعیان در شهر حلب سوریه است. این زیارتگاه در مکانی ساخته شده است که گفته می شود سر امام حسین به هنگام انتقال از کربلا به دمشق در آنجا، بر سنگی قرار داده شده است و چند قطره از خون سر حضرت بر آن سنگ جاری شده است.