کلمه جو
صفحه اصلی

عثمان مختاری

فرهنگ فارسی

ابوالمفاخر خواجه حکیم سراج الدین ابو عمر عثمان بن عمر مختاری غزنوی از شاعران بزرگ دربار غزنویان در اواخر قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری است وی با ابراهیم بن مسعود غزنوی و مسعود بن ابراهیم و عضد الدوله شیرزاد بن مسعود بن ابراهیم و جز آنها معاصر بوده است علاوه بر سلاطین غزنویان قاوردیان کرمان مخصوصا سلطان ارسلانشاه سلجوقی را مدح گفته است

لغت نامه دهخدا

عثمان مختاری. [ ع ُ ن ِ م ُ ] ( اِخ ) ابوالمفاخر خواجه حکیم سراج الدین ابوعمر عثمان بن عمر ( یا محمد ) مختاری غزنوی از شاعران بزرگ دربار غزنویان در اواخر قرن پنجم و نیمه اول قرن ششم هجری است. وی با ابراهیم بن مسعود غزنوی و مسعودبن ابراهیم و عضدالدوله شیرزادبن مسعودبن ابراهیم و جز آنها معاصر بوده است.علاوه بر سلاطین غزنویان قاوردیان کرمان مخصوصاً سلطان ارسلانشاه سلجوقی را مدح گفته است. وی با ابوالفرج رونی و مسعودبن سعد سلمان و سنائی معاصر بوده است و سنائی در مدح او قصیده گفته و در آن مختاری را به معانی شعر بکر ستوده. وفات مختاری را به سال 544 تا 549 هَ. ق. دانسته اند. دیوان او را قریب هشت هزار بیت نوشته اند. از وی مثنوی مشهوری بنام شهریارنامه در دست است و آن را به خواهش سلطان مسعودبن ابراهیم به نظم درآورده است. آخرین ابیات شهریارنامه چنین است :
بسر شد کنون نامه شهریار
بتوفیق یزدان پروردگار
شها شهریارا سرا سرورا
نگهدار تختا جهان داورا
( از تاریخ ادبیات صفا و فهرست سپهسالار ).

دانشنامه عمومی

حکیم ابوعمر بهاءالدین عثمان بن عمر مختاری غزنوی شاعر و حماسه سرای برجسته دوره پایانی سده پنجم و دوره آغازین سده ششم هجری قمری بود. از زندگانی او دانسته های اندکی در دست است. تاریخ زاده شدن او را میان سال های ۴۵۷–۶۹ و درگذشت او را میان سال های ۵۱۲–۵۴۸ نوشته اند. مختاری در سرودن غزل و قصیده و رباعی و قطعه و ترکیبات و مثنوی استاد بوده است؛ ولی بیشتر به قصیده سرایی و مثنوی گویی گرایش داشته و قصاید و مثنویات او بر دیگر آثاری که از خود بر جای نهاده برتری دارد. مختاری چندین تن از شاهان و فرمان روایان دوران زندگی خویش را نیز مدح گفته است. از میان آن ها می توان به علاءالدوله مسعود بن ابراهیم غزنوی نام برد که مختاری شهریارنامه را به نام او کرده است.
شهریارنامه و هنرنامه یمینی از او هستند که بخش بزرگی از آثار او را تشکیل می دهند. بیشتر آثار او امروزه در دست است. در سال ۱۳۴۱ خورشیدی دیوان او به کوشش جلال الدین همایی در تهران در ۹۴۷ صفحه به چاپ رسید. مختاری شهریارنامه را متعاقب از شاهنامه فردوسی، گرشاسپ نامه اسدی طوسی، برزونامه عطاء بن یعقوب کاتب متخلص به عطایی و امثال آن ها به رشته نظم درآورده است.

دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:مختاری غزنوی، عثمان (۴۶۹/۴۵۸ـ ۵۱۶/۵۱۳ق)


کلمات دیگر: