مترادف کعبه : قبله، مکعب
برابر پارسی : چارتاقی
کعبه
مترادف کعبه : قبله، مکعب
برابر پارسی : چارتاقی
فارسی به انگلیسی
Kaaba, centre-point, chief aim
Kaaba
فرهنگ اسم ها
اسم: کعبه (دختر) (عربی) (مذهبی و قرآنی) (تلفظ: kaebe) (فارسی: کعبه) (انگلیسی: kaebe)
معنی: مکان چهارگوش، مرتفع، جای چهارگوش، مکعب، ( اعلام ) ( = بیت الله الحرام ) : بنایی به شکل مکعب مستطیل در ابعاد حدود ×× متر در شهر مکه، در کشور عربستان سعودی، قبله گاه مسلمانان جهان و مقدسترین مکان مذهبی در اسلام
معنی: مکان چهارگوش، مرتفع، جای چهارگوش، مکعب، ( اعلام ) ( = بیت الله الحرام ) : بنایی به شکل مکعب مستطیل در ابعاد حدود ×× متر در شهر مکه، در کشور عربستان سعودی، قبله گاه مسلمانان جهان و مقدسترین مکان مذهبی در اسلام
(تلفظ: beka) (عربی) مرتفع ، جای چهارگوش ، مکعب ؛ خانه‌ی خدا در مکه‌ی معظمه .
مترادف و متضاد
قبله
مکعب
۱. قبله
۲. مکعب
فرهنگ فارسی
بنایی است بصورت ظاهر شبیه بانگشتری و طرح آن تقریبا مکعب غیر منتظم میباشد . با این همه اطاقی که در وسط مسجد الحرام واقع است و دور آن طواف میکنند بشکل کعب ( مکعب ) است ( وجه تسمیه ) . این خانه را حضرت ابراهیم بنا نهاد و آنرا خانه خدا قرار داد . پس از آن در دوره قبل از اسلام بتخانه قبایل مختلف عربی گردید و بتهای بزرگی مانند : [ لات ] [ عزی ] [ هبل ] و [ ود ] در آن جای داشتند و آن زیارتگاه بت پرستان بود . پس از ظهور اسلام حضرت محمد ص پیغمبر اسلام آنرا قبله گاه و زیارتگاه مسلمانان قرار داد و زیارت آنرا بر مسلمانان واجب گردانید. اکنون هر سال عده زیادی . از مسلمانان بزیارت آن میروند و در روز دهم ماه ذی الحجه بر دور آن طواف میکنند و مراسم حج را بجای می آورند . قصی بن کلاب و اجداد حضرت محمد ص پرده داری و سدانت کعبه را بعهده داشتند. [حجر الاسود ] - سنگ سیاه مقدس - در دیواره آن نصب گردیده است .
خانه چهارگوش، غرفهخانه مکه که زیارتگاه مسلمانانست، بیت الله
( اسم ) ۱ - جای چهار گوش مکعب . ۲ - ( اسم ) ۳ - قطعه ای استخوانی مکعب که بر آن شمار. اعداد از یک تا شش نوشته یا کنده شده و در بازی نرد بکار رود و آنرا با دست گیرند یا در میان طاس نهند و بر تخته نرد افکنند و مطابق عددی که آن نشان دهد بازی کنند تثنی. آن : کعبتین . یا کعب. جان . مقصد جان منظور روح . یا کعب. جهانگرد . آفتاب جهانتاب . یا کعب. دل . یا کعب. رهرو . آفتاب جهانتاب . یا کعب. محرم نشان . آفتاب جهانتاب .
دوشیزگی دختر
خانه چهارگوش، غرفهخانه مکه که زیارتگاه مسلمانانست، بیت الله
( اسم ) ۱ - جای چهار گوش مکعب . ۲ - ( اسم ) ۳ - قطعه ای استخوانی مکعب که بر آن شمار. اعداد از یک تا شش نوشته یا کنده شده و در بازی نرد بکار رود و آنرا با دست گیرند یا در میان طاس نهند و بر تخته نرد افکنند و مطابق عددی که آن نشان دهد بازی کنند تثنی. آن : کعبتین . یا کعب. جان . مقصد جان منظور روح . یا کعب. جهانگرد . آفتاب جهانتاب . یا کعب. دل . یا کعب. رهرو . آفتاب جهانتاب . یا کعب. محرم نشان . آفتاب جهانتاب .
دوشیزگی دختر
فرهنگ معین
(کَ بِ ) [ ع . کعبة ] (اِ. ) ۱ - هر خانة چهارگوشه ، غرفه . ۲ - خانه خدا، بیت الحرام .
لغت نامه دهخدا
کعبة. [ ک َ ب َ ] (ع اِ)طاس بازی نرد. ج ، کعبات . || برواره . بالاخانه . غرفه . || هر خانه ٔ چهارگوشه . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد). ج ، کعبات .
کعبة. [ ک ُ ب َ ] (ع اِمص ) دوشیزگی دختر. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد).
کعبة. [ ک َ ب َ ] (اِخ ) اسم بیت اﷲ. در اصل به معنی مرتفع است چون بنای کعبه از زمین مرتفع و بلند است لهذا کعبه نام کردند یا مرتفع است از روی مراتب . (غیاث ). قبله . (نصاب ). بنیة. ذات الورع . حمساء. خانه ٔ خدای . بیت اﷲ. بیت الحرام . بیت عتیق . بیت العتیق . (یادداشت مؤلف ). ناصرخسرو در سفرنامه وصف دقیقی از مکه و مسجد الحرام و کعبه و آداب حج دارد و مشاهدات خود را در سال 442 هَ .ق . هرچه گویاتر بیان کرده است . وی پس از شرح شهر مکه و وصف مسجد حرام درباره ٔ کعبه نویسد: خانه ٔ کعبه میان ساحت مسجد است مربع طولانی که طولش از شمال به جنوب است و عرضش از مشرق به مغرب و طولش سی ارش است و عرضش شانزده و در خانه سوی مشرق است و چون در خانه روند رکن عراقی بر دست راست باشد و رکن حجرالاسود بر دست چپ و رکن مغربی جنوبی را رکن یمانی گویند و رکن شمالی مغربی را رکن شامی گویند و حجرالاسود در گوشه ٔ دیوار به سنگی بزرگ اندر ترکیب کرده اند ودر آنجا نشانده چنانکه چون مردی تمام قامت بایستد باسینه ٔ او مقابل باشد و حجرالاسود به درازی بدستی و چهار انگشت باشد و به عرض هشت انگشت باشد و شکلش مدوراست و از حجر الاسود تا در خانه چهار ارش است و آنجارا که میان حجر الاسود و در خانه است ملتزم گویند و در خانه از زمین به چهار ارش برتر است . چنانکه مردی تمام قامت بر زمین ایستاده برعتبه رسد و نردبان ساخته اند از چوب چنانکه بوقت حاجت در پیش در نهند تامردم برآن بر روند و در خانه روند و آن چنان است که بفراخی ده مرد بر پهلوی هم بدانجا بر توانند رفت و فرود آیند و زمین خانه بلند است بدین مقدار که گفته شد.
صفت در کعبه : دری است از چوب ساج به دو مصراع وبالای در شش ارش و نیم است و پهنای هر مصراعی یک گزوسه چهار یک چنانکه هر دو مصراع سه گزو نیم باشد و روی در فراز هم نبشته است و بر آن نقره کاری دایره ها وکتابتها نقاشی منبت کرده اند و کتابتهای بزر کرده و سیم سوخته دررانده و این آیت را تا آخر برآنجا نوشته «ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة» الاَّیة. و دو حلقه ٔ نقره گین بزرگ که از غزنین فرستاده اند بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس که خواهد بدان نرسد و دو حلقه ٔ دیگر نقره گین خردتر از آن هم بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس خواهد بدان رسد و قفل بزرگ از نقره بر این دو حلقه ٔ زیرین بگذرانیده که بستن در بدان باشد و تا آن قفل برنگیرنددر گشوده نشود.
صفت اندرون کعبه : عرض دیوار یعنی ثخانتش شش شبر است و زمین خانه را فرش از رخام است همه سپید و در خانه سه خلوت کوچک است بر مثال دکانها یکی مقابل در و دو برجانب شمال و ستونها که در خانه است و در زیر سقف زده اند همه چوبین است چهار سو تراشیده از چوب ساج الا یک ستون مدور است و از جانب شمال تخته سنگی رخام سرخ است طولانی که فرش زمین است و می گویند که رسول علیه الصلوة و السلام بر آنجا نماز کرده است و هر که آن را شناسد جهد کند که نماز بر آنجا کند و دیوار خانه به همه تخته های رخام پوشیده است از ایوان و بر جانب غربی شش محراب است از نقره ساخته و به میخ بر دیوار دوخته هریکی به بالای مردی به تکلف بسیار از زر کاری و سواد سیم سوخته و چنان است که این محرابها از زمین بلندتر است و مقدار چهار ارش دیوار خانه از زمین برتر نهاده است و بالاتر از آن همه دیوار از رخام است تا سقف به نقارت و نقاشی کرده و اغلب به زر پوشیده هر چهار دیوار و در آن سه خلوت که صفت کرده شد که یکی در رکن عراقی است و یکی دررکن شامی و یکی در رکن یمانی در هر سو بیغوله دو تخته چوبین به مسمار نقره بر دیوارها دوخته اند و آن تخته ها از کشتی نوح علیه السلام است . هرتخته پنج گز طول و یک گز عرض دارد و در آن خلوت که قفای حجرالاسود است دیبای سرخ در کشیده اند و چون از در خانه در روند بر دست راست زاویه ٔ خانه چهار سو کرده مقدار سه گز درسه گز و در آنجا درجه ای است که راه آن بام خانه است و دری نقره گین به یک طبقه بر آنجا نهاده و آن را باب الرحمة خوانند و قفل نقره گین بر او نهاده باشد و چون بر بام شدی دری دیگر است افکنده همچون در بامی هردو روی آن در نقره گرفته و بام خانه به چوب پوشیده است و همه پوشش را به دیبا در گرفته چنانکه چوب هیچ پیدا نیست و بر دیوار پیش خانه از بالای چوبها کتابه ای است زرین بر دیوار آن دوخته و نام سلطان مصر بر آنجا نوشته که مکه گرفته و از دست خلفای بنی عباس بیرون برده - و آن المعز لدین اﷲ بوده است - و چهار تخته ٔنقره گین بزرگ دیگر است برابر یکدیگر هم بر دیوار خانه دوخته به مسمارهای نقره گین و بر هریک نام سلطانی از سلاطین مصر نوشته که هریک از ایشان بروزگار خود آن تخته ها فرستاده اند و اندر میان ستونها سه قندیل نقره ای آویخته است و پشت خانه به رخام یمانی پوشیده است که همچون بلور است و خانه را چهار روزن است به چهارگوشه و بر هر روزنی از آن تخته ای آبگینه نهاده که خانه بدان روشن است و باران فرو نیاید و ناودان خانه از جانب شمال است بر میانه ٔ جای و طول ناودان سه گز است . و سرتاسر بزر نوشته است . و جامه ای که خانه بدان پوشیده بود سپید بود و بدو موضع طراز داشت . طرازی را یک گز عرض و میان هردو طراز ده گز به تقریب و زیر و بالا به همین قیاس . چنانکه بواسطه ٔ دو طراز علوخانه به سه قسمت بود هریک به قیاس ده گز و بر چهار جانب جامه محرابهای رنگین بافته اند و نقش کرده و به زر رشته و پرداخته بر هر دیواری سه محراب یکی بزرگ بر میان و دو کوچک بر دو طرف چنانکه بر چهار دیوار دوازده محراب است ... (سفرنامه ٔ چ دبیرسیاقی صص 94 - 98). یاقوت در قرن هفتم در معجم البلدان کعبه را از قول بشاری چنین توصیف می کند: کعبه در وسط مسجدالحرام قرار دارد و بشکل مربع است و در آن از زمین باندازه ٔ قامتی بلندتر است و آن را دو لت می باشد که هر لتی از صفحات نقره ٔ آب طلا داده شده پوشیده شده است و بطرف مشرق قرار گرفته . طول مسجد الحرام سیصد و هفتاد ذراع و عرض آن 315 ذراع میباشد در حالی که طول کعبه 24 ذراع و یک وجب است و عرض آن 23 ذراع و یک وجب است . اندازه ٔ دور حجر 25 ذراع و از آن طوف صد ذراع و هفت ذرع است بلندی آن بجانب آسمان 27 ذراع و حجر بطرف شام است و در آن «میزاب » می گردد و دیوارها و زمین آن از سنگ مرمر است و آن را حطیم می نامند. طواف در پشت آن قرار دارد. نمازگزاری بسوی آن جائز نیست . حجرالاسود بر رکن شرقی در مقابل باب است . قبه ٔ زمزم مقابل باب است و طواف بین این دو قرار گرفته و در عقب این دو قبة الشراب است و در آن حوضی است . مقام ابراهیم در وسط بیتی است که در آن باب قرار دارد و آن به بیت نزدیکتر از زمزم می باشد و بر آن صندوق آهنی است که طول آن از قامت انسانی برتر است و آن از پارچه پوشیده شده . مقام در هر موسم حجی بطرف بیت رفع می شود و چون باز گردیده شد بر روی آن صندوق چوبی که دارای دری است قرار می گیرد. این در از ایام نماز باز می گردد و چون امام سلام داد آن را دست می کشد و سپس در آن را می بندد و در آن اثر پای ابراهیم می باشد و آن سیاه رنگ و بزرگتر از حجرالاسود است . طواف از رمل فرش شده و مسجد از سنگ ریزه و بر گرد صحن سه رواق می گردد که بر روی ستونهای مرمرین قرار دارد و این ستونها را مهدی از اسکندریه بر روی آب تا جده آورده است . یاقوت بعد از تاریخ کعبه و طرز ساختمان آن بوسیله ٔ ابراهیم و سختی هایی که برکعبه گذشته است سخن می گوید. حمداﷲ مستوفی در قرن هشتم وصف کعبه در نزهة القلوب چنین آرد: مسجد حرام اندر میان شهر است و صحن از طواف گاه حجاج و خانه ٔ کعبه بر میان آن صحن است و آنکه در جامع های بلاد بر میان صحن عمارتی سازند جهت مناسبت با مسجد حرام و کعبه باشد و مسجد حرام را چهار در است باب بنی شیبه برطرف عراقی است . و مایل شمال و باب صفا بر طرف شرقی است . در عهد رسول پنج سال پیش از مبعث قوم قریش خانه ٔ کعبه را عمارت کردند به درختهایی که نجاشی پادشاه حبشه جهت کلیسای انطاکیه براه دریا به شام می فرستاد و حق تعالی آن کشتی را غرق کرد و آن چوبها را به جده انداخته و مکیان به اجازت او بردند و خانه ٔ کعبه بدان مسقف گردانیدند و چهار قائمه ٔ چوبین در زیر سقفش وضع کردند و حضرت رسول براه حکمی به دست مبارک خود بتراضی قریش حجرالاسود را بیرون خانه ٔ کعبه در رکن عراقی نشاند بر بلندی کم از قامتی تا دست در آن توان مالید وآن رکن مایل شرقی است و مقام ابراهیم و زمزم نزدیک اوست و رکنی که مایل شمالی است رکن شامی گویند و رکنی که مایل غربی است رکن حبش گویند و آنکه جنوبی است رکن یمانی گویند و دری یک مصراعی بر در خانه ٔ کعبه نشاندند و رویش را در نقره گرفتند از آهوان نقره که در چاه زمزم یافته بودند. در عهد عبداﷲبن زبیر چون بنی امیه دیوار کعبه را بسنگ منجنیق خراب کرده بودند و او آن را عمارت کرد و خانه را بزرگتر و دو در گردانید و حجرالاسود در اندرون خانه ٔ کعبه در دیوار نشاند وگفت که چون رسول فرمود که حجرالاسود از خانه ٔ کعبه است باید که در اندرون کعبه باشد. بعد از او حجاج بن یوسف ثقفی وضع عمارت او باطل کرد و حجرالاسود را بیرون آورد چنانکه رسول کرده بود بر رکن شمالی که عراقی گویند نشاند و خانه با قدر اول برد و یک در ساخت و طول آن خانه بیست و چهارگز و بدستی در عرض بیست و سه گز و بدستی است و مساحتش پانصد و هفتاد و پنج گز باشدو مساحت اندرون خانه ٔ کعبه چهارصد و چهل و چهار گز است و علو آن خانه بر بیرون بیست و هفت گز است . و بامش بقلعی اندوده و ناودان سیمین دارد بطرف راست و درچپ خانه ٔ زمزم است و اول کسی که آن خانه را جامه پوشانید تبع یمن ، اسعد، ابوکرب حمیری بود و او معاصر بهرام گور و قصی پنجم پدر حضرت رسول بوده است . (نزهة القلوب چ دبیرسیاقی ص 5 - 6). کعبه در قرن سیزدهم هجری بدین شرح وصف شده است : مسجدالحرام در وسط شهرمکه واقع است که بخاطر فضیلت همان مسجد این شهر به ام القری شهرت یافته است و خانه ٔ معروف کعبه که بنا بگفته ٔمورخین اسلامی حضرت ابراهیم آن را بنا کرده در مسجد الحرام واقع است و خلفای اسلامی و پادشاهان هریک که بر آنجا دست یافته اند از زمان حضرت محمد تاکنون در زیبایی و تزیین مسجدالحرام کوشیده اند بطوری که از وضع سابق و تزیینات قدیمی آن چیزی اکنون بجای نمانده است . مسجد الحرام صحن وسیع و با شکوهی دارد در اطراف آن طاقنماهائی روی ستونهائی بلند زده شده است و وسط آن ستونها گنبدهای کوچک بسیار دیده میشود و در گوشه های مسجد مناره ها بنا شده است . بسیاری از مساجد دیگر که در شهرهای اسلامی و بخصوص سوریه ساخته اند از روی نقشه ٔ ساختمان مسجد الحرام بنا شده است . خانه ٔ کعبه عبادتگاه مسلمانان در وسط صحن واقع شده و آن عبارت است از یک بنای سنگین بشکل مکعب که ارتفاع آن 40 پا و طولش 18 پا و عرض آن 14 پا می باشد. و جز یک در که باندازه ٔ 7 پا از زمین بلند است در دیگری ندارد و برای رفتن بداخل آن از نردبان متحرکی که در ایام حج در آنجا نصب می کنند استفاده میشود و داخل کعبه از سنگهای مرمر فرش شده و قندیلهای زرین بسیار در اطراف آن آویزان و اطراف آن را با کتیبه های قیمتی تزیین کرده اند. تزیینات داخلی کعبه و اشیاء قیمتی آن همیشه مورد گفتگو بوده است و مسافران بسیار از آن ذکر کرده اند. در قسمت بیرون خانه کعبه در یک قطعه از دیوارهای خارجی آن حجرالاسود سنگ معروف بکار رفته این سنگ چنانچه مسلمانان گویند، فرشتگان آن را از بهشت آورده اند تا ابراهیم هنگام بنای خانه پای خود را روی آن نهد قطرش ازمساحت هفت قیراط زیادتر نیست و ما چیز مقدسی سراغ نداریم که زمانی دراز مورد احترم و تعظیم مردم باشد همانند حجرالاسود که از قرنها پیش از اسلام تاکنون مورداحترام و تکریم مردم است . خانه ٔ کعبه را در هر سال با روپوش سیاهی می پوشانند که همه سمت آن جز جای حجرالاسود و چند قدم از زمین بقیه ٔ آن را پوشیده است و چون موسم حج شد در قسمت بالای پرده ٔ کعبه نواری کمربندی میدوزند که آیات قرآنی روی آن زردوزی شده است . در صحن مسجد الحرام یک ساختمان چهار گوش است که بر روی چشمه ٔ آبی که در آنجا است بنا شده و آن چشمه را چنانکه گویند هنگامی که هاجر تشنگی فرزندش اسماعیل را دیدو سراسیمه در آن دره برای پیدا کردن آب به این سو وآن سو میدوید و برای اینکه جان دادن بچه ٔ خود را ازشدت تشنگی نبیند رو از او گردانده بود، فرشته ای در آن بیابان ظاهر ساخت و بدینوسیله آن دو را از تشنگی نجات داد. (تلخیص از ترجمه تمدن اسلام و عرب تألیف گوستاو لوبون ترجمه ٔ فخر داعی ص 41 و 42) : یا ایهاالدین آمنو لاتقتلوا الصید و انتم حرم و من قتله منکم متعمداً فجزاء مثل ماقتل من النعم یحکم به ذواعدل منکم هدیاً بالغ الکعبة او کفارة طعام مساکین اوعدل ذلک صیاماً لیذوق و بال امره ... (قرآن 95/5). جعل اﷲ الکعبة البیت الحرام قیاماً للناس و الشهر الحرام و الهدی و القلائد ذلک لتعلموا ان اﷲ یعلم ما فی السموات و ما فی الارض وان اﷲ بکل شی ٔ علیم . (قرآن 97/5).
کعبه را می که خواست کرد خراب
سورة الفیل را بده تفصیل .
پریر قبله ٔ احرار زاولستان بود
چنانکه کعبه ست امروز اهل ایمان را.
چو کار کعبه ٔ ملک جهان بدان آمد
که باد غفلت بربود ازو همی استار.
در راه خدا دو کعبه آمد منزل
یک کعبه ٔ صورت است و یک کعبه ٔ دل
تا بتوانی عمارت دلها کن
بهتر ز هزار کعبه باشد یک دل .
گفت نی گفتمش چو گشتی باز
مانده از هجر کعبه دل بدو نیم .
گر دو شود قبله مان نی عجبی بس از آنک
او به شماخی نهاد کعبه ٔ دیگر بنا.
نزدمن کعبه ٔ کعبه است خراسان که ز شوق
کعبه را محرم گردان به خراسان یابم .
راهی است ورا به کعبه ٔ مجد
بی زحمت ناقه و بیابان .
آنم که با دو کعبه مرا حق خدمت است
آری بر این دو کعبه توان جان نثار کرد.
رود کعبه در جامه ٔ سبز عیدی
مگر بزم خاقان ایران نماید.
بدست آز مده دل که بهر فرش کنشت
ز بام کعبه ندزدند مکیان دیبا.
کامروز حلقه ٔ در کعبه ست آسمان
حلقه زنان خانه ٔ معمور چاکرش .
درگاه او را مقصد آمال و امانی و کعبه ٔ مطالب و مبانی ساخته بودند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
آنکه اساس تو برین گل نهاد
کعبه ٔ جان در حرم دل نهاد.
تا روی تو قبله ٔ نظر کردم
از کوی تو کعبه ٔ دگر کردم .
سعدی ره کعبه ٔ رضا گیر
ای مرد خدا ره خدا گیر.
آرزومند کعبه را شرطست
که تحمل کند نشیب و فراز.
بر در کعبه سائلی دیدم
که همی گفت و میگرستی خوش .
جامه ٔ کعبه را که می بوسند
او نه از کرم پیله نامی شد.
ساربانا جمال کعبه کجاست
که بمردیم در بیابانش .
عاکفان کعبه ٔجلالش به تقصیر عبادت معترف . (گلستان سعدی ).
ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی
کاین ره که تو میروی به ترکستان است .
روی من در تست آمد شد به سوی دیگران
من درون کعبه ام هرسو که رو آرم رواست .
با خامه کی توانم وصف تو قطع کرد
کعبه کجا و رهروی نی سوارها.
کعبه و دیر هردو در کار است
آسیا را دو سنگ می باید.
- کعبه ٔ آمال ؛ قبله ٔ آرزوها. امیدگاه انسانی .
- کعبه ٔ جان ؛ کنایه از مراد و مقصد جان . (آنندراج ).
- کعبه ٔ جهان گرد ؛ کنایه از آفتاب و خورشید است . (ناظم الاطباء) (آنندراج ).
- کعبه ٔ رهرو ؛ کنایه از آفتاب جهانگرد است . (برهان ) (از آنندراج ) (ناظم الاطباء).
- کعبه ٔ محرم نشان ؛ کنایه از خورشید جهانگرد. (آنندراج ) (ناظم الاطباء).
- کعبه ٔ مقصود ؛ کعبه ٔ منظور. کعبه که مقصد راهرو است . کعبه ٔ مورد نظر طالب :
یارب این کعبه ٔ مقصود تماشاگه کیست
که مغیلان طریقش گل و نسرین من است .
رجوع به حج و مسجد الحرام شود.
- امثال :
چو کفر از کعبه برخیزد کجا ماند مسلمانی .
(از مجموعه ٔ امثال هند).
|| صوفیان مقام وصلت را کعبه گویند. (کشاف اصطلاحات الفنون ). || نبی علیه السلام در تداول فرقه ٔ سبعیه . (کشاف اصطلاحات الفنون ).
صفت در کعبه : دری است از چوب ساج به دو مصراع وبالای در شش ارش و نیم است و پهنای هر مصراعی یک گزوسه چهار یک چنانکه هر دو مصراع سه گزو نیم باشد و روی در فراز هم نبشته است و بر آن نقره کاری دایره ها وکتابتها نقاشی منبت کرده اند و کتابتهای بزر کرده و سیم سوخته دررانده و این آیت را تا آخر برآنجا نوشته «ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة» الاَّیة. و دو حلقه ٔ نقره گین بزرگ که از غزنین فرستاده اند بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس که خواهد بدان نرسد و دو حلقه ٔ دیگر نقره گین خردتر از آن هم بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس خواهد بدان رسد و قفل بزرگ از نقره بر این دو حلقه ٔ زیرین بگذرانیده که بستن در بدان باشد و تا آن قفل برنگیرنددر گشوده نشود.
صفت اندرون کعبه : عرض دیوار یعنی ثخانتش شش شبر است و زمین خانه را فرش از رخام است همه سپید و در خانه سه خلوت کوچک است بر مثال دکانها یکی مقابل در و دو برجانب شمال و ستونها که در خانه است و در زیر سقف زده اند همه چوبین است چهار سو تراشیده از چوب ساج الا یک ستون مدور است و از جانب شمال تخته سنگی رخام سرخ است طولانی که فرش زمین است و می گویند که رسول علیه الصلوة و السلام بر آنجا نماز کرده است و هر که آن را شناسد جهد کند که نماز بر آنجا کند و دیوار خانه به همه تخته های رخام پوشیده است از ایوان و بر جانب غربی شش محراب است از نقره ساخته و به میخ بر دیوار دوخته هریکی به بالای مردی به تکلف بسیار از زر کاری و سواد سیم سوخته و چنان است که این محرابها از زمین بلندتر است و مقدار چهار ارش دیوار خانه از زمین برتر نهاده است و بالاتر از آن همه دیوار از رخام است تا سقف به نقارت و نقاشی کرده و اغلب به زر پوشیده هر چهار دیوار و در آن سه خلوت که صفت کرده شد که یکی در رکن عراقی است و یکی دررکن شامی و یکی در رکن یمانی در هر سو بیغوله دو تخته چوبین به مسمار نقره بر دیوارها دوخته اند و آن تخته ها از کشتی نوح علیه السلام است . هرتخته پنج گز طول و یک گز عرض دارد و در آن خلوت که قفای حجرالاسود است دیبای سرخ در کشیده اند و چون از در خانه در روند بر دست راست زاویه ٔ خانه چهار سو کرده مقدار سه گز درسه گز و در آنجا درجه ای است که راه آن بام خانه است و دری نقره گین به یک طبقه بر آنجا نهاده و آن را باب الرحمة خوانند و قفل نقره گین بر او نهاده باشد و چون بر بام شدی دری دیگر است افکنده همچون در بامی هردو روی آن در نقره گرفته و بام خانه به چوب پوشیده است و همه پوشش را به دیبا در گرفته چنانکه چوب هیچ پیدا نیست و بر دیوار پیش خانه از بالای چوبها کتابه ای است زرین بر دیوار آن دوخته و نام سلطان مصر بر آنجا نوشته که مکه گرفته و از دست خلفای بنی عباس بیرون برده - و آن المعز لدین اﷲ بوده است - و چهار تخته ٔنقره گین بزرگ دیگر است برابر یکدیگر هم بر دیوار خانه دوخته به مسمارهای نقره گین و بر هریک نام سلطانی از سلاطین مصر نوشته که هریک از ایشان بروزگار خود آن تخته ها فرستاده اند و اندر میان ستونها سه قندیل نقره ای آویخته است و پشت خانه به رخام یمانی پوشیده است که همچون بلور است و خانه را چهار روزن است به چهارگوشه و بر هر روزنی از آن تخته ای آبگینه نهاده که خانه بدان روشن است و باران فرو نیاید و ناودان خانه از جانب شمال است بر میانه ٔ جای و طول ناودان سه گز است . و سرتاسر بزر نوشته است . و جامه ای که خانه بدان پوشیده بود سپید بود و بدو موضع طراز داشت . طرازی را یک گز عرض و میان هردو طراز ده گز به تقریب و زیر و بالا به همین قیاس . چنانکه بواسطه ٔ دو طراز علوخانه به سه قسمت بود هریک به قیاس ده گز و بر چهار جانب جامه محرابهای رنگین بافته اند و نقش کرده و به زر رشته و پرداخته بر هر دیواری سه محراب یکی بزرگ بر میان و دو کوچک بر دو طرف چنانکه بر چهار دیوار دوازده محراب است ... (سفرنامه ٔ چ دبیرسیاقی صص 94 - 98). یاقوت در قرن هفتم در معجم البلدان کعبه را از قول بشاری چنین توصیف می کند: کعبه در وسط مسجدالحرام قرار دارد و بشکل مربع است و در آن از زمین باندازه ٔ قامتی بلندتر است و آن را دو لت می باشد که هر لتی از صفحات نقره ٔ آب طلا داده شده پوشیده شده است و بطرف مشرق قرار گرفته . طول مسجد الحرام سیصد و هفتاد ذراع و عرض آن 315 ذراع میباشد در حالی که طول کعبه 24 ذراع و یک وجب است و عرض آن 23 ذراع و یک وجب است . اندازه ٔ دور حجر 25 ذراع و از آن طوف صد ذراع و هفت ذرع است بلندی آن بجانب آسمان 27 ذراع و حجر بطرف شام است و در آن «میزاب » می گردد و دیوارها و زمین آن از سنگ مرمر است و آن را حطیم می نامند. طواف در پشت آن قرار دارد. نمازگزاری بسوی آن جائز نیست . حجرالاسود بر رکن شرقی در مقابل باب است . قبه ٔ زمزم مقابل باب است و طواف بین این دو قرار گرفته و در عقب این دو قبة الشراب است و در آن حوضی است . مقام ابراهیم در وسط بیتی است که در آن باب قرار دارد و آن به بیت نزدیکتر از زمزم می باشد و بر آن صندوق آهنی است که طول آن از قامت انسانی برتر است و آن از پارچه پوشیده شده . مقام در هر موسم حجی بطرف بیت رفع می شود و چون باز گردیده شد بر روی آن صندوق چوبی که دارای دری است قرار می گیرد. این در از ایام نماز باز می گردد و چون امام سلام داد آن را دست می کشد و سپس در آن را می بندد و در آن اثر پای ابراهیم می باشد و آن سیاه رنگ و بزرگتر از حجرالاسود است . طواف از رمل فرش شده و مسجد از سنگ ریزه و بر گرد صحن سه رواق می گردد که بر روی ستونهای مرمرین قرار دارد و این ستونها را مهدی از اسکندریه بر روی آب تا جده آورده است . یاقوت بعد از تاریخ کعبه و طرز ساختمان آن بوسیله ٔ ابراهیم و سختی هایی که برکعبه گذشته است سخن می گوید. حمداﷲ مستوفی در قرن هشتم وصف کعبه در نزهة القلوب چنین آرد: مسجد حرام اندر میان شهر است و صحن از طواف گاه حجاج و خانه ٔ کعبه بر میان آن صحن است و آنکه در جامع های بلاد بر میان صحن عمارتی سازند جهت مناسبت با مسجد حرام و کعبه باشد و مسجد حرام را چهار در است باب بنی شیبه برطرف عراقی است . و مایل شمال و باب صفا بر طرف شرقی است . در عهد رسول پنج سال پیش از مبعث قوم قریش خانه ٔ کعبه را عمارت کردند به درختهایی که نجاشی پادشاه حبشه جهت کلیسای انطاکیه براه دریا به شام می فرستاد و حق تعالی آن کشتی را غرق کرد و آن چوبها را به جده انداخته و مکیان به اجازت او بردند و خانه ٔ کعبه بدان مسقف گردانیدند و چهار قائمه ٔ چوبین در زیر سقفش وضع کردند و حضرت رسول براه حکمی به دست مبارک خود بتراضی قریش حجرالاسود را بیرون خانه ٔ کعبه در رکن عراقی نشاند بر بلندی کم از قامتی تا دست در آن توان مالید وآن رکن مایل شرقی است و مقام ابراهیم و زمزم نزدیک اوست و رکنی که مایل شمالی است رکن شامی گویند و رکنی که مایل غربی است رکن حبش گویند و آنکه جنوبی است رکن یمانی گویند و دری یک مصراعی بر در خانه ٔ کعبه نشاندند و رویش را در نقره گرفتند از آهوان نقره که در چاه زمزم یافته بودند. در عهد عبداﷲبن زبیر چون بنی امیه دیوار کعبه را بسنگ منجنیق خراب کرده بودند و او آن را عمارت کرد و خانه را بزرگتر و دو در گردانید و حجرالاسود در اندرون خانه ٔ کعبه در دیوار نشاند وگفت که چون رسول فرمود که حجرالاسود از خانه ٔ کعبه است باید که در اندرون کعبه باشد. بعد از او حجاج بن یوسف ثقفی وضع عمارت او باطل کرد و حجرالاسود را بیرون آورد چنانکه رسول کرده بود بر رکن شمالی که عراقی گویند نشاند و خانه با قدر اول برد و یک در ساخت و طول آن خانه بیست و چهارگز و بدستی در عرض بیست و سه گز و بدستی است و مساحتش پانصد و هفتاد و پنج گز باشدو مساحت اندرون خانه ٔ کعبه چهارصد و چهل و چهار گز است و علو آن خانه بر بیرون بیست و هفت گز است . و بامش بقلعی اندوده و ناودان سیمین دارد بطرف راست و درچپ خانه ٔ زمزم است و اول کسی که آن خانه را جامه پوشانید تبع یمن ، اسعد، ابوکرب حمیری بود و او معاصر بهرام گور و قصی پنجم پدر حضرت رسول بوده است . (نزهة القلوب چ دبیرسیاقی ص 5 - 6). کعبه در قرن سیزدهم هجری بدین شرح وصف شده است : مسجدالحرام در وسط شهرمکه واقع است که بخاطر فضیلت همان مسجد این شهر به ام القری شهرت یافته است و خانه ٔ معروف کعبه که بنا بگفته ٔمورخین اسلامی حضرت ابراهیم آن را بنا کرده در مسجد الحرام واقع است و خلفای اسلامی و پادشاهان هریک که بر آنجا دست یافته اند از زمان حضرت محمد تاکنون در زیبایی و تزیین مسجدالحرام کوشیده اند بطوری که از وضع سابق و تزیینات قدیمی آن چیزی اکنون بجای نمانده است . مسجد الحرام صحن وسیع و با شکوهی دارد در اطراف آن طاقنماهائی روی ستونهائی بلند زده شده است و وسط آن ستونها گنبدهای کوچک بسیار دیده میشود و در گوشه های مسجد مناره ها بنا شده است . بسیاری از مساجد دیگر که در شهرهای اسلامی و بخصوص سوریه ساخته اند از روی نقشه ٔ ساختمان مسجد الحرام بنا شده است . خانه ٔ کعبه عبادتگاه مسلمانان در وسط صحن واقع شده و آن عبارت است از یک بنای سنگین بشکل مکعب که ارتفاع آن 40 پا و طولش 18 پا و عرض آن 14 پا می باشد. و جز یک در که باندازه ٔ 7 پا از زمین بلند است در دیگری ندارد و برای رفتن بداخل آن از نردبان متحرکی که در ایام حج در آنجا نصب می کنند استفاده میشود و داخل کعبه از سنگهای مرمر فرش شده و قندیلهای زرین بسیار در اطراف آن آویزان و اطراف آن را با کتیبه های قیمتی تزیین کرده اند. تزیینات داخلی کعبه و اشیاء قیمتی آن همیشه مورد گفتگو بوده است و مسافران بسیار از آن ذکر کرده اند. در قسمت بیرون خانه کعبه در یک قطعه از دیوارهای خارجی آن حجرالاسود سنگ معروف بکار رفته این سنگ چنانچه مسلمانان گویند، فرشتگان آن را از بهشت آورده اند تا ابراهیم هنگام بنای خانه پای خود را روی آن نهد قطرش ازمساحت هفت قیراط زیادتر نیست و ما چیز مقدسی سراغ نداریم که زمانی دراز مورد احترم و تعظیم مردم باشد همانند حجرالاسود که از قرنها پیش از اسلام تاکنون مورداحترام و تکریم مردم است . خانه ٔ کعبه را در هر سال با روپوش سیاهی می پوشانند که همه سمت آن جز جای حجرالاسود و چند قدم از زمین بقیه ٔ آن را پوشیده است و چون موسم حج شد در قسمت بالای پرده ٔ کعبه نواری کمربندی میدوزند که آیات قرآنی روی آن زردوزی شده است . در صحن مسجد الحرام یک ساختمان چهار گوش است که بر روی چشمه ٔ آبی که در آنجا است بنا شده و آن چشمه را چنانکه گویند هنگامی که هاجر تشنگی فرزندش اسماعیل را دیدو سراسیمه در آن دره برای پیدا کردن آب به این سو وآن سو میدوید و برای اینکه جان دادن بچه ٔ خود را ازشدت تشنگی نبیند رو از او گردانده بود، فرشته ای در آن بیابان ظاهر ساخت و بدینوسیله آن دو را از تشنگی نجات داد. (تلخیص از ترجمه تمدن اسلام و عرب تألیف گوستاو لوبون ترجمه ٔ فخر داعی ص 41 و 42) : یا ایهاالدین آمنو لاتقتلوا الصید و انتم حرم و من قتله منکم متعمداً فجزاء مثل ماقتل من النعم یحکم به ذواعدل منکم هدیاً بالغ الکعبة او کفارة طعام مساکین اوعدل ذلک صیاماً لیذوق و بال امره ... (قرآن 95/5). جعل اﷲ الکعبة البیت الحرام قیاماً للناس و الشهر الحرام و الهدی و القلائد ذلک لتعلموا ان اﷲ یعلم ما فی السموات و ما فی الارض وان اﷲ بکل شی ٔ علیم . (قرآن 97/5).
کعبه را می که خواست کرد خراب
سورة الفیل را بده تفصیل .
ناصرخسرو.
پریر قبله ٔ احرار زاولستان بود
چنانکه کعبه ست امروز اهل ایمان را.
ناصرخسرو.
چو کار کعبه ٔ ملک جهان بدان آمد
که باد غفلت بربود ازو همی استار.
ابوحنیفه ٔ اسکافی (از تاریخ بیهقی ص 369).
در راه خدا دو کعبه آمد منزل
یک کعبه ٔ صورت است و یک کعبه ٔ دل
تا بتوانی عمارت دلها کن
بهتر ز هزار کعبه باشد یک دل .
خواجه عبداﷲ انصاری .
گفت نی گفتمش چو گشتی باز
مانده از هجر کعبه دل بدو نیم .
ناصرخسرو.
گر دو شود قبله مان نی عجبی بس از آنک
او به شماخی نهاد کعبه ٔ دیگر بنا.
خاقانی .
نزدمن کعبه ٔ کعبه است خراسان که ز شوق
کعبه را محرم گردان به خراسان یابم .
خاقانی .
راهی است ورا به کعبه ٔ مجد
بی زحمت ناقه و بیابان .
خاقانی .
آنم که با دو کعبه مرا حق خدمت است
آری بر این دو کعبه توان جان نثار کرد.
خاقانی .
رود کعبه در جامه ٔ سبز عیدی
مگر بزم خاقان ایران نماید.
خاقانی .
بدست آز مده دل که بهر فرش کنشت
ز بام کعبه ندزدند مکیان دیبا.
خاقانی .
کامروز حلقه ٔ در کعبه ست آسمان
حلقه زنان خانه ٔ معمور چاکرش .
خاقانی .
درگاه او را مقصد آمال و امانی و کعبه ٔ مطالب و مبانی ساخته بودند. (ترجمه ٔ تاریخ یمینی ).
آنکه اساس تو برین گل نهاد
کعبه ٔ جان در حرم دل نهاد.
نظامی .
تا روی تو قبله ٔ نظر کردم
از کوی تو کعبه ٔ دگر کردم .
عطار.
سعدی ره کعبه ٔ رضا گیر
ای مرد خدا ره خدا گیر.
سعدی .
آرزومند کعبه را شرطست
که تحمل کند نشیب و فراز.
سعدی .
بر در کعبه سائلی دیدم
که همی گفت و میگرستی خوش .
سعدی .
جامه ٔ کعبه را که می بوسند
او نه از کرم پیله نامی شد.
سعدی .
ساربانا جمال کعبه کجاست
که بمردیم در بیابانش .
سعدی .
عاکفان کعبه ٔجلالش به تقصیر عبادت معترف . (گلستان سعدی ).
ترسم نرسی به کعبه ای اعرابی
کاین ره که تو میروی به ترکستان است .
سعدی .
روی من در تست آمد شد به سوی دیگران
من درون کعبه ام هرسو که رو آرم رواست .
سلمان ساوجی .
با خامه کی توانم وصف تو قطع کرد
کعبه کجا و رهروی نی سوارها.
واعظ قزوینی .
کعبه و دیر هردو در کار است
آسیا را دو سنگ می باید.
سراج قمری .
- کعبه ٔ آمال ؛ قبله ٔ آرزوها. امیدگاه انسانی .
- کعبه ٔ جان ؛ کنایه از مراد و مقصد جان . (آنندراج ).
- کعبه ٔ جهان گرد ؛ کنایه از آفتاب و خورشید است . (ناظم الاطباء) (آنندراج ).
- کعبه ٔ رهرو ؛ کنایه از آفتاب جهانگرد است . (برهان ) (از آنندراج ) (ناظم الاطباء).
- کعبه ٔ محرم نشان ؛ کنایه از خورشید جهانگرد. (آنندراج ) (ناظم الاطباء).
- کعبه ٔ مقصود ؛ کعبه ٔ منظور. کعبه که مقصد راهرو است . کعبه ٔ مورد نظر طالب :
یارب این کعبه ٔ مقصود تماشاگه کیست
که مغیلان طریقش گل و نسرین من است .
حافظ.
رجوع به حج و مسجد الحرام شود.
- امثال :
چو کفر از کعبه برخیزد کجا ماند مسلمانی .
(از مجموعه ٔ امثال هند).
|| صوفیان مقام وصلت را کعبه گویند. (کشاف اصطلاحات الفنون ). || نبی علیه السلام در تداول فرقه ٔ سبعیه . (کشاف اصطلاحات الفنون ).
( کعبة ) کعبة. [ ک َ ب َ ] ( ع اِ )طاس بازی نرد. ج ، کعبات. || برواره. بالاخانه. غرفه. || هر خانه چهارگوشه. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ). ج ، کعبات.
کعبة. [ ک ُ ب َ ] ( ع اِمص ) دوشیزگی دختر. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ).
کعبة. [ ک َ ب َ ] ( اِخ ) اسم بیت اﷲ. در اصل به معنی مرتفع است چون بنای کعبه از زمین مرتفع و بلند است لهذا کعبه نام کردند یا مرتفع است از روی مراتب. ( غیاث ). قبله. ( نصاب ). بنیة. ذات الورع. حمساء. خانه خدای. بیت اﷲ. بیت الحرام. بیت عتیق. بیت العتیق. ( یادداشت مؤلف ). ناصرخسرو در سفرنامه وصف دقیقی از مکه و مسجد الحرام و کعبه و آداب حج دارد و مشاهدات خود را در سال 442 هَ.ق. هرچه گویاتر بیان کرده است. وی پس از شرح شهر مکه و وصف مسجد حرام درباره کعبه نویسد: خانه کعبه میان ساحت مسجد است مربع طولانی که طولش از شمال به جنوب است و عرضش از مشرق به مغرب و طولش سی ارش است و عرضش شانزده و در خانه سوی مشرق است و چون در خانه روند رکن عراقی بر دست راست باشد و رکن حجرالاسود بر دست چپ و رکن مغربی جنوبی را رکن یمانی گویند و رکن شمالی مغربی را رکن شامی گویند و حجرالاسود در گوشه دیوار به سنگی بزرگ اندر ترکیب کرده اند ودر آنجا نشانده چنانکه چون مردی تمام قامت بایستد باسینه او مقابل باشد و حجرالاسود به درازی بدستی و چهار انگشت باشد و به عرض هشت انگشت باشد و شکلش مدوراست و از حجر الاسود تا در خانه چهار ارش است و آنجارا که میان حجر الاسود و در خانه است ملتزم گویند و در خانه از زمین به چهار ارش برتر است. چنانکه مردی تمام قامت بر زمین ایستاده برعتبه رسد و نردبان ساخته اند از چوب چنانکه بوقت حاجت در پیش در نهند تامردم برآن بر روند و در خانه روند و آن چنان است که بفراخی ده مرد بر پهلوی هم بدانجا بر توانند رفت و فرود آیند و زمین خانه بلند است بدین مقدار که گفته شد.
صفت در کعبه : دری است از چوب ساج به دو مصراع وبالای در شش ارش و نیم است و پهنای هر مصراعی یک گزوسه چهار یک چنانکه هر دو مصراع سه گزو نیم باشد و روی در فراز هم نبشته است و بر آن نقره کاری دایره ها وکتابتها نقاشی منبت کرده اند و کتابتهای بزر کرده و سیم سوخته دررانده و این آیت را تا آخر برآنجا نوشته «ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة» الاَّیة. و دو حلقه نقره گین بزرگ که از غزنین فرستاده اند بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس که خواهد بدان نرسد و دو حلقه دیگر نقره گین خردتر از آن هم بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس خواهد بدان رسد و قفل بزرگ از نقره بر این دو حلقه زیرین بگذرانیده که بستن در بدان باشد و تا آن قفل برنگیرنددر گشوده نشود.
کعبة. [ ک ُ ب َ ] ( ع اِمص ) دوشیزگی دختر. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ).
کعبة. [ ک َ ب َ ] ( اِخ ) اسم بیت اﷲ. در اصل به معنی مرتفع است چون بنای کعبه از زمین مرتفع و بلند است لهذا کعبه نام کردند یا مرتفع است از روی مراتب. ( غیاث ). قبله. ( نصاب ). بنیة. ذات الورع. حمساء. خانه خدای. بیت اﷲ. بیت الحرام. بیت عتیق. بیت العتیق. ( یادداشت مؤلف ). ناصرخسرو در سفرنامه وصف دقیقی از مکه و مسجد الحرام و کعبه و آداب حج دارد و مشاهدات خود را در سال 442 هَ.ق. هرچه گویاتر بیان کرده است. وی پس از شرح شهر مکه و وصف مسجد حرام درباره کعبه نویسد: خانه کعبه میان ساحت مسجد است مربع طولانی که طولش از شمال به جنوب است و عرضش از مشرق به مغرب و طولش سی ارش است و عرضش شانزده و در خانه سوی مشرق است و چون در خانه روند رکن عراقی بر دست راست باشد و رکن حجرالاسود بر دست چپ و رکن مغربی جنوبی را رکن یمانی گویند و رکن شمالی مغربی را رکن شامی گویند و حجرالاسود در گوشه دیوار به سنگی بزرگ اندر ترکیب کرده اند ودر آنجا نشانده چنانکه چون مردی تمام قامت بایستد باسینه او مقابل باشد و حجرالاسود به درازی بدستی و چهار انگشت باشد و به عرض هشت انگشت باشد و شکلش مدوراست و از حجر الاسود تا در خانه چهار ارش است و آنجارا که میان حجر الاسود و در خانه است ملتزم گویند و در خانه از زمین به چهار ارش برتر است. چنانکه مردی تمام قامت بر زمین ایستاده برعتبه رسد و نردبان ساخته اند از چوب چنانکه بوقت حاجت در پیش در نهند تامردم برآن بر روند و در خانه روند و آن چنان است که بفراخی ده مرد بر پهلوی هم بدانجا بر توانند رفت و فرود آیند و زمین خانه بلند است بدین مقدار که گفته شد.
صفت در کعبه : دری است از چوب ساج به دو مصراع وبالای در شش ارش و نیم است و پهنای هر مصراعی یک گزوسه چهار یک چنانکه هر دو مصراع سه گزو نیم باشد و روی در فراز هم نبشته است و بر آن نقره کاری دایره ها وکتابتها نقاشی منبت کرده اند و کتابتهای بزر کرده و سیم سوخته دررانده و این آیت را تا آخر برآنجا نوشته «ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة» الاَّیة. و دو حلقه نقره گین بزرگ که از غزنین فرستاده اند بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس که خواهد بدان نرسد و دو حلقه دیگر نقره گین خردتر از آن هم بر دو مصراع در زده چنانکه دست هرکس خواهد بدان رسد و قفل بزرگ از نقره بر این دو حلقه زیرین بگذرانیده که بستن در بدان باشد و تا آن قفل برنگیرنددر گشوده نشود.
فرهنگ عمید
۱. خانۀ خدا در مکه.
۲. آنچه شکل مکعب داشته باشد.
۳. [قدیمی] خانۀ چهارگوش، غرفه.
۲. آنچه شکل مکعب داشته باشد.
۳. [قدیمی] خانۀ چهارگوش، غرفه.
دانشنامه عمومی
خانهٔ کعبه (به عربی: الکعبة) یا خانهٔ خدا (به عربی: بیت الله) بنایی در میان مسجد الحرام در شهر مکه در کشور عربستان سعودی است. کعبه مقدس ترین مکان از نظر دین اسلام است. نام کعبه اشاره به چهارگوش بودن این سازه دارد. در قرآن، کتاب مذهبی مسلمانان آمده که بنای کعبه بدست ابراهیم نبی و پسرش اسماعیل بازسازی شده است. خانه خدا قبل از ابراهیم ساخته شده بود و نخستین سازنده آن آدم است.
طول ضلع در کعبه؛ یعنی از رکن حجر اسود تا رکن عراقی: ۱۱٫۶۸ متر
طول رکن عراقی تا شامی، سمتی که حجر اسماعیل در آن قرار دارد: ۹٫۹۰ متر
طول رکن شامی تا رکن یمانی: ۱۲٫۰۴ متر
طول رکن یمانی تا رکن اسود: ۱۰٫۱۸ متر
در طرف بنای کعبه مسجدی بنام مسجد الحرام ساخته شده است. همه مسلمانان جهان در هنگام نماز رو به جهت کعبه می ایستند و به این نحو جهت گیری موقع نماز، رو به قبله ایستادن گفته می شود.
بر اساس فروع دین در اسلام، هر مسلمانی در صورت برخورداری از استطاعت مالی و بدنی، می بایست در دوران زندگی اش لااقل یکبار به حج مشرف شده و مراسم دینی خاصی را به جا بیاورد. یکی از بخشهای اصلی مراسم حج، هفت دور طواف به گرد خانه کعبه است
کعبه در معنی به هر ساختمان چهارگوش گفته می شود.
طول ضلع در کعبه؛ یعنی از رکن حجر اسود تا رکن عراقی: ۱۱٫۶۸ متر
طول رکن عراقی تا شامی، سمتی که حجر اسماعیل در آن قرار دارد: ۹٫۹۰ متر
طول رکن شامی تا رکن یمانی: ۱۲٫۰۴ متر
طول رکن یمانی تا رکن اسود: ۱۰٫۱۸ متر
در طرف بنای کعبه مسجدی بنام مسجد الحرام ساخته شده است. همه مسلمانان جهان در هنگام نماز رو به جهت کعبه می ایستند و به این نحو جهت گیری موقع نماز، رو به قبله ایستادن گفته می شود.
بر اساس فروع دین در اسلام، هر مسلمانی در صورت برخورداری از استطاعت مالی و بدنی، می بایست در دوران زندگی اش لااقل یکبار به حج مشرف شده و مراسم دینی خاصی را به جا بیاورد. یکی از بخشهای اصلی مراسم حج، هفت دور طواف به گرد خانه کعبه است
کعبه در معنی به هر ساختمان چهارگوش گفته می شود.
wiki: کعبه
کعبه (آلبوم). کعبه نام یک آلبوم موسیقی بسیار موفق اثر معین، هنرمند ایرانی است که در سبک پاپ تهیه شده و دارای ۷ آهنگ است.
نصرالله معین
نصرالله معین
wiki: کعبه (آلبوم)
دانشنامه آزاد فارسی
کَعبه
کَعبه
کَعبه
(یا: بیت الحرام) مقدس ترین و مهم ترین عبادتگاه مسلمانان که در شهر مکه است. از سال دوم هجرت قبلۀ مسلمانان شد (بقره، ۱۴۴) در قرآن به همین نام (مائده، ۹۵ـ۹۷) و به نام های «البیت» (بقره، ۱۲۵؛ ابراهیم، ۳۷؛ قریش، ۳)، «بیت الحرام» (مائده، ۹۷) و «بیت العتیق» (حج، ۲۹؛ ۳۳) آمده است. بر هر مسلمانی واجب است به شرط استطاعت، یک بار در عمر به زیارت آن برود (← حج) (آل عمران، ۹۷). کعبه بنایی است مکعب شکل که از سنگ ساخته شده است. ارتفاع آن ۱۵ متر، طول ضلعی که ناودان بر آن است و ضلع مقابل آن ۱۰/۱۰ متر و طول ضلعی که در بر آن است و ضلع مقابل آن ۱۲ متر است. دور کعبه روی زمین پایه ای هست که «شاذُروان» نام دارد و از سنگ مرمر و به ارتفاع ۲۵ سانتی متر است. هریک از چهارگوشۀ کعبه، که تقریباً در امتداد چهار جهت اصلی است، رکن نام دارد. گوشۀ شمالی رکن عراقی، گوشۀ غربی رکن شامی، گوشۀ جنوبی رکن یمانی، گوشۀ شرقی، که حجرالاسود در آن است، رکن اسود نام دارد. روبه روی دیوار شمال غربی کعبه دیواری به شکل نیم دایره به ارتفاع یک متر و طول۱.۵ متر وجود دارد که «حطیم» نامیده می شود. فاصلۀ میان حطیم تا کعبه حجر اسماعیل نام دارد و آن را ملحق به کعبه می دانند. قبه ای کوچک نیز روبه روی دیوار شمال غربی کعبه است که مقام ابراهیم نام دارد (← مقام_ابراهیم) درِ کعبه در دیوار شمال شرقی است و حدود دو متر از زمین فاصله دارد و با طلای ناب مرصع شده است. در دیوار شمال غربی ناودانی هست که میزاب الکعبه نام دارد و به حجر اسماعیل می ریزد. طول آن چهار ذراع و عرض آن به اندازۀ هشت انگشت است. در رکن شرقی، حجرالاسود با فاصله۱.۵ متر از زمین قرار دارد. (← حجرالاسود). حجرالاسود در پوششی از نقره بر دیوار کعبه نصب شده است. درون کعبه سه ستون ضخیم چوبی قرار دارد. کفِ آن از سنگ مرمر است و بر سقف آن چراغ های فراوان از قدیم آویخته است. از روزگار قدیم بر کعبه پارچه ای می آویخته اند که آن را کِسوه می نامند. بعد از آن که فاطمیان مصر را فتح کردند، المعزالدین الله دستور داد که هر سال پارچه ای از ابریشم سیاه برای کعبه در مصر دوخته شود که طی مراسم خاصی به مکه منتقل می شد. طول این پارچه ۱۵ متر و عرض آن ۵ متر بود. در ۱۳۴۶ق کارگاهی برای تهیۀ این پارچه در مکه ایجاد شد. همین کارگاه در ۱۳۹۷ق مجهزتر شد. پارچه ای که بر کعبه آویخته می شود از ابریشم خالص، به رنگ سیاه است و با سیم های نقره ایِ طلاکاری شده روی آن، آیه های قرآن به صورت برجسته نقش بسته است. ارتفاع این پارچه ۱۴ متر و طول آن ۴۷ متر است و از شانزده قطعه تشکیل شده است. پوشش درِ کعبه «برقع» نام دارد، ارتفاع آن۷.۵ متر و عرض آن ۴ متر است. هزینۀ تهیۀ هر «کسوه» حدود ۱۷میلیون دینار سعودی است. هر سال در هشتم ذیحجه، پس از شست وشوی خانۀ کعبه، در مراسمی که مسئولان بلندپایه در آن شرکت می کنند، کسوۀ جدید آویخته و کسوۀ پیشین به صورت قطعه قطعه به مسئولان هدیه می شود. از لحاظ تاریخی، تاریخ بنای کعبه مشخص نیست. در قرآن آمده که این خانه نخستین عبادتگاه انسان ها بوده است (آل عمران، ۹۶). طبق روایاتی آدم و حوا به زیارت این خانه می آمده اند. در روایات فراوانی گفته شده که در روز ۲۵ ذیقعده زمین از زیر خانۀ کعبه روی آب ها گسترانیده شد و این روز را روز «دحوالارض» نامیده اند. بعد از طوفان نوح این خانه ویران شده بود که ابراهیم و اسماعیل آن را بازسازی کردند (بقره، ۱۲۷) قریش پس از تسلط بر مکه تولیت کعبه را نیز برعهده گرفتند و به تدریج کعبه محل عبادت بت ها شد و هر قبیله در آن بتی داشت. براساس قرآن و روایات اسلامی، ابرهه حاکم یمن، به قصد ویران کردن کعبه به مکه حمله برد اما در میان راه عذاب الهی رسید و او ناکام ماند (← فیل،_سوره). در ۶۴ق، یزید بن معاویه برای سرکوب قیام عبدالله بن زبیر لشکری را به فرماندهی حصین بن نمیر به مکه فرستاد. عبدالله بن زبیر به بیت الحرام پناه برد و لشکریان حصین بن نمیر با منجنیق آن جا را هدف قرار دادند و دیوارهای کعبه آسیب دید. اما چون خبر مرگ یزید رسید سپاه شام دست از محاصره برداشتند. پس از آن عبدالله بن زبیر تصمیم به بازسازی کعبه گرفت. این بازسازی از جمادی الثانی سال ۶۴ق آغاز و در رجب همان سال پایان یافت. در ۷۴ق نیز حَجّاج بن یوسف ثقفی بازسازی هایی در کعبه انجام داد. حالت کنونی کعبه تقریباً همان است که حَجّاج ساخت.
کَعبه
کَعبه
(یا: بیت الحرام) مقدس ترین و مهم ترین عبادتگاه مسلمانان که در شهر مکه است. از سال دوم هجرت قبلۀ مسلمانان شد (بقره، ۱۴۴) در قرآن به همین نام (مائده، ۹۵ـ۹۷) و به نام های «البیت» (بقره، ۱۲۵؛ ابراهیم، ۳۷؛ قریش، ۳)، «بیت الحرام» (مائده، ۹۷) و «بیت العتیق» (حج، ۲۹؛ ۳۳) آمده است. بر هر مسلمانی واجب است به شرط استطاعت، یک بار در عمر به زیارت آن برود (← حج) (آل عمران، ۹۷). کعبه بنایی است مکعب شکل که از سنگ ساخته شده است. ارتفاع آن ۱۵ متر، طول ضلعی که ناودان بر آن است و ضلع مقابل آن ۱۰/۱۰ متر و طول ضلعی که در بر آن است و ضلع مقابل آن ۱۲ متر است. دور کعبه روی زمین پایه ای هست که «شاذُروان» نام دارد و از سنگ مرمر و به ارتفاع ۲۵ سانتی متر است. هریک از چهارگوشۀ کعبه، که تقریباً در امتداد چهار جهت اصلی است، رکن نام دارد. گوشۀ شمالی رکن عراقی، گوشۀ غربی رکن شامی، گوشۀ جنوبی رکن یمانی، گوشۀ شرقی، که حجرالاسود در آن است، رکن اسود نام دارد. روبه روی دیوار شمال غربی کعبه دیواری به شکل نیم دایره به ارتفاع یک متر و طول۱.۵ متر وجود دارد که «حطیم» نامیده می شود. فاصلۀ میان حطیم تا کعبه حجر اسماعیل نام دارد و آن را ملحق به کعبه می دانند. قبه ای کوچک نیز روبه روی دیوار شمال غربی کعبه است که مقام ابراهیم نام دارد (← مقام_ابراهیم) درِ کعبه در دیوار شمال شرقی است و حدود دو متر از زمین فاصله دارد و با طلای ناب مرصع شده است. در دیوار شمال غربی ناودانی هست که میزاب الکعبه نام دارد و به حجر اسماعیل می ریزد. طول آن چهار ذراع و عرض آن به اندازۀ هشت انگشت است. در رکن شرقی، حجرالاسود با فاصله۱.۵ متر از زمین قرار دارد. (← حجرالاسود). حجرالاسود در پوششی از نقره بر دیوار کعبه نصب شده است. درون کعبه سه ستون ضخیم چوبی قرار دارد. کفِ آن از سنگ مرمر است و بر سقف آن چراغ های فراوان از قدیم آویخته است. از روزگار قدیم بر کعبه پارچه ای می آویخته اند که آن را کِسوه می نامند. بعد از آن که فاطمیان مصر را فتح کردند، المعزالدین الله دستور داد که هر سال پارچه ای از ابریشم سیاه برای کعبه در مصر دوخته شود که طی مراسم خاصی به مکه منتقل می شد. طول این پارچه ۱۵ متر و عرض آن ۵ متر بود. در ۱۳۴۶ق کارگاهی برای تهیۀ این پارچه در مکه ایجاد شد. همین کارگاه در ۱۳۹۷ق مجهزتر شد. پارچه ای که بر کعبه آویخته می شود از ابریشم خالص، به رنگ سیاه است و با سیم های نقره ایِ طلاکاری شده روی آن، آیه های قرآن به صورت برجسته نقش بسته است. ارتفاع این پارچه ۱۴ متر و طول آن ۴۷ متر است و از شانزده قطعه تشکیل شده است. پوشش درِ کعبه «برقع» نام دارد، ارتفاع آن۷.۵ متر و عرض آن ۴ متر است. هزینۀ تهیۀ هر «کسوه» حدود ۱۷میلیون دینار سعودی است. هر سال در هشتم ذیحجه، پس از شست وشوی خانۀ کعبه، در مراسمی که مسئولان بلندپایه در آن شرکت می کنند، کسوۀ جدید آویخته و کسوۀ پیشین به صورت قطعه قطعه به مسئولان هدیه می شود. از لحاظ تاریخی، تاریخ بنای کعبه مشخص نیست. در قرآن آمده که این خانه نخستین عبادتگاه انسان ها بوده است (آل عمران، ۹۶). طبق روایاتی آدم و حوا به زیارت این خانه می آمده اند. در روایات فراوانی گفته شده که در روز ۲۵ ذیقعده زمین از زیر خانۀ کعبه روی آب ها گسترانیده شد و این روز را روز «دحوالارض» نامیده اند. بعد از طوفان نوح این خانه ویران شده بود که ابراهیم و اسماعیل آن را بازسازی کردند (بقره، ۱۲۷) قریش پس از تسلط بر مکه تولیت کعبه را نیز برعهده گرفتند و به تدریج کعبه محل عبادت بت ها شد و هر قبیله در آن بتی داشت. براساس قرآن و روایات اسلامی، ابرهه حاکم یمن، به قصد ویران کردن کعبه به مکه حمله برد اما در میان راه عذاب الهی رسید و او ناکام ماند (← فیل،_سوره). در ۶۴ق، یزید بن معاویه برای سرکوب قیام عبدالله بن زبیر لشکری را به فرماندهی حصین بن نمیر به مکه فرستاد. عبدالله بن زبیر به بیت الحرام پناه برد و لشکریان حصین بن نمیر با منجنیق آن جا را هدف قرار دادند و دیوارهای کعبه آسیب دید. اما چون خبر مرگ یزید رسید سپاه شام دست از محاصره برداشتند. پس از آن عبدالله بن زبیر تصمیم به بازسازی کعبه گرفت. این بازسازی از جمادی الثانی سال ۶۴ق آغاز و در رجب همان سال پایان یافت. در ۷۴ق نیز حَجّاج بن یوسف ثقفی بازسازی هایی در کعبه انجام داد. حالت کنونی کعبه تقریباً همان است که حَجّاج ساخت.
wikijoo: کعبه
نقل قول ها
کعبه همچنین معروف به بیت الحرام (خانهٔ مقدّس) و البیت العتیق (خانهٔ کهن) سازه ای چهارگوشه در مرکزِ مقدّس ترین مسجدِ اسلام، مسجد الحرام، در شهر مکه.
• «... خدا کعبه را برای اسلام نشان، و برای پناهندگان خانه امان ساخت …» نهج البلاغه، خطبه، ۱ -> علی بن ابی طالب
• «چگونه می توان ادعا نمود که که سنگ ها معنوی تراند نسبت به شیشه و یا فولاد؟ ریشه های ما در دیوارها قرار ندارند بلکه آنها درمرکزاند واین همان کعبه است و ما باور داریم که خانه خدا است. نه تنها سعودی ها بل همه انسان های سراسر جهان در جنبشی نسبت به نوعی از واقعیت معنوی بسر می برند. ما دیگر محدود به گونه اندیشیدن و یا شیوه زند گی نیستیم بلکه خود را به موجودهای همگانی و معنوی مبدل می سازیم و آهسته آهسته دریک بخش معنوی ریشه می دوانیم که درآن زادگاه و ارثیه فرهنگی بمثابه یک بخش هنری آرایش دهنده و مشترک همه ونه بمثابه ژرفناهای مناقشه برانگیز دیده می شوند .» -> رجاء عالم
• «میان کعبه و ما گرچه صد بیابان است/ دریچه ای ز حرم در سراچهٔ جان است.» -> ابوسعید بهادرخان
• «... خدا کعبه را برای اسلام نشان، و برای پناهندگان خانه امان ساخت …» نهج البلاغه، خطبه، ۱ -> علی بن ابی طالب
• «چگونه می توان ادعا نمود که که سنگ ها معنوی تراند نسبت به شیشه و یا فولاد؟ ریشه های ما در دیوارها قرار ندارند بلکه آنها درمرکزاند واین همان کعبه است و ما باور داریم که خانه خدا است. نه تنها سعودی ها بل همه انسان های سراسر جهان در جنبشی نسبت به نوعی از واقعیت معنوی بسر می برند. ما دیگر محدود به گونه اندیشیدن و یا شیوه زند گی نیستیم بلکه خود را به موجودهای همگانی و معنوی مبدل می سازیم و آهسته آهسته دریک بخش معنوی ریشه می دوانیم که درآن زادگاه و ارثیه فرهنگی بمثابه یک بخش هنری آرایش دهنده و مشترک همه ونه بمثابه ژرفناهای مناقشه برانگیز دیده می شوند .» -> رجاء عالم
• «میان کعبه و ما گرچه صد بیابان است/ دریچه ای ز حرم در سراچهٔ جان است.» -> ابوسعید بهادرخان
wikiquote: کعبه
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] از آغاز اسلام تاکنون کعبه و مسجد الحرام حوادثی را با خود دیده اند که به مقداری از آن در این نوشتار اشاره می شود.
در سال ۶۴ هجری، عبدالله بن زبیر شورش کرد و شهر مکه را به عنوان مرکز حکومت خود برگزید. سپاهیان شام که در پی براندازی حکومت زبیریان بودند، برای تصرف آن، ابتدا به مدینه رفتند و سپس با سرکوبی قیام آن شهر، به سوی مکه آمدند. آنها بر فراز کوه های اطراف رفتند و شهر مکه را در حصار خود گرفتند و با نصب منجنیق ، شهر را با آتش و سنگ مورد حمله قرار دادند. در این درگیری ها، پرده کعبه آتش گرفت و پس از آن کعبه نیز ویران شد. در همین حال، خبر مرگ یزید به سپاهیان شام رسید و آنان بازگشتند.
← بنای کعبه توسط ابن زبیر
چند سال بعد (۷۳ هجری قمری) شهر مکه به دست حجّاج بن یوسف ثقفی افتاد و عبدالله بن زبیر به قتل رسید.
← اصلاحات حجاج
سالها بعد، منصور عباسی در اندیشه بازسازی آن بر اساس بنای ابن زبیر بود که مالک ابن انس او را از آن نهی کرد و گفت: نباید او با این اقدام خود کاری کند که کعبه ملعبه دست ملوک و امیران بعدی قرار گیرد; به طوری که هر روز کسی از آن کم کند و یا بر آن بیفزاید و هیبت آن را از بین ببرد.
مصالح کعبه
...
در سال ۶۴ هجری، عبدالله بن زبیر شورش کرد و شهر مکه را به عنوان مرکز حکومت خود برگزید. سپاهیان شام که در پی براندازی حکومت زبیریان بودند، برای تصرف آن، ابتدا به مدینه رفتند و سپس با سرکوبی قیام آن شهر، به سوی مکه آمدند. آنها بر فراز کوه های اطراف رفتند و شهر مکه را در حصار خود گرفتند و با نصب منجنیق ، شهر را با آتش و سنگ مورد حمله قرار دادند. در این درگیری ها، پرده کعبه آتش گرفت و پس از آن کعبه نیز ویران شد. در همین حال، خبر مرگ یزید به سپاهیان شام رسید و آنان بازگشتند.
← بنای کعبه توسط ابن زبیر
چند سال بعد (۷۳ هجری قمری) شهر مکه به دست حجّاج بن یوسف ثقفی افتاد و عبدالله بن زبیر به قتل رسید.
← اصلاحات حجاج
سالها بعد، منصور عباسی در اندیشه بازسازی آن بر اساس بنای ابن زبیر بود که مالک ابن انس او را از آن نهی کرد و گفت: نباید او با این اقدام خود کاری کند که کعبه ملعبه دست ملوک و امیران بعدی قرار گیرد; به طوری که هر روز کسی از آن کم کند و یا بر آن بیفزاید و هیبت آن را از بین ببرد.
مصالح کعبه
...
wikifeqh: نماز رو به سوی این بنا می ایستند و طواف کردن بر گرد آن، از جمله ارکان فریضه حج است.
بنابر آیات قرآنی و روایات اسلامی، حضرت ابراهیم (ع) و فرزندش اسماعیل به امر خدا کعبه را بنا نهادند، گرچه در بعضی نقل ها تاریخ ساخت آن را به زمان حضرت آدم (ع) و یا حتی پیش از آن نیز بازمی گردانند.
تدبیر حضرت محمد (ص) در ماجرای نصب حجرالاسود و تولد امام علی (ع)، از رویدادهای مهم مربوط به اسلام هستند که در کعبه رخ داده اند.
بنابر آیات قرآنی و روایات اسلامی، حضرت ابراهیم (ع) و فرزندش اسماعیل به امر خدا کعبه را بنا نهادند، گرچه در بعضی نقل ها تاریخ ساخت آن را به زمان حضرت آدم (ع) و یا حتی پیش از آن نیز بازمی گردانند.
تدبیر حضرت محمد (ص) در ماجرای نصب حجرالاسود و تولد امام علی (ع)، از رویدادهای مهم مربوط به اسلام هستند که در کعبه رخ داده اند.
wikishia: قرآن کریم می خوانیم: «انّ اوّل بیت وُضِع للناس للذی ببکّة مبارکاً و هدی للعالمین»(سوره آل عمران: 96).
و همچنین آن را مایه حیات (به زندگی شایسته انسانی، مادی و معنوی) مردم قرار داد: «جعل الله الکعبةَ البیتَ الحرام قیاماً للناس»(سوره مائده: 97).
در وجه این تسمیه گفته اند: «کعبه» به معنی مرتفع است به لحاظ رفعت معنوی این بیت؛ و یا از مکعب، بدین لحاظ که خانه کعبه مربع است.
ارتفاع بنای آن 15 متر و طول هر یک از دو ضلع سمت ناودان و نیز ضلع مقابل آن 10/10 متر و طول هر یک از دو ضلع دیگر 12 متر می باشد.
و در قرآن کریم در سوره مائده، در آیات 95 و 97 به همین نام از آن یاد شده است.
یاقوت می نویسد: از این رو «کعبه» نامیده شد که به شکل مکعب است و یا دارای بنای مرتفع می باشد.
دو دلیل دیگر برای علت نامگذاری آن مطرح شده که طریحی با تعبیر «قیل» به ضعف آن دو اشاره می کند:
و همچنین آن را مایه حیات (به زندگی شایسته انسانی، مادی و معنوی) مردم قرار داد: «جعل الله الکعبةَ البیتَ الحرام قیاماً للناس»(سوره مائده: 97).
در وجه این تسمیه گفته اند: «کعبه» به معنی مرتفع است به لحاظ رفعت معنوی این بیت؛ و یا از مکعب، بدین لحاظ که خانه کعبه مربع است.
ارتفاع بنای آن 15 متر و طول هر یک از دو ضلع سمت ناودان و نیز ضلع مقابل آن 10/10 متر و طول هر یک از دو ضلع دیگر 12 متر می باشد.
و در قرآن کریم در سوره مائده، در آیات 95 و 97 به همین نام از آن یاد شده است.
یاقوت می نویسد: از این رو «کعبه» نامیده شد که به شکل مکعب است و یا دارای بنای مرتفع می باشد.
دو دلیل دیگر برای علت نامگذاری آن مطرح شده که طریحی با تعبیر «قیل» به ضعف آن دو اشاره می کند:
wikiahlb: بیت عتیق کعبه است که به خاطر قدیمی بودنش به این نام نامیده شده ، چون اولین خانهای که برای عبادت خدا در زمین ساخته شد ، همین کعبه بوده همچنانکه قرآن کریم هم فرموده : ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا و هدی للعالمین و امروز قریب چها...
معنی شَطْرَ: بعض - قسمتی (منظور از بعض مسجد الحرام همان کعبه است ، واینکه صریحا نفرمود فول وجهک الکعبة و یا فول وجهک البیت الحرام برای این بود که مقابل حکم قبله قبلی قرار گیرد چون شطر مسجد اقصی نیز منظور صخره ای معروف در آنجا بود ، نه همه آن مسجد )
معنی شَطْرَهُ: بعض آن - قسمتی از آن (منظور از بعض مسجد الحرام همان کعبه است ، واینکه صریحا نفرمود فول وجهک الکعبة و یا فول وجهک البیت الحرام برای این بود که مقابل حکم قبله قبلی قرار گیرد چون شطر مسجد اقصی نیز منظور صخره ای معروف در آنجا بود ، نه همه آن مسجد )
معنی لَّاتَ: نام یکی ازبتهای زمان جاهلیت (و به طوری که مورخین مینویسند حتی بتهای خانه کعبه هم از آن صابئین بوده ، و مردم مکه در آنروزها در شمار صابئین و ستارهپرستان بودهاند ، و بت لات به اسم زحل و بت عزی به اسم زهره بوده )
معنی لْیَطَّوَّفُواْ: باید که طواف کنند(در اصل "لِیَطَّوَّفُواْ "(صیغه امر غائب بوده )که با اضافه شدن واو برای سهولت لام ساکن شده است. معنای طواف کردن ، دور چیزی گردش کردن است ، که از یک نقطه نسبت به آن چیز شروع شود و به همان نقطه برگردد لذا معنای طواف در عبارت "وَلْیَطَّ...
معنی مَرْوَةَ: نام کوهی بوده در نزدیکی کعبه که یکی از اعمال حج ، هفت مرتبه طی کردن مسافت بین محل این کوه و کوه صفا است با نام سعی صفا و مروه (فاصله این دو کوه حدود ۴۲۰ متر است کلمه صفا در لغت به معنای سنگ سخت و صاف است ، و کلمه ی مروه نیز به معنای سنگ سخت است . ا...
تکرار در قرآن: ۲(بار)
. اول به الفاظ آیه توجه کنیم:«اَلْکَعْبَةَ». در معنای کعب برآمدگی و بالا آمدن ملحوظ و یا اصل معنای آن است چنانکه از کَواعِب و کَعْب (به معنی قوزک) دانسته شد لذا هر اطاق مربع را کعبه گویند زیرا چهار زاویه آن شکل برآمدگی دارند، بیت الله الحرام را بدین اعتبار کعبه گفتهاند(مجمع) مراد از مربع مکعب است. «قیام» به معنی قوام و ما یَقُوُمُ بِهِ الشَّیْءُ است اموال قیام زندگی است یعنی زندگی قوامش با اموال است و بدون مال زندگی روی پای خود نمیایستد. پس کعبه مایه قوام مردم است و نشان دهنده زندگی استوار و سعادتمند. «لِلنَّاسِ» دلالت دارد که کعبه برای عموم مردم این حکم را دارد نه فقط برای مسلمین «الشَّهْرَ الْحَرام» یعنی ماه محترمی که جنگ در آن حرام است یعنی ماه صلح. «الهَدْی» مطلق قربانی در راه خدا «القَلائِد» قربانیهای طوقدار. اکنون مقداری از اعمال حج را که در جوار کعبه انجام داده میشود به نظر آوریم: 1- ماه صلح: حج باید در ماه ذوالحجه باشد که یکی از ماههای حرام است یعنی باید در ماه صلح واقع شود ماهی که جنگ در آن حرام است. ماهی که باید جنگ در آن بالاجبار قطع شود. 2- احرام بستن از میقات. یعنی پوشیدن دو جامه ساده که تمام تشخصها، منصبها و مقامها که لباس حکایت از آنها دارد با پوشیدن جامه احرام از بین میرود، همه در یک رنگ توأم با سرود توحید لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ لاشَریکَ لَکَ لَبَّیْکَ. بلی خدایا بلی. بلی تو همتائی نداری بلی آمدم. خدا تو خوانده بودی که بیایم آمدم. همه برادر. همه برابر، هدف خدا، کلام: سرود توحید. 3- طواف بر اطراف کعبه: یعنی دور زدن بر گرد ستون توحید، خانه توحید، خانه بی آلایش، خانه خدا، خانه مردم، لباس پاک، بدن پاک، بدن با طهارت، شروع از یک نقطه و اتمام در آن، با یکنواختی کاملاً ممتاز. 4- وقوف به عرفات و مشعر: تشکیل دو اردوگاه توحید. اردوگاه عرفات و اردوگاه بیابان مشعر. همه در یک اردوگاه. همرنگ در عمل، همرنگ در لباس، همه جا خدا، همه جا فرمان خدا، همه جا بنده خدا، یکنواخت بی سابقه، توجهها به خدا، به آفریننده موجودات به تنها وجودی که لایق پرستش است. 5- روز قربان. اینجا بیابان «منی» است اینجا سه ستون دارد. سه جمره سه مجسمه شیطان و نفس پلید. سه نماینده شرک. باید آنها را سنگباران کرد. اول همه به طرف ستون و جمره عقبه میروند و آن را سنگباران میکنند. ای شیطان بیزارم از تو. ای نفس امّاره بیزارم از تو. ای شیطان گم شو. زیر سنگهای تنفرم خورد شو. من بنده خدایم نه بنده تو «هذا فِراقٌ بَیْنی وَ بَیْنِکَ». 6- پس از سنگباران شیطان و پلیدی، نوبت ذبح قربانی و خوردن از آن است و خوراندن به دیگران . آیا آن نشانه از کشتن پلیدی و نفس است؟ یا حکایت عمل ابراهیم «علیه السلام» آن پاک مرد خداپرست و آن بت شکن و بنیان گذار کعبه که عزیزترین قربانی (اسماعیل) را در راه خدا به قربانگاه آورد؟ یا مراد آن است که پس از تیرباران کردن نفس و شیطان دیگر موجودی هستم که هم برای خود و هم برای دیگران کار میکنم هم میخورم، هم میخورانم، هم خدا را در نظر میگیرم که قربانی را باید برای خدا کرد و هم میخورم و هم میخورانم؟ *** روی هم رفته در کعبه و شعر حرام و قربانی چند چیز محسوس است: 1- حکومت واحده خدا که بر همه مسیطر است یک قانون. یک حکومت. یک مبدأ. 2- یکنواخت بودن، از بین رفتن امتیازات، خنثی شدن تبعیضات پوچ سیاه پوست و سفید پوستی و تعیضات نژادی، یکسان بودن همه در برابر قانون. 3- ماه صلح. کوبیدن اهریمن جنگ و خونریزی، حکومت سازش، زندگی مسالمتآمیز. 4- خوردن خود و دیگران از نعمت خدا یعنی در راه خدا هم برای خود هستم و هم برای دیگران. 5- عجب این است که اینها فقط به حکم تئوری و در قالب الفاظ نیست بلکه با دست رسول خدا «صلی اللَّه علیه و آله» طرح ریزی و پیاده شده و همه ساله باید در یک اجتماع یک میلیون نفری آزمایش و عملی شود. یعنی: سعادت بشر در چهار چیز است: اول: حکومت واحد جهانی، حکومت توحید و خداپرستی تا توحید حکومت نکند هیچ حکومتی سعادت بشر را تأمین نخواهد کرد. دوم: لغو تبعیضات و امتیازات پوچ و یکسان بودن همه در برابر قانون و رسیدن همه به حقوق حقه خویش. لغو ناسیونالیستی. سوم: کار هم برای خود و هم برای دیگران قانون عظیم خوردن و خوراندن که به عموم جهانیان گسترده شود. نعمت خدا برای همه باشد. چهارم: زندگی مسالمتآمیز. صلح جهانی. کوبیدن اهریمن جنگ. کعبه: یعنی اطاق مربع. بنای چهار ضلعی که نتیجه نمایش آن چهار اصل فوق برای قوام زندگی سعادتمندانه بشر است «جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قَیاماً لِلنَّاسِ». و لذاست که در ذیل آیه فرموده: «این برای آن است که بدانید خداوند به آنچه در آسمانها و زمین هست و نیز به همه چیز داناست. نکاتی چند 1- کعبه و شهر مکّه و قسمتی از اطراف شهر، که حدودی مشخص دارد حرم خوانده میشود هر که در خارج از حرام جنایتی کرد یا مخالف حکومت وقت شد یا به عللی قابل تعقیب بود و به حرم پناه برد و داخل حرم شد او در امان است نمیشود او را در آنجا تعقیب کرد و بازداشت نمود بلکه حکومت دستور میدهد تا بیشتر از حد متعارف به وی طعام نفروشند و آب بیشتر از حد ندهند و چون در اثر این تضییق از حرم خارج شود بازداشت شده، تسلیم قانون میگردد . گرچه ضمیر «دَخَلَهُ» راجع به بیت است ولی چنانکه گفتهاند: همه حرم مراد است. علی هذا در اسلام محل امنی وجود دارد که مخالفان حکومتها و اشخاص قابل تعقیب میتوانند با پناه بردن به آنجا در کار خود نقشه کشی کنند و برای خود و ملت فکر کنند وگرنه حکومتها با اختناق عجیبی که به وجود آورده و میآورند افکار همه را، حق یا باطل در مغزشان خفه خواهند کرد ولی اینگونه اشخاص میتوانند بی آنکه نظم حرم را به هم بزنند نقشههای خویش را ارائه دهند لذاست که حسین بن علی علیهما السلام در زمان معاویه در مکه سخنرانی میکرد و از کارهای حکومت انتقاد میفرمود. و بدین جهت است که مخالفان به مکه پناهنده میشدند عبداللَّه زبیر از دست یزید به آنجا رفت. بعضی از حاکمان ولایات در زمان علی «علیه السلام» از بیت المال دزیدی کرد و به آنجا گریخت و حتی حضرت عبداللَّه الحسین «علیه السلام» از دست حاکم مدینه بدانجا پناه برد، این یک فکر اساسی و حکم اساسی در اسلام است. هایدپارک لندن که از مصونیت برخوردار است و احزاب میتوانند بدون مزاحمت پلیس در آنجا سخنرانی کنند و از دولت انتقاد نمایند قرنها بعد از اسلام رسمیت یافته است. 2- طواف به دور کعبه باید طوری باشد که طرف چپ طواف کننده همیشه به طرف کعبه باشد. و نیز حجراسماعیل که دیواری هلالی شکل در کنار کعبه است باید داخل در طواف باشد بدین ترتیب طواف کعبه به شکل بیضی است نه مربع و از غرب به شرق است نه عکس آن. ناگفته نماند جهت حرکت وضعی و انتقالی زمین و جهت حرکت خورشید و سیارات آن همه از غرب به شرق و همه در مدار بیضی حرکت میکنند. در طواف کعبه نیز اگر کسی روی بام کعبه بایستد خواهد دید که طواف کنندگان از طرف راست او میآیند و به طرف چپ میروند همینطور اگر چند شب متوالی رو به جنوب ایستاده حرکت ماه را ملاحظه کند خواهد دید که ماه از طرف راست او به طرف چپ حرکت میکند (از کتاب آغاز وانجام جهان) پس حاجیان در طواف کعبه همگام با حرکت سیارات از غرب به شرق و بیضی حرکت میکنند. 3- فرید وجدی در دائرةالمعارف ماده کعب گوید: کعبه که به شکل مربع است با سنگهای سخت و کبود رنگ بنا شده ارتفاع آن به شانزده متر میرسد. طول دیواری که ناودان در آن است 10 متر و 10 سانتیمتر و طول ضلعی که درب کعبه در آن قرار گرفته 12 متر است و درب آن از زمین 2 متر فاصله دارد و در زاویه چپ درب آن حجرالاسود در دیوار قرار گرفته به ارتفاع یک متر و نیم از زمین. در المیزان ج 3 ص 396 نیز این مطالب نقل شده و ظاهراً از دائرة المعارف اخذ شده. ولی به نظر نگارنده ارتفاع کعبه کمتر از 16 متر است و شاید در حدود 8 متر باشد. ناگفته نماند: بنای کعبه چهار گوش است و هر یک از زوایای آن متوجه یکی از جهات چهارگانه است تا امواج هوا و فشار باد موقع برخورد به آن بشکند و سبب تزلزل و ویرانی نگردد گویند: اهرام مصر نیز روی این قاعده هندسی بنا شدهاند. 4- کعبه اولین معبد و مسجدی است که برای عبادت بنا شده . قرآن مجید بنای آن را از ابراهیم «علیه السلام» یاد میکند که با فرزندش اسماعیل «علیه السلام» آن را ساخت ولی میشود از آیات استفاده کرد که کعبه پیش از ابراهیم بوده و آن حضرت بر شالوده اول آن را بنا نهاده است. کلام امیر المؤمنین در خطبه 190 نهج البلاغه (خطبه قاصعه) صریح است در اینکه کعبه در زمان آدم «علیه السلام» بوده است در آنجا چنین فرموده: «اَلاتَرَوْنَ اَنَّ اللهَ سُبْحانَهُ اخْتَبَرَ الْاَوَّلینَ مِنْ لَدُنْ آدَمَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ اِلَی الْآخِرینَ ِمْن هذَاالْعالَمِ بِاَحْجارٍ لاتَضُرُّ وَلاتَنْفَعُ وَلاتَسْمَعُ وَلاتُبْصِرُ فَجَعَلَها بَیْتَهُ الْحَرامَ الَّذی جَعَلَهُ قِیاماً لِلنَّاسِ... ثُمَّ اَمَرَآدَمَ وَ وَلَدهُ اَنْ یَثْنوُا اَعْطافَهُمْ نَحْوَهُ» . ولی چنانکه گفته شد قرآن عزیز رسمیت و بنای کعبه را از ابراهیم «علیه السلام» شروع کرده و ماقبل آن را مسکوت گذارده است. . ایضاً آیات سوره حج که حاکی از بناء ابراهیم اند.
معنی شَطْرَ: بعض - قسمتی (منظور از بعض مسجد الحرام همان کعبه است ، واینکه صریحا نفرمود فول وجهک الکعبة و یا فول وجهک البیت الحرام برای این بود که مقابل حکم قبله قبلی قرار گیرد چون شطر مسجد اقصی نیز منظور صخره ای معروف در آنجا بود ، نه همه آن مسجد )
معنی شَطْرَهُ: بعض آن - قسمتی از آن (منظور از بعض مسجد الحرام همان کعبه است ، واینکه صریحا نفرمود فول وجهک الکعبة و یا فول وجهک البیت الحرام برای این بود که مقابل حکم قبله قبلی قرار گیرد چون شطر مسجد اقصی نیز منظور صخره ای معروف در آنجا بود ، نه همه آن مسجد )
معنی لَّاتَ: نام یکی ازبتهای زمان جاهلیت (و به طوری که مورخین مینویسند حتی بتهای خانه کعبه هم از آن صابئین بوده ، و مردم مکه در آنروزها در شمار صابئین و ستارهپرستان بودهاند ، و بت لات به اسم زحل و بت عزی به اسم زهره بوده )
معنی لْیَطَّوَّفُواْ: باید که طواف کنند(در اصل "لِیَطَّوَّفُواْ "(صیغه امر غائب بوده )که با اضافه شدن واو برای سهولت لام ساکن شده است. معنای طواف کردن ، دور چیزی گردش کردن است ، که از یک نقطه نسبت به آن چیز شروع شود و به همان نقطه برگردد لذا معنای طواف در عبارت "وَلْیَطَّ...
معنی مَرْوَةَ: نام کوهی بوده در نزدیکی کعبه که یکی از اعمال حج ، هفت مرتبه طی کردن مسافت بین محل این کوه و کوه صفا است با نام سعی صفا و مروه (فاصله این دو کوه حدود ۴۲۰ متر است کلمه صفا در لغت به معنای سنگ سخت و صاف است ، و کلمه ی مروه نیز به معنای سنگ سخت است . ا...
تکرار در قرآن: ۲(بار)
. اول به الفاظ آیه توجه کنیم:«اَلْکَعْبَةَ». در معنای کعب برآمدگی و بالا آمدن ملحوظ و یا اصل معنای آن است چنانکه از کَواعِب و کَعْب (به معنی قوزک) دانسته شد لذا هر اطاق مربع را کعبه گویند زیرا چهار زاویه آن شکل برآمدگی دارند، بیت الله الحرام را بدین اعتبار کعبه گفتهاند(مجمع) مراد از مربع مکعب است. «قیام» به معنی قوام و ما یَقُوُمُ بِهِ الشَّیْءُ است اموال قیام زندگی است یعنی زندگی قوامش با اموال است و بدون مال زندگی روی پای خود نمیایستد. پس کعبه مایه قوام مردم است و نشان دهنده زندگی استوار و سعادتمند. «لِلنَّاسِ» دلالت دارد که کعبه برای عموم مردم این حکم را دارد نه فقط برای مسلمین «الشَّهْرَ الْحَرام» یعنی ماه محترمی که جنگ در آن حرام است یعنی ماه صلح. «الهَدْی» مطلق قربانی در راه خدا «القَلائِد» قربانیهای طوقدار. اکنون مقداری از اعمال حج را که در جوار کعبه انجام داده میشود به نظر آوریم: 1- ماه صلح: حج باید در ماه ذوالحجه باشد که یکی از ماههای حرام است یعنی باید در ماه صلح واقع شود ماهی که جنگ در آن حرام است. ماهی که باید جنگ در آن بالاجبار قطع شود. 2- احرام بستن از میقات. یعنی پوشیدن دو جامه ساده که تمام تشخصها، منصبها و مقامها که لباس حکایت از آنها دارد با پوشیدن جامه احرام از بین میرود، همه در یک رنگ توأم با سرود توحید لَبَّیْکَ اللَّهُمَّ لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ لاشَریکَ لَکَ لَبَّیْکَ. بلی خدایا بلی. بلی تو همتائی نداری بلی آمدم. خدا تو خوانده بودی که بیایم آمدم. همه برادر. همه برابر، هدف خدا، کلام: سرود توحید. 3- طواف بر اطراف کعبه: یعنی دور زدن بر گرد ستون توحید، خانه توحید، خانه بی آلایش، خانه خدا، خانه مردم، لباس پاک، بدن پاک، بدن با طهارت، شروع از یک نقطه و اتمام در آن، با یکنواختی کاملاً ممتاز. 4- وقوف به عرفات و مشعر: تشکیل دو اردوگاه توحید. اردوگاه عرفات و اردوگاه بیابان مشعر. همه در یک اردوگاه. همرنگ در عمل، همرنگ در لباس، همه جا خدا، همه جا فرمان خدا، همه جا بنده خدا، یکنواخت بی سابقه، توجهها به خدا، به آفریننده موجودات به تنها وجودی که لایق پرستش است. 5- روز قربان. اینجا بیابان «منی» است اینجا سه ستون دارد. سه جمره سه مجسمه شیطان و نفس پلید. سه نماینده شرک. باید آنها را سنگباران کرد. اول همه به طرف ستون و جمره عقبه میروند و آن را سنگباران میکنند. ای شیطان بیزارم از تو. ای نفس امّاره بیزارم از تو. ای شیطان گم شو. زیر سنگهای تنفرم خورد شو. من بنده خدایم نه بنده تو «هذا فِراقٌ بَیْنی وَ بَیْنِکَ». 6- پس از سنگباران شیطان و پلیدی، نوبت ذبح قربانی و خوردن از آن است و خوراندن به دیگران . آیا آن نشانه از کشتن پلیدی و نفس است؟ یا حکایت عمل ابراهیم «علیه السلام» آن پاک مرد خداپرست و آن بت شکن و بنیان گذار کعبه که عزیزترین قربانی (اسماعیل) را در راه خدا به قربانگاه آورد؟ یا مراد آن است که پس از تیرباران کردن نفس و شیطان دیگر موجودی هستم که هم برای خود و هم برای دیگران کار میکنم هم میخورم، هم میخورانم، هم خدا را در نظر میگیرم که قربانی را باید برای خدا کرد و هم میخورم و هم میخورانم؟ *** روی هم رفته در کعبه و شعر حرام و قربانی چند چیز محسوس است: 1- حکومت واحده خدا که بر همه مسیطر است یک قانون. یک حکومت. یک مبدأ. 2- یکنواخت بودن، از بین رفتن امتیازات، خنثی شدن تبعیضات پوچ سیاه پوست و سفید پوستی و تعیضات نژادی، یکسان بودن همه در برابر قانون. 3- ماه صلح. کوبیدن اهریمن جنگ و خونریزی، حکومت سازش، زندگی مسالمتآمیز. 4- خوردن خود و دیگران از نعمت خدا یعنی در راه خدا هم برای خود هستم و هم برای دیگران. 5- عجب این است که اینها فقط به حکم تئوری و در قالب الفاظ نیست بلکه با دست رسول خدا «صلی اللَّه علیه و آله» طرح ریزی و پیاده شده و همه ساله باید در یک اجتماع یک میلیون نفری آزمایش و عملی شود. یعنی: سعادت بشر در چهار چیز است: اول: حکومت واحد جهانی، حکومت توحید و خداپرستی تا توحید حکومت نکند هیچ حکومتی سعادت بشر را تأمین نخواهد کرد. دوم: لغو تبعیضات و امتیازات پوچ و یکسان بودن همه در برابر قانون و رسیدن همه به حقوق حقه خویش. لغو ناسیونالیستی. سوم: کار هم برای خود و هم برای دیگران قانون عظیم خوردن و خوراندن که به عموم جهانیان گسترده شود. نعمت خدا برای همه باشد. چهارم: زندگی مسالمتآمیز. صلح جهانی. کوبیدن اهریمن جنگ. کعبه: یعنی اطاق مربع. بنای چهار ضلعی که نتیجه نمایش آن چهار اصل فوق برای قوام زندگی سعادتمندانه بشر است «جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قَیاماً لِلنَّاسِ». و لذاست که در ذیل آیه فرموده: «این برای آن است که بدانید خداوند به آنچه در آسمانها و زمین هست و نیز به همه چیز داناست. نکاتی چند 1- کعبه و شهر مکّه و قسمتی از اطراف شهر، که حدودی مشخص دارد حرم خوانده میشود هر که در خارج از حرام جنایتی کرد یا مخالف حکومت وقت شد یا به عللی قابل تعقیب بود و به حرم پناه برد و داخل حرم شد او در امان است نمیشود او را در آنجا تعقیب کرد و بازداشت نمود بلکه حکومت دستور میدهد تا بیشتر از حد متعارف به وی طعام نفروشند و آب بیشتر از حد ندهند و چون در اثر این تضییق از حرم خارج شود بازداشت شده، تسلیم قانون میگردد . گرچه ضمیر «دَخَلَهُ» راجع به بیت است ولی چنانکه گفتهاند: همه حرم مراد است. علی هذا در اسلام محل امنی وجود دارد که مخالفان حکومتها و اشخاص قابل تعقیب میتوانند با پناه بردن به آنجا در کار خود نقشه کشی کنند و برای خود و ملت فکر کنند وگرنه حکومتها با اختناق عجیبی که به وجود آورده و میآورند افکار همه را، حق یا باطل در مغزشان خفه خواهند کرد ولی اینگونه اشخاص میتوانند بی آنکه نظم حرم را به هم بزنند نقشههای خویش را ارائه دهند لذاست که حسین بن علی علیهما السلام در زمان معاویه در مکه سخنرانی میکرد و از کارهای حکومت انتقاد میفرمود. و بدین جهت است که مخالفان به مکه پناهنده میشدند عبداللَّه زبیر از دست یزید به آنجا رفت. بعضی از حاکمان ولایات در زمان علی «علیه السلام» از بیت المال دزیدی کرد و به آنجا گریخت و حتی حضرت عبداللَّه الحسین «علیه السلام» از دست حاکم مدینه بدانجا پناه برد، این یک فکر اساسی و حکم اساسی در اسلام است. هایدپارک لندن که از مصونیت برخوردار است و احزاب میتوانند بدون مزاحمت پلیس در آنجا سخنرانی کنند و از دولت انتقاد نمایند قرنها بعد از اسلام رسمیت یافته است. 2- طواف به دور کعبه باید طوری باشد که طرف چپ طواف کننده همیشه به طرف کعبه باشد. و نیز حجراسماعیل که دیواری هلالی شکل در کنار کعبه است باید داخل در طواف باشد بدین ترتیب طواف کعبه به شکل بیضی است نه مربع و از غرب به شرق است نه عکس آن. ناگفته نماند جهت حرکت وضعی و انتقالی زمین و جهت حرکت خورشید و سیارات آن همه از غرب به شرق و همه در مدار بیضی حرکت میکنند. در طواف کعبه نیز اگر کسی روی بام کعبه بایستد خواهد دید که طواف کنندگان از طرف راست او میآیند و به طرف چپ میروند همینطور اگر چند شب متوالی رو به جنوب ایستاده حرکت ماه را ملاحظه کند خواهد دید که ماه از طرف راست او به طرف چپ حرکت میکند (از کتاب آغاز وانجام جهان) پس حاجیان در طواف کعبه همگام با حرکت سیارات از غرب به شرق و بیضی حرکت میکنند. 3- فرید وجدی در دائرةالمعارف ماده کعب گوید: کعبه که به شکل مربع است با سنگهای سخت و کبود رنگ بنا شده ارتفاع آن به شانزده متر میرسد. طول دیواری که ناودان در آن است 10 متر و 10 سانتیمتر و طول ضلعی که درب کعبه در آن قرار گرفته 12 متر است و درب آن از زمین 2 متر فاصله دارد و در زاویه چپ درب آن حجرالاسود در دیوار قرار گرفته به ارتفاع یک متر و نیم از زمین. در المیزان ج 3 ص 396 نیز این مطالب نقل شده و ظاهراً از دائرة المعارف اخذ شده. ولی به نظر نگارنده ارتفاع کعبه کمتر از 16 متر است و شاید در حدود 8 متر باشد. ناگفته نماند: بنای کعبه چهار گوش است و هر یک از زوایای آن متوجه یکی از جهات چهارگانه است تا امواج هوا و فشار باد موقع برخورد به آن بشکند و سبب تزلزل و ویرانی نگردد گویند: اهرام مصر نیز روی این قاعده هندسی بنا شدهاند. 4- کعبه اولین معبد و مسجدی است که برای عبادت بنا شده . قرآن مجید بنای آن را از ابراهیم «علیه السلام» یاد میکند که با فرزندش اسماعیل «علیه السلام» آن را ساخت ولی میشود از آیات استفاده کرد که کعبه پیش از ابراهیم بوده و آن حضرت بر شالوده اول آن را بنا نهاده است. کلام امیر المؤمنین در خطبه 190 نهج البلاغه (خطبه قاصعه) صریح است در اینکه کعبه در زمان آدم «علیه السلام» بوده است در آنجا چنین فرموده: «اَلاتَرَوْنَ اَنَّ اللهَ سُبْحانَهُ اخْتَبَرَ الْاَوَّلینَ مِنْ لَدُنْ آدَمَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ اِلَی الْآخِرینَ ِمْن هذَاالْعالَمِ بِاَحْجارٍ لاتَضُرُّ وَلاتَنْفَعُ وَلاتَسْمَعُ وَلاتُبْصِرُ فَجَعَلَها بَیْتَهُ الْحَرامَ الَّذی جَعَلَهُ قِیاماً لِلنَّاسِ... ثُمَّ اَمَرَآدَمَ وَ وَلَدهُ اَنْ یَثْنوُا اَعْطافَهُمْ نَحْوَهُ» . ولی چنانکه گفته شد قرآن عزیز رسمیت و بنای کعبه را از ابراهیم «علیه السلام» شروع کرده و ماقبل آن را مسکوت گذارده است. . ایضاً آیات سوره حج که حاکی از بناء ابراهیم اند.
wikialkb: کهن و اثری باستانی است.و اذ جعلنا البیت مثابة للناس و امنا و اتخذوا من مقام ابرهیم مصلی و عهدنا الی ابرهیم و اسمعیل ان طهرا بیتی... و اذ قال ابرهیم رب اجعل هذا البلد ءامنا... ؛ ... انی اسکنت من ذریتی بواد غیر ذی زرع عند بیتک المحرم... و اذ بوانا لابرهیم مکان البیت ان لاتشرک بی شیئا و طهر بیتی... ثم لیقضوا تفثهم و لیوفوا نذورهم و لیطوفوا بالبیت العتیق. لکم فیها منفع الی اجل مسمی ثم محلها الی البیت العتیق.
قدمت کعبه
کعبه، دارای قدمتی کهن تر از زمان ابراهیم علیه السّلام است.و اذ یرفع ابرهیم القواعد من البیت و اسمعیل.... (تعبیر به «یرفع» نشان می دهد که کعبه، پیش تر وجود داشته است و ابراهیم علیه السّلام و اسماعیل علیه السّلام آن را نوسازی کرده اند. روایتی از ائمه علیهم السّلام این مطلب را تایید می کند.) ربنا انی اسکنت من ذریتی بواد غیر ذی زرع عند بیتک المحرم...
نخستین عبادتگاه
کعبه، نخستین عبادتگاه موجود در زمین است.ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا...
قدمت کعبه
کعبه، دارای قدمتی کهن تر از زمان ابراهیم علیه السّلام است.و اذ یرفع ابرهیم القواعد من البیت و اسمعیل.... (تعبیر به «یرفع» نشان می دهد که کعبه، پیش تر وجود داشته است و ابراهیم علیه السّلام و اسماعیل علیه السّلام آن را نوسازی کرده اند. روایتی از ائمه علیهم السّلام این مطلب را تایید می کند.) ربنا انی اسکنت من ذریتی بواد غیر ذی زرع عند بیتک المحرم...
نخستین عبادتگاه
کعبه، نخستین عبادتگاه موجود در زمین است.ان اول بیت وضع للناس للذی ببکة مبارکا...
wikifeqh: کعبه_(قرآن)
پیشنهاد کاربران
خانهٔ کعبه ( به عربی: الکعبة ) یا خانهٔ خدا ( به عربی: بیت الله ) بنایی در میان مسجد الحرام در شهر مکه در کشور عربستان سعودی است. کعبه مقدس ترین مکان از نظر دین اسلام است. نام کعبه اشاره به چهارگوش بودن این سازه دارد. [۱] در قرآن، کتاب مذهبی مسلمانان آمده که
بنای کعبه توسط یکی از انبیاء خدا بنام ابراهیم و پسرش اسماعیل ساخته شده است. [۲] بعضی هم بر این باورند که خانه خدا قبل از ابراهیم ساخته شده بود و نخستین سازنده آن آدم است. [۳] در اطراف بنای کعبه مسجدی بنام مسجد الحرام ساخته شده است. همه مسلمانان جهان در هنگام
نماز رو به جهت کعبه می ایستند و به این نحو جهت گیری موقع نماز، رو به قبله ایستادن گفته می شود. بر اساس فروع دین در اسلام، هر مسلمانی در صورت برخورداری از استطاعت مالی و بدنی، می بایست در دوران زندگی اش لااقل یکبار به حج مشرف شده و مراسم دینی خاصی را به جا
بیاورد. یکی از بخشهای اصلی مراسم حج، هفت دور طواف به گرد خانه کعبه است[۱] https://fa. wikipedia. org/wiki/%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87 https://en. wikipedia. org/wiki/Kaaba
بنای کعبه توسط یکی از انبیاء خدا بنام ابراهیم و پسرش اسماعیل ساخته شده است. [۲] بعضی هم بر این باورند که خانه خدا قبل از ابراهیم ساخته شده بود و نخستین سازنده آن آدم است. [۳] در اطراف بنای کعبه مسجدی بنام مسجد الحرام ساخته شده است. همه مسلمانان جهان در هنگام
نماز رو به جهت کعبه می ایستند و به این نحو جهت گیری موقع نماز، رو به قبله ایستادن گفته می شود. بر اساس فروع دین در اسلام، هر مسلمانی در صورت برخورداری از استطاعت مالی و بدنی، می بایست در دوران زندگی اش لااقل یکبار به حج مشرف شده و مراسم دینی خاصی را به جا
بیاورد. یکی از بخشهای اصلی مراسم حج، هفت دور طواف به گرد خانه کعبه است[۱] https://fa. wikipedia. org/wiki/%DA%A9%D8%B9%D8%A8%D9%87 https://en. wikipedia. org/wiki/Kaaba
در شعر حافظ به معنی
آرزو ها و اهداف
آرزو ها و اهداف
سلام اسم من کعبه است و این یک اسم دخترانه است
گردن
هووووووووووووو
پخش زنده کعبه
پخش زنده کعبه
کعبه اربی ( عربی ) شده ی واژه ی پارسی پهلوی کیپوت به معنی جعبه
کلمات دیگر: