کلمه جو
صفحه اصلی

دمشق

فارسی به انگلیسی

Damascus


damascus

مترادف و متضاد

damascus (اسم)
دمشق

فرهنگ فارسی

پایتخت سوریه۸۳۷٠٠٠ سکنه .مردم آن توسط بولس قدیس مسیحی شدند و عرب بسال ۶۳۹ م. آنرا تسخیر کرد و سپس پایتخت خلفای اموی گردید و آنان در قرن هشتم م. مسجد عظیمی در آن بنا کردند لوئی هفتم و کنراد سوم بسال ۱۱۴۸ م. آنرا محاصره کردند ولی نتیجه ای نبردند. (( چنان قحط سالی شد اندر دمشق که یاران فراموش کردند عشق . ) ) ( سعدی )
شتر ماده بسیار شتاب رو و شتر بسیار شتاب رو و همچنین مرد بسیار شتاب رو .

لغت نامه دهخدا

دمشق. [ دِ م َ / دَ ش َ / دَ ش ِ ] ( ع ص ، اِ ) شتر ماده بسیار شتاب رو. و شتر بسیار شتاب رو و همچنین مردبسیار شتاب رو. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ).
- دمشق الیدین ؛ مرد شتابکار چابکدست. ( منتهی الارب ).

دمشق. [ دِ م َ / م ِ ] ( اِخ ) دمشق یا دمشق الشام یا به اختصار شام ، پایتخت و بزرگترین شهر سوریه است با 408774 تن جمعیت. تاریخ بنای دمشق معلوم نیست. بر طبق کاوشهای سال 1950 م. در هزاره چهارم ق. م. در این محل شهری دایر بوده است. در قرن 15 ق. م. تحوطمس سوم آنرا فتح کرد. در قرن 11 ق َ. م. پایتخت پررونق سرزمین آرامیان بود. در 333 ق. م. اسکندر مقدونی آن را گرفت. خالدبن ولید در سال 14 هجری آن را تصرف کرد و دوره سیادت هزارساله مغرب برافتاد. معاویه آنجا را مقر خویش ساخت ( 36 هَ. ق. ). و تا سال 127 هَ. ق. که مروان بن محمد حران را پایتخت قرار داد دمشق پایتخت امویان بود. در سال 1832 م. ابراهیم پاشا آنجا را به کمک مردم شهر که قبلاً بر ضد عثمانیها شوریده بودند گرفت. دمشق هم اکنون پایتخت جمهوری عربی سوریه است. ( از دایرةالمعارف فارسی ). پایتخت سوریه ، مردم آن توسط بولس قدیس مسیحی شدند و عرب به سال 639 م. آن را تسخیر کرد و سپس پایتخت خلفای اموی گردید و آنان در قرن هشتم میلادی مسجد عظیمی در آن بنا کردند.لوئی هفتم و کنراد سوم به سال 1148 م. آن را محاصره کردند ولی نتیجه ای نبردند. شهر جای باش حاکم شام که دارای سیصدهزار نفر جمعیت است. ( ناظم الاطباء ). معرب از فارسی است. ( از المعرب جوالیقی ص 148 ). شهری است پایتخت شام بناکرده دمشاق بن نمرود، به نوشته قاموس به کسر دال و فتح میم است قیاس نیز همین میخواهد در این صورت نوشته چلپی در حاشیه مطول و قافیه کردن آن با عشق اشکال دارد مگر اینکه بگوییم لفظ عجمی است زیرا که دمشق نام غلام نمرود آن را بنا کرده و بر این تقدیر صحیح می تواند شد هرچند برای فارسیان ضرور نیست چرا که اینها در بعضی الفاظ عربی تصرف گونه دارند. ( از آنندراج ) ( از غیاث ). یاقوت نویسد شهر مشهوریست درشام و آن بدون شک بهشت روی زمین است به سبب زیبایی ساختمان و سرسبزی و فراوانی میوه و آب و داشتن وسایل زندگی. این شهر به سبب سرعتی که در ساختمان آن بکاررفته بدین اسم نامیده شده است ، چه دمشق به معنی سرعت است ، و برخی گفته اند به اسم بانی آن نامیده شده است که دماشق بن ارم بن سام بن نوح علیه السلام باشد، و گفته اند که اول آن را بیوراسف بنا کرده است. گفته اند که ابراهیم خلیل پنج سال بعد از بنای آن بدنیا آمد و نیز گفته اند که آن را جیرون بن سعدبن عادبن ارم بن سام بن نوح بنا کرد و ارم ذات العماد نامید. و روایت کرده اند که دمشق محل خانه حضرت نوح بود و چوبهای کشتی رااز کوه لبنان فراهم آورد. ( از معجم البلدان ). ابن درید در الجمهره گفته است که دمشق معرب است. ( از المزهر سیوطی ). نام شهری که جای باش حاکم شام است و به نام بانی آن دمشاق بن کنعان بن حام بن نوح معروف شده است.( از منتهی الارب ). ارم ذات العماد. ( منتهی الارب ، ذیل ماده «ارم » ). شهری است به شام خرم و با نعمت و کشت و برز بسیار و سوادی خوش و آبهای روان به نزدیک کوه و این شهر خرم ترین شهری است در عرب و از وی برنج زردخیزد. ( حدود العالم ) : بدان که این طشت دربازار دمشق به هزار عشق خریده ام. ( مقامات حمیدی ).

دمشق . [ دِ م َ / دَ ش َ / دَ ش ِ ] (ع ص ، اِ) شتر ماده ٔ بسیار شتاب رو. و شتر بسیار شتاب رو و همچنین مردبسیار شتاب رو. (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء).
- دمشق الیدین ؛ مرد شتابکار چابکدست . (منتهی الارب ).


دمشق . [ دِ م َ / م ِ ] (اِخ ) دمشق یا دمشق الشام یا به اختصار شام ، پایتخت و بزرگترین شهر سوریه است با 408774 تن جمعیت . تاریخ بنای دمشق معلوم نیست . بر طبق کاوشهای سال 1950 م . در هزاره ٔ چهارم ق . م . در این محل شهری دایر بوده است . در قرن 15 ق . م . تحوطمس سوم آنرا فتح کرد. در قرن 11 ق َ . م . پایتخت پررونق سرزمین آرامیان بود. در 333 ق . م . اسکندر مقدونی آن را گرفت . خالدبن ولید در سال 14 هجری آن را تصرف کرد و دوره ٔ سیادت هزارساله ٔ مغرب برافتاد. معاویه آنجا را مقر خویش ساخت (36 هَ . ق .). و تا سال 127 هَ . ق . که مروان بن محمد حران را پایتخت قرار داد دمشق پایتخت امویان بود. در سال 1832 م . ابراهیم پاشا آنجا را به کمک مردم شهر که قبلاً بر ضد عثمانیها شوریده بودند گرفت . دمشق هم اکنون پایتخت جمهوری عربی سوریه است . (از دایرةالمعارف فارسی ). پایتخت سوریه ، مردم آن توسط بولس قدیس مسیحی شدند و عرب به سال 639 م . آن را تسخیر کرد و سپس پایتخت خلفای اموی گردید و آنان در قرن هشتم میلادی مسجد عظیمی در آن بنا کردند.لوئی هفتم و کنراد سوم به سال 1148 م . آن را محاصره کردند ولی نتیجه ای نبردند. شهر جای باش حاکم شام که دارای سیصدهزار نفر جمعیت است . (ناظم الاطباء). معرب از فارسی است . (از المعرب جوالیقی ص 148). شهری است پایتخت شام بناکرده ٔ دمشاق بن نمرود، به نوشته ٔ قاموس به کسر دال و فتح میم است قیاس نیز همین میخواهد در این صورت نوشته ٔ چلپی در حاشیه ٔ مطول و قافیه کردن آن با عشق اشکال دارد مگر اینکه بگوییم لفظ عجمی است زیرا که دمشق نام غلام نمرود آن را بنا کرده و بر این تقدیر صحیح می تواند شد هرچند برای فارسیان ضرور نیست چرا که اینها در بعضی الفاظ عربی تصرف گونه دارند. (از آنندراج ) (از غیاث ). یاقوت نویسد شهر مشهوریست درشام و آن بدون شک بهشت روی زمین است به سبب زیبایی ساختمان و سرسبزی و فراوانی میوه و آب و داشتن وسایل زندگی . این شهر به سبب سرعتی که در ساختمان آن بکاررفته بدین اسم نامیده شده است ، چه دمشق به معنی سرعت است ، و برخی گفته اند به اسم بانی آن نامیده شده است که دماشق بن ارم بن سام بن نوح علیه السلام باشد، و گفته اند که اول آن را بیوراسف بنا کرده است . گفته اند که ابراهیم خلیل پنج سال بعد از بنای آن بدنیا آمد و نیز گفته اند که آن را جیرون بن سعدبن عادبن ارم بن سام بن نوح بنا کرد و ارم ذات العماد نامید. و روایت کرده اند که دمشق محل خانه ٔ حضرت نوح بود و چوبهای کشتی رااز کوه لبنان فراهم آورد. (از معجم البلدان ). ابن درید در الجمهره گفته است که دمشق معرب است . (از المزهر سیوطی ). نام شهری که جای باش حاکم شام است و به نام بانی آن دمشاق بن کنعان بن حام بن نوح معروف شده است .(از منتهی الارب ). ارم ذات العماد. (منتهی الارب ، ذیل ماده ٔ «ارم »). شهری است به شام خرم و با نعمت و کشت و برز بسیار و سوادی خوش و آبهای روان به نزدیک کوه و این شهر خرم ترین شهری است در عرب و از وی برنج زردخیزد. (حدود العالم ) : بدان که این طشت دربازار دمشق به هزار عشق خریده ام . (مقامات حمیدی ).
چنان قحطسالی شد اندر دمشق
که یاران فراموش کردند عشق .

(بوستان ).


و یکی از صلحای جبل لبنان ... به جامع دمشق درآمد. (گلستان ). وقتی از صحبت یاران دمشقم ملالتی پدید آمد. (گلستان ). با طایفه ٔ دانشمندان در جامع دمشق بحثی همی کردم .(گلستان ). || گاه عرب از دمشق شام اراده کند. (یادداشت مؤلف ).

دانشنامه عمومی

دَمِشْق مرکز استان دمشق و پایتخت جمهوری عربی سوریه می باشد. شهر دمشق پس از حَلب دومین شهر پرجمعیت سوریه است. این شهر از یک سوی با تپه های سنگی و شیب دار احاطه شده. رودخانه برادا از میان شهر می گذرد.
نام اظهارشده در فهرست میراث جهانی یونسکو
دمشق در هزاره سوم پیش از میلاد تأسیس شد. به این ترتیب، دمشق یکی از قدیمی ترین شهرهای خاورمیانه است، و تا پیش از جنگ داخلی سوریه، قدیمی ترین شهر پرجمعیت جهان که همچنان موقعیت خود را حفظ کرده، محسوب می شد. این شهر تاکنون شاهد ظهور و سقوط امپراتوری های گوناگونی بوده است.
دمشق در طول سده های متمادی نام های خاصی داشته است. اولین نام آن جلق و سپس جیرون بوده است. پس از آن ارم و هم چنین عذرا، بیت رامون، عین الشرق، باب الکعبه، فسطاط المسلمین و مدینة الیاسمین نیز از نام های دیگر آن بوده است.
در منطقه دمشقِ قدیم، خیابانی به نام «مستقیم» وجود دارد. در انجیل گفته شده که پولس قدیس پس از «کور شدن» در راه دمشق، در آن خیابان ساکن شد.

دانشنامه آزاد فارسی

دِمِشْق (Damascus)
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
مسجد اموی، دِمِشْق
(یا: شام؛ به عربی دِمَشق) پایتخت و بزرگ ترین شهر سوریه، بر کرانۀ رود بارادا، در دامنۀ کوه قاسیون، در ۱۰۰کیلومتری جنوب شرقی بیروت، واقع در جلگۀ سرسبز و حاصل خیز غوطه. ۲,۳۸۱,۸۰۰ نفر جمعیت دارد (۲۰۰۳). بیشتر جمعیت آن مسلمان است، اما اقلیت مسیحی نیز دارد. درآمد مردم شهر و پیرامون آن از کشاورزی، صنایع دستی، صنایع سبک و جهانگردی است. تولیدات آن عبارت اند از ابریشم، کالاهای چوبی، منسوجات، و ظروف برنجی و مسی. در گذشته، دیبا و پولاد دمشق شهرت جهانی داشت. نقل است دمشق قدیمی ترین شهر جهان است که پیوسته مسکونی بوده و حتی در روزگار عهد عتیق نیز شهری باستانی محسوب می شد. این شهر در هزارۀ ۴پ م بنا شد و در قرن ۱۱پ م پایتخت آرامیان بود. در ۷۲۳پ م به دست آشوریان افتاد. در قرن ۶پ م به تصرف ایرانیان درآمد. در ۳۳۲پ م یکی از سرداران اسکندر مقدونی، در ۶۳پ م رومی ها، در ۶۱۲م خسروپرویز، و در ۶۳۵م (۱۴ق) مسلمانان آن را فتح کردند. معاویه دمشق را مقرّ حکومت خود قرار داد (۳۶ق/۶۵۶م). این شهر همچنین چندین بار به اشغال مصری ها، مغول ها، و ترک ها درآمد. فاطمیان، قرامطه، سلجوقیان، ایوبیان، و ترکان بر شام فرمان راندند و عباسیان به نابودی آثار امویان کمر بستند. تیمور در اوایل قرن ۹ق/۱۴۰۱م دمشق را غارت کرد و به آتش کشید و هنرمندان و صنعتگران شهر را با خود به سمرقند برد. پس از سقوط دولت ممالیک بُرجی، ترکان عثمانی بر آن مسلط شدند. در ۱۳۳۷ق/۱۹۱۸م، در جنگ جهانی اول، انگلیسی ها به کمک اعراب آن را از تصرف ترک ها درآوردند. در ۱۳۳۹ق/۱۹۲۰م، پایتخت سوریه شد، که در آن زمان تحت قیمومت فرانسه بود. بعد از جنگ جهانی دوم (۱۹۴۶م) دمشق پایتخت سوریۀ مستقل شد. مهم ترین بنای قدیمی این شهر مسجد اُمَوی (۸۷ق/۷۰۵م) است، که در محل کلیسای جامع مسیحیان (مربوط به قرن ۵م) ساخته شده است. آرامگاه صلاح الدین ایوبی نیز در همین مکان است. قدمت این دژ به ۶۱۷ق/۱۲۱۹م می رسد. زینبیه، که به اعتقاد شیعیان آرامگاه حضرت زینب است، نزدیک دمشق و مدفن دکتر شریعتی است. این شهر در دوره های جدید از مهم ترین مراکز فرهنگی جهان عرب بوده است. ازجمله بزرگانی که در دمشق زیسته یا زاده شده اند عبارت اند از اخطل، شهر زوری، ابن عساکر، عمادالدین اصفهانی، ابن اثیر، و ابن طولون از قدما و آدونیس و نزار قَبّانی از معاصران.

نقل قول ها

دَمِشْق بزرگ ترین شهر کشور سوریه و پایتخت آن کشور.
• «بهشت خاور و درآیند زیباییِ شگفت آور. نگین انشگتری همهٔ سرزمین های اسلام که در آن ها غنودم و عروس شهرهایی که جلوهٔ آن ها را دیدم. آراسته به گل های الوان و گیاهان، جلوه گر در حریر سبز جامه های باغ و بوستان. طرح و بنیاد زیبایش برآمده در جایی شایسته و تختگاهش چون نگار، به زیباتر آرایشی آراسته. خدای تعالی شرفش بر شرف نهاد و مسیح و مادرش بدین دیار با آرامش و وقار مأوا داد.»• «جلوهٔ رخشنده اش بینندگان را دلشاد می کند و ندای فرخنده اش ایشان را به ضیافت عروسی خانه ای زیبا و حجله گاه تماشا دعوت و فریاد می کند.»• «زمنیش را چندان به وفور آب رسیده که آن را دل از آب رمیده تا بدانجا که شوقش به تشنگی کشیده است. آنگاه که رنج و بلا، درد و عنا می خواهد به ستوهت آرد، فرصتی دریاب و به سوی این آب خنک بشتاب، بکوش و ره بپوی و آن را بنوش و سر-و-تن بدان بشوی که بوستان ها چون هالهٔ ماهش در پناه کشانده و چون کاسه برگ هایی که غنچه ای را دربرگیرد، جامهٔ سبز حریرنش پوشانده است.»• «در جانب شرق آن، تا دیده بیند، غوطهٔ سرسبز دمشق گسترده و چشمگیر است و هر نقطه از چهارسوی آن، از شادابی زیبا و دلپذیر. خدا را بی گمان، گویندگان چه راست گفته اند «که اگر بهشت در زمین بودی، جز دمشق نبودی؛ و اگر این خطّهٔ مینونشان بر آسمان بودی همان فردوسِ جنان بودی و با آن همسان نبودی.» -> ابن جبیر، در ۲۴ ربیع الاول ۵۸۰/ ۵ ژوئیه ۱۱۸۴
• «قصبهٔ سرزمین شام و بهشت روی زمین است که گردشگاه های بسیار و ساختمان های زیبا دارد. سرزمینی نیکو، کشاده، پرآب و درخت با میوه ارزان است… شهر، امروزه بزرگ و دارای بارو و خندق و قهندز است. ساختمان ها از همه سو به هم چسبیده است. باغ ها، فرسنگ ها دورادور عمارت را پوشانیده است. کمتر مسجد یا رباط یا خانه یا مدرسه یا کاروانسرایی بینی که آب در آن جاری نباشد.»• «و اهل دمشق از نظر خلق و خلق و لباس زیباترین مردم هستند و لهو و لعب دوست دارند و روزهای شنبه، صغیراً و کبیراً مشغول لهو و طرب گردند و به هیچ کار، اقدام ننمایند؛ و میدانی دارند در وسط شهر که همیشه سبز و خرم است، اکثر خلق، بدانجا روند و تا شام به انواع لهو و لعب اشتغال نمایند و چون شب شود به جامع دمشق آمده، نماز خوانده به خانه های خود پراکنده شوند.» در «آثار البلاد و اخبار العباد/ اقلیم ثالث / دمشق» (نگاشته به سال ۶۷۴ق/ ۱۲۷۵م) -> ابوعبدالله زکریا قزوینی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] دمشق پایتخت کشور سوریه می باشد و طبق نقل ها دمشق محل فرود آدم و همسرش بوده است. شهر دمشق در راستای سیاست توسعه گسترش قلمرو پس از پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، در ماه محرم سال ۱۴ه. ق به وسیله سپاهی از مسلمانان، به فرماندهی خالد بن ولید با صلح فتح شد.
در مورد علت نامگذاری این شهر به دمشق، سخنان متعددی بیان شده است. دمشق در لغت به معنای سرعت در عمل است و برخی معتقدند که علت نامگذاری دمشق به این نام، آن است که مردم این شهر در ساخت دمشق سرعت عمل به خرج داده اند. در این میان مورخانی چون ابن کلبی برآنند که نام دمشق برگرفته از نام شخصی است که نام او دماشق بن قانی بوده که وی از نوادگان حضرت نوح بوده است.
بنا کننده شهر دمشق
در مورد کسانی که دمشق را بنا نهاده اند نیز سخنانی چند بیان شده و از افراد مختلفی به عنوان بنا کنندگان این شهر یاد شده است. بیوراسف، جیرون بن سعد، عازر غلام ابراهیم (که نامش دمشق بوده است)، دماشق فرزند نمرود و دمشق بن ارم (که او نیز همچون جیرون بن سعد از نوادگان حضرت نوح است) کسانی هستند که از آنها به عنوان بانیان و پدیدآورندگان شهر دمشق یاد شده است.گفته شده است که جیرون بن سعد پس از بنای شهر نام آن را ارم ذات العماد نامید.در نقلی دیگر آمده است که حضرت هود اولین کسی بود که شهر دمشق را بنیان نهاد و او اولین کسی بود که به دمشق آمد و دیوار جامع دمشق را بنا نهاد. بنا بر برخی از روایات وارده، دمشق دومین مکانی بوده است که بعد از طوفان حضرت نوح در زمین مشخص گردید. به هر روی، دمشق در کنار شهرهایی چون؛ کعبه و مصر از شهرهای قدیمی و با قدمت جهان به شمار می رود. برخی معتقدند که این شهر در سال سه هزار و صد و چهل و پنج که از عمر جهان سپری شده، ساخته شده است.
دمشق در قرآن و روایات
بر طبق نقل ها دمشق محل فرود آدم و همسرش بوده است. همچنین بنا بر برخی اخبار گذشتکان، دمشق محل زندگی حضرت نوح (علیه السّلام) بوده و ایشان کشتی خود را در این منطقه ساخت. بنابر برخی روایات، بعضی از آیات قرآن نیز در ارتباط با شهر دمشق نازل شده است. گفته شده است که تین در آیه «والتین و الزیتون» نام کوهی در دمشق است. اخباری مبنی بر زاده شدن حضرت ابراهیم (علیه السّلام) در اطراف دمشق به ما رسیده است. روایتی نیز وجود دارد که در آن رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) مکان نزول حضرت عیسی در هنگام ظهور حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه) را دمشق دانسته اند. بر طبق برخی اخبار دعا در چند جای دمشق به اجابت می رسد: اول غار خون که در کوه قاسیون واقع شده است و گویا محل عبادت پیامبران الهی بوده است. دوم غار کوه نیرب که جایگاه حضرت عیسی (علیه السّلام) و نمازخانه حضرت ابراهیم است و گفته شده که قبر حضرت موسی (علیه السّلام) نیز در آن مکان واقع است.
ویژگی های شهر دمشق
...

پیشنهاد کاربران

بنام خدا
با سلام، شهر دمشق به نظر اکثر ارکیو لوژیستها اولین شهر در جهان هست که بوجود امد و تمدن از انجا شکل گرفته است. با تشکر.

( شام ) قدیم که در شهر سوریه قرار دارد.


کلمات دیگر: