عبدالله بن زبیر

عبدالله بن زبیر از مخالفان خلفای زمان خود و فرزند زبیر بن عوام و از تیره عبدالعزی قریش بود. مادرش اسما دختر ابوبکر و خواهر عایشه بود. عبدالله ۲۰ ماه پس از ۶۲۴ متولد شد و توسط سپاه شام به فرماندهی حجاج در ۱۷ جمادی الثانی ۷۳ قمری (۴ اکتبر ۶۹۲ میلادی) کشته شد. برخی منابع وی را اولین فرزند متولد شده از مهاجرین در مدینه می دانند. نسبت فامیلی وی با محمد از هر دو طرف، وی را به یک مدعی خلافت در برابر بنی امیه تبدیل کرده بود.
گفته می شود که وی در دوران خردسالی در جنگ یرموک (رجب ۱۵ هجری/اوت ۶۳۶ میلادی) و در هنگام پیوستن به سپاه عمرو عاص در مدینه در سال ۱۹ هجری/۶۴۰ میلادی، به همراه پدرش زبیر حضور داشت. عبدالله در لشکر کشی به بیزانتین آفریقا در لشکر عبدالله بن ابی سرح در سال ۷–۲۶ هجری/۶۴۷ میلادی حضور داشت و گفته می شود که نائب گریگوری را با دستان خودش کشت. در هنگام بازگشت به مدینه و انتشار خبر این فتح، با سخنرانی ای از وی تجلیل شد. در سال ۳۰–۲۹ هجری/۶۵۰ میلادی وی در سپاه سعید بن عاص که به گرگان و طبرستان لشکر کشی کرده بودند، حضور داشت و بعد از آن از سوی عثمان به عنوان یکی از مشارکت کنندگان در بازنویسی قرآن انتخاب گردید.
در زمان محاصره خانه عثمان، خلیفه سوم، عبدالله بن زبیر، فرمانده مدافعان خانه عثمان بود. بعد از قتل عثمان، وی با پدرش و عایشه در جنگ جمل حضور داشت و فرمانده پیاده نظام بود. بعد از جنگ، وی به همراه عایشه به مدینه بازگشت و در امورات سیاسی و جنگهای داخلی دوران علی شرکت نداشت و تنها در واقعه حکمیت در اذرح، شرکت جست و حکمیت دوم احتمالاً در محرم ۳۸ هجری مصادف با ژوئن یا ژوئیه ۶۵۸ میلادی یا شعبان آن سال مصادف با ژانویهٔ ۶۵۹ میلادی در اذرح رخ داد. به نوشتهٔ مادلونگ این رخداد در زمین های تحت حکومت معاویه رخ داد و وی کوشید تا ادعای خلافت خود را که در شام تثبیت کرده بود، از طریق اقناع بزرگان دینی که بی طرف مانده بودند به کل امت اسلامی گسترش دهد؛ لذا، بزرگانی از صحابه و تابعین نظیر عبدالله بن عمر، عبدالرحمان بن ابوبکر، عبدالله بن زبیر و مغیره بن شعبه را نیز دعوت کرد. عمروعاص از خلافت معاویه حمایت می کرد، اما ابوموسی اشعری در پی تشکیل شورای خلافت یا گزینش دامادش، عبدالله بن عمر، بود. عمروعاص ابوموسی را فریفت و وی به آلت تحقق امیال معاویه تبدیل شد. عبدالله بن زبیر به عبدالله بن عمر پیشنهاد داد تا به عمرو عاص رشوه دهد و عبدالله بن عمر را خلیفه نماید.
در زمان معاویه، عبدالله به عنوان یک شخصیت ذی نفوذ به اعتبار پدرش، در پس زمینه روابط سیاسی حضور داشت. پس از مرگ معاویه در ۶۰ هجری/۶۸۰ میلادی، به همراه حسین بن علی از بیعت با یزید سر باز زد و به خاطر تهدیدهای مروان، به مکه گریخت و در آنجا کسی متعرض وی نشد. پس از کشته شدن حسین بن علی، عبدالله به طور پنهانی شروع به جمع آوری حامی کرد. سپاهی از مدینه به فرماندهی برادرش عمرو، به مکه فرستاده شد تا عبدالله را دستگیر نماید. اما عمرو شکست خورد و دستگیر و زندانی شد و شلاق خورد تا درگذشت و جنازه اش به دار آویخته شد (سال ۶۱ هجری/۶۸۱ میلادی). عبدالله دیگر از یزید تبعیت نمی کرد و از عبدالله بن حنظله (معروف به ابن غسیل) که توسط گروهی از انصار مدینه به رهبری برگزیده شده بود، پیروی می نمود. یزید که متوجه غفلت خود شده بود، سپاهی را با فرماندهی مسلم بن عقبه به مدینه گسیل داشت. سر انجام سپاه شام لشکر مدینه را در جنگ حره (۲۷ ذی الحجه ۶۳ هجری/۲۷ اوت ۶۸۳ میلادی) شکست دادند و در شهر پیامبر خون ریزیها کردند. (به عقیده دانشنامه اسلام سپاه شام به دنبال ریختن خون مسلمانان نبودند) به هر حال بعد از فتح مدینه مسلم بن عقبه به علت بیماری درگذشت و سپاه شام به فرماندهی حصین ابن نمیر به سمت مکه پیشروی کرده و عبدالله بن زبیر را محاصره نمودند (۲۶ محرم ۶۴ هجری/۲۴ سپتامبر ۶۸۳ میلادی). محاصره ۶۴ روز به طول انجامید که خبر مرگ یزید منتشر گردید و سپاهیان شام، عقب نشینی نمودند. حصین از عبدالله خواست که با وی به شام برگردد اما وی نپذیرفت و در مکه ماند.

عَبدُالله بن زُبَیر (مدینه ح ۲ـ۷۳ق)
مدعی خلافت در دوران بنی امیه. پدرش زبیر بن عَوّام و مادرش اسماء ذات النَّطاقین، دختر ابوبکر، بود. به سبب این که ۲۰ ماه پس از هجرت در مدینه به دنیا آمد، به اولین مولود مسلمان در مدینه شهرت یافت. به فرمان عثمان به نسخه برداری از قرآن کریم اقدام کرد و در فتح افریقیه شرکت داشت. در ماجرای محاصرۀ خانه عثمان، از وی حمایت کرد. او که خواهرزادۀ عایشه بود در آماده سازی و برپایی جنگ جمل تأثیر عمده داشت و همین موقعیت سبب شد تا از جنگ جمل جان سالم به در برد. پس از شهادت امام حسین (ع)، ادعای خلافت کرد و حدوداً ۹ سال بر حجاز، مصر، یمن، عراق، شام و بخشی از خراسان حکومت کرد. عبدالملک بن مروان، خلیفۀ اموی، حجاج بن یوسف ثقفی را با سپاهی به جنگ ابن زبیر فرستاد و نزدیک به ۶ ماه او را در محاصره قرار داد. سرانجام وی را به قتل رسانده جسدش را به دار آویختند.

[ویکی شیعه] عَبْدُاللّه بْن الزُبَیْر بْن الْعَوام مشهور به ابن زبیر (۱-۷۳ق)، از داعیه داران خلافت پس از مرگ معاویه که حکومت آل زبیر را در مکه پایه گذاری کرد. او فرزند زبیر بن عوام است و به علت سن کمش در زمان حیات پیامبر(ص) او را جزو صحابه صغار قرار می دهند. او نخستین مولود مهاجران در مدینه بود. شهرت ابن زبیر بیشتر به واسطه بیعت نکردن با یزید بن معاویه، ادعای خلافت و پناه بردنش به مکه است که منجر به حمله سپاه یزید به این شهر شد. ابن زبیر در ۶۴ق خود را خلیفه خواند و بسیاری از اهالی شام و حجاز از جمله مکه و مدینه با او بیعت کردند. یکی از بازسازی های مشهور کعبه را به او نسبت می دهند. ابن زبیر از عوامل موثر در فتنه جنگ جمل بود و با امام علی(ع) جنگید ولی پس از شکست اصحاب جمل، مشمول عفو عمومی امام علی(ع) شد. او در هفتاد دو سالگی در مکه به دست سپاهیان شام به فرماندهی حجاج بن یوسف ثقفی کشته شد.
عبدالله بن زبیر بن عوّام بن خُوَیلد از تیره بنی اسد، با کنیه های ابوبکر و ابوخُبَیب. پدرش زبیر بن عوام، صحابی مشهور و عمه زاده پیامبر و مادرش اسماء دختر ابوبکر است.
روایات تاریخی، سال تولد ابن زبیر را با اختلافی اندک گزارش کرده اند. بنا بر سخن مشهور، او نخستین مولود مسلمانان پس از هجرت، در شهر مدینه بود و در شوال سال اول ق. زاده شد.مسلمانان با شنیدن خبر تولد او، به اظهار شادمانی پرداختند؛ زیرا یهودیان ادعا کرده بودند که با جادو، مانع تولد نوزادان مسلمانان می شوند و نسل مسلمانان را منقرض می کنند. گفته اند که پیامبر(ص) نیز شاد شد و کام ابن زبیر را با خرما برداشت و او را عبدالله نامید و ابوبکر در گوش هایش اذان گفت.

[ویکی حج] عبدالله بن زبیر بن عوام بن خُوَیلد مکنّا به ابوبکر و ابوخُبَیب، صحابی خردسال و از مدعیان خلافت در مکه بود. او در هفت یا هشت سالگی، در میان جمعی از کودکان مسلمان با پیامبر گرامی(ص) بیعت کرد. در زمان عثمان در روند یکسان سازی مصاحف، درکنار زید بن ثابت و سعید بن عاص، در زمره کاتبان نسخه های قرآن بود. با عایشه ارتباط نزدیکی داشت و در لشکرکشی اصحاب جمل به بصره، سگان سرزمین حَوْأب به عایشه پارس کردند و او به یاد حدیث پیامبر افتاد که همسرانش را بر حذر داشته بود که سگ های حوأب سر راهشان را بگیرند. در این هنگام، ابن زبیر ۵۰ تن از بنی عامر بن صعصعه را واداشت تا نزد عایشه شهادت دهند که آن ناحیه حوأب نیست. او پس از کناره گیری از طرفین درگیر در صفین، به دعوت معاویه، در جمع کناره گیران از امام علی برای نظارت بر حکمیت به دومة الجندل رفت. با معاویه بیعت کرد ولی از بیعت با یزید به مکه پناه برد. بن زبیر پس از مرگ یزید از دیگران بیعت گرفت و به خلافت رسید. بزرگان بنی هاشم در مکه با او بیعت نکردند. وی پس از خلافت به تعمیر و تجدید بنای کعبه (که در لشکرکشی یزید خراب شده بود) پرداخت. او در محاصره دوم مکه به دست حجاج، کشته شد.
عبدالله بن زبیر بن عوام بن خُوَیلد از تیره بنی اسد قریش ، مکنّا به ابوبکر و ابوخُبَیب و پدرش عمه زاده پیامبر و مادرش اسماء، دختر ابوبکر است. ابن زبیر بارها به این نسبت ها افتخار می کرد. بنا بر سخن مشهور، او نخستین نوزادی بود که پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه، درمیان مسلمانان، در شوال سال اول ق. زاده شد. مسلمانان با شنیدن خبر تولد او، از خوشحالی یکباره تکبیر گفتند؛ زیرا تولد وی نشانه بطلان شایعه یهودیان بود که به ادعای خویش می خواستند با جادو، مانع تولد نوزادان مسلمانان شوند و بدین ترتیب نسل مسلمانان را به تدریج منقرض کنند. پیامبر کام ابن زبیر را با خرما برداشت و او را عبدالله نامید و ابوبکر در گوش هایش اذان گفت. او پوستی به رنگ سبز تیره و بدنی لاغر و نحیف، قدی میانه، محاسنی زرد و بسیار کم پشت و موهایی بلند و پر پشت داشت و پدرش وی را شبیه ترین مردم به ابوبکر می دانست.

[ویکی فقه] عبدالله بن زبیر (ابهام زدایی). عبدالله بن زبیر ممکن است نام برای اشخاص ذیل باشد: • عبدالله بن زبیر عوام، فرزند زبیر بن عوام و از تیره عبدالعزی قریش• عبدالله بن زبیر حمیدی، محدث و فقیه مشهور سده دوم و سوم
...