کسی را در بند کشیدن و به اسیری درآوردن را اسارت گویند.
اسارت و أسْر مصدر «أسَرَ»، به معنای محکم بستن چیزی با قید و طناب است و اسیر را از آن جهت که او را بسته، محصور می ساختند اسیر نامیده اند؛ سپس این مفهوم به هر کس که در بند یا حبس درآید، هرچند با چیزی بسته نشده باشد، توسعه یافته است. برخی معنای این ماده را حبس دانسته، گفته اند: اسیر کسی است که محبوس و تحت سلطه باشد؛ چه با قیود ظاهری و چه با تعهدات عرفی و الزامات قانونی؛ ازاین رو بر عبد، زندانی و کسی که تحت نظر باشد نیز اطلاق می شود.
اطلاق اسیر بر بده کار در برخی استعمالات و احادیث نیز می تواند از همین جهت باشد؛ بر همین اساس غالب مفسران در
۸ انسان/۷۶ «و یُطعِمونَ الطَّعامَ عَلی حُبِّهِ مِسکینـًا و یَتیمـًا و اسیرا» همه وجوه معنایی فوق را بیان کرده اند؛ اما تفسیر آن به برده، زندانی و اسیر جنگی مقبول تر و مورد اخیر از شهرت بیش تری برخوردار است.
دستگیر شوند و درباره کودکان و زنان واژه «سَبْی» به کار می رود. از کلمات عده ای از فقها استفاده می شود که اصطلاح اسیر بر مردان، زنان و اطفال
یا مسلمانی که در جنگ یا غیر جنگ به دست مسلمانان یا غیر مسلمانان گرفتار شوند اطلاق می شود؛ گرچه درباره زنان و کودکان واژه «سبی» نیز به کار می رود.
...
wikifeqh: زن کافر در جنگ به دست مسلمانان، از اسباب به ملکیت درآمدن وی می باشد، همانگونه که در برخی آیات قرآن به آن اشاره شده است: والمحصنـت من النسآء الا ماملکت ایمـنکم... (برداشت مزبور براساس حدیثی از امام علی علیه السّلام است که ملکیت در آیه را به سبب اسارت دانسته است.)
احکام اسارت
۱. جواز بهره گیری جنسی از زنان اسیر شده برای مالک وی: حرمت... • والمحصنـت من النسآء الا ماملکت ایمـنکم.... (برداشت براساس حدیثی منقول از امام علی علیه السّلام در تفسیر «ما ملکت ایمانکم» است.) ۲. اسارت زنان شوهردار کافر، سبب بطلان
عقد ازدواج آنان: حرمت... • والمحصنـت من النسآء الا ماملکت ایمـنکم... ۳. حرمت اسیر گرفتن بر پیامبران الهی پیش از غلبه بر دشمن: ما کان لنبی ان یکون له اسری حتی یثخن فی الارض... فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق... ۴. جواز
فدیه گرفتن از اسیران کافر در برابر آزاد ساختن آنان: یـایها النبی قل لمن فی ایدیکم من الاسری ان یعلم الله فی قلوبکم خیرا یؤتکم خیرا ممآ اخذ منکم... فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق فاما منا بعد واما فداء... ۵. جواز اسیر گرفتن از اهل کتاب، در صورت جنگ با آنان: وانزل الذین ظـهروهم من اهل الکتـب من صیاصیهم وقذف فی قلوبهم الرعب فریقا تقتلون وتاسرون فریقا. ۶. وجوب اسیر گرفتن از کافران حربی، پس از سرکوبی آنان: فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق... ۷. عدم جواز اسیر گرفتن مشرکان در صورت
اسلام آوردن آنان: ... فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم وخذوهم و احصروهم... فان تابوا واقاموا الصلوة وءاتوا الزکوة فخلوا سبیلهم... ۸. وجوب قتل یا اسیر گرفتن مشرکان پیمان شکن پس از گذشت
ماه های حرام : براءة من الله ورسوله الی الذین عـهدتم من المشرکین• الا الذین عاهدتم من المشرکین... • فاذا انسلخ الاشهر الحرم فاقتلوا المشرکین حیث وجدتموهم وخذوهم واحصروهم... فان تابوا واقاموا الصلوة وءاتوا الزکوة فخلوا سبیلهم... ۹. جواز آزادسازی اسیران بدون فدیه گرفتن از آنان: فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق فاما منا بعد... ۱۰. جواز آزادسازی اسیر با پرداخت فدیه در بنی اسرائیل، از جمله احکام کتاب آسمانی آنان (تورات): واذ اخذنا میثـق بنی اسرءیل... • ثم انتم هـؤلاء تقتلون انفسکم وتخرجون فریقا منکم من دیـرهم تظـهرون علیهم بالاثم والعدون وان یاتوکم اسـری تفـدوهم وهو محرم علیکم اخراجهم افتؤمنون ببعض الکتـب وتکفرون ببعض.... (جمله «افتؤمنون ببعض الکتاب» دلالت دارد که آزادسازی اسیران، از احکام
تورات بوده است.) ۱۱. وجوب محکم بستن اسیران جنگی هنگامه نبرد: فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق... ۱۲. جواز ازدواج با زنان اسیر کافر شوهردار، در صورت تملک آنان از سوی مسلمانان: حرمت علیکم امهاتکم... • والمحصنـت من النسآء الا ماملکت ایمـنکم.... («ما ملکت ایمانکم» استثنا از زنان شوهردار است که ازدواج و
آمیزش با آنان حرمت دارد؛ بنابراین، زنان کافر اسیر شده در جنگ که به ملکیت مسلمانان درآمده اند، از حکم پیشین استثنا شده و آمیزش با آنان جایز است. این مطلب را حدیثی از امام علی علیه السّلام تایید می کند.) ۱۳. اسارت زنان شوهردار کافر، سبب بطلان عقد ازدواج آنان: حرمت علیکم امهاتکم... • و المحصنـت من النسآء الا ماملکت ایمـنکم.. ۱۴. ممنوعیت کشتن نیروهای
دشمن پس از به اسارت درآوردن آنان: فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق فاما منا بعد واما فداء حتی تضع الحرب اوزارها ذلک ولو یشاء الله لانتصر منهم و لـکن لیبلوا بعضکم ببعض و الذین قتلوا فی سبیل الله فلن یضل اعمــلهم. («منا» و «فداء» در برابر «ضرب الرقاب» مطرح شده است که از مقابله آن ها استفاده می شود پس از اسارت، دیگر قتل در کار نیست.)۱۵. اسیر گرفتن از دشمن پیش از انهدام کامل آنان، امری ممنوع و ناروا: ما کان لنبی ان یکون له اسری حتی یثخن فی الارض... فاذا لقیتم الذین کفروا فضرب الرقاب حتی اذا اثخنتموهم فشدوا الوثاق فاما منا بعد و اما فداء حتی تضع الحرب اوزارها... ۱۶. اسیر گرفتن از دشمن به قصد دستیابی به منافع مادی، امری ناپسند و مورد نکوهش
خداوند : ما کان لنبی ان یکون له اسری حتی یثخن فی الارض تریدون عرض الدنیا والله یرید الاخرة... ۱۷. ممنوعیت اسیر گرفتن از مشرکان در زمان معاهده ترک جنگ با مسلمانان: الا الذین عـهدتم من المشرکین ثم لم ینقصوکم شیـا و لم یظـهروا علیکم احدا فاتموا الیهم عهدهم الی مدتهم ان الله یحب المتقین• فاذا انسلخ الاشهر الحرم فاقتلوا المشرکین... ۱۸. اسیر گرفتن از مشرکان معاهد در ماه های حرام، امری ممنوع: فاذا انسلخ الاشهر الحرم فاقتلوا المشرکین حیت وجدتموهم و خذوهم واحصروهم واقعدوا لهم کل مرصد فان تابوا و اقاموا الصلوة و ءاتوا الزکوة فخلوا سبیلهم ان الله غفور رحیم. (برداشت یاد شده بر این اساس است که مقصود از «اشهر حرم»، ماه های حرام معروف باشد؛ نه چهار ماهی که در آیه دوم آمده است.)
عناوین مرتبط
احکام اسارت، اسیر، برخورد با اسیر، موجبات جواز اسارت.