کلمه جو
صفحه اصلی

هنر ایلخانی

دانشنامه عمومی

هنر دوران ایلخانیان از دوران های شاخص هنر اسلامی در ایران و آسیای مرکزی به شمار می رود.مغولها در اواخر سده ششم و اوایل سده هفتم هجری وحشیانه به سرزمین های اطراف خود یورش برده و بخش وسیعی از دنیای متمدن آن زمان را تصرف کردند و بزرگترین امپراتوری پیوسته را از نظر وسعت سرزمین در تاریخ بشر تشکیل دادند.حملهٔ ویرانگر مغول ها به ایران در اوایل قرن هفتم هجری صورت گرفت و موجب از بین رفتن بسیاری از آثار فرهنگی ما شد. مغول ها با تسلط کاملی که بر ایران و بین النهرین یافتند، به حکومت عباسیان در بغداد نیز پایان دادند. با از بین رفتن تسلط خلیفه بغداد بر سرزمین هایی مانند ایران پس از یک دوره رکود شکوفایی مجدد هنرها و علوم آغاز شد. در همین زمان به همت خواجه رشیدالدین فضل الله، مرکزی علمی و هنری به نام «ربع رشیدی» در تبریز ایجاد گردید و باعث تشویق و ترغیب هنرمندان و دانشمندان شد. خواجه رشیدالدین مردی فاضل بود و از مهم ترین فعالیت هایی که صورت داد، دوباره نویسی و گردآوری آثار گذشتگان بود. یعنی به عبارتی دست به حفظ و اشاعه فرهنگ دانشمندان و هنرمندان زد و همین نکته موجب ایجاد آثار بی شماری در عهد مغول و پس از آن گردید.
مدرسه امامی در اصفهان
مدرسه/مسجد جامع اصفهان و محراب اولجایتو
گنبد یا آرامگاه سلطانیه
بقایای قصری در تخت سلیمان و علائم و آثار رصدخانه مراغه و چندین کاروانسرا
با تثبیت حکومت مغول ها و ایجاد خاندان ایلخانیان در ایران و آسیای مرکزی، بزودی فاتحان مغول هنرمندان را که جذب دربار عباسیان شده بودند، به خدمت خود گرفتند. وارثان چنگیزخان مغول با قبول دین اسلام دست به تأسیس دولت هایی در ایران زدند و هنرمندان را به پایتخت های خود در تبریز و مراغه کشاندند، از طرفی هم به علت مصالحه ای که بین حاکمان محلی شیراز صورت گرفت، شیراز از گزند و یورش مغول ها در امان ماند و بر این منوال گروهی از هنرمندان نیز جذب شیراز شدند.
معماری و هنرهای وابسته نظیر کاشیکاری و گچبری نیز در این دوره رشد قابل توجهی داشت. در معماری دوره ایلخانان به سبک مساجد و کاروانسراهای پیش از خود ساخته می شد با این اختلاف که مدرسه ها به جای شبستان در یک یا دو طبقه هجره هایی جهت سکونت طلاب داشتند. بیشتر مقابره های دوره ایلخانی نیز به سبک دوره سلجوقی بنا شده اند که در مجموع در پلان های مربع، مدور، چند ضلعی و هشت ضلعی ساخته می شدند و معمولاً گنبدی در بالا دارند.
برخی از بناهای مهم مذهبی و غیر مذهبی دوره ایلخانی عبارتند از:


کلمات دیگر: