کلمه جو
صفحه اصلی

ریزپرده

فرهنگ فارسی

فاصلۀ کوچک‌تر از نیم‌پرده


دانشنامه عمومی

برای کاستن نت به اندازهٔ ۱ کما
برای کاستن به اندازهٔ نیم پردهٔ کروماتیک (۴ کما)
برای کاستن به اندازهٔ ۸ کما
برای افزودن نت به اندازهٔ ۱ کما
برای افزودن به اندازهٔ نیم پردهٔ دیاتونیک (۶ کما)
برای افزودن به اندازهٔ ۸ کما
ریزپرده یا میکروتون (به فرانسوی: microtone) اصطلاحی است که برای توصیف فواصل کوچکتر از نیم پرده در موسیقی به کار می رود. موسیقی ریزپرده ای یا موسیقی میکروتونال (به فرانسوی: microtonal) نوعی از موسیقی است که در آن از ریزپرده ها استفاده می شود.
اندازهٔ ریزپرده ها در انواع مختلف موسیقی تفاوت دارد؛ همچنین در موسیقی نقاط مختلف دنیا از نام ها و نشانه های مختلفی برای نامیدن و نمایش ریزپرده ها استفاده می شود. موسیقی سنتی ایران و موسیقی عربی و ترکی از جمله رایج ترین انواع موسیقی ریزپرده ای هستند، اما کاربرد ریزپرده ها در موسیقی اندونزی، هندوستان، ونزوئلا، ژاپن یونان باستان و موسیقی معاصر غرب نیز گزارش شده است.
مفهوم ریزپرده در موسیقی با مفهوم ربع پرده ارتباطی تنگاتنگ دارد. در موسیقی مبتنی بر اعتدال مساوی، ریزپرده هایی که دقیقاً نصف یک نیم پرده باشند را می توان به درستی ربع پرده نامید. در تئوری معاصر موسیقی عربی، ریزپرده ها به صورت ربع پرده تعریف می شوند. برخی از نظریه پردازان تئوری موسیقی ایرانی هم اصطلاح ربع پرده را برای توصیف فواصل ریزپرده ای به کار می برند؛ اما برخی دیگر از صاحب نظران معتقدند از آنجا که فواصل ریزپرده ای در موسیقی ایرانی دقیقاً نصف یک نیم پرده نیستند و کوک سازهای ایرانی هم به روش اعتدال مساوی انجام نمی شود، استفاده از لفظ ربع پرده برای توصیف این فواصل نامناسب است.


کلمات دیگر: