[ویکی فقه] حدیث به عنوان دومین منبع در شناخت فرهنگ و معارف اسلامی نقش به سزایی دارد و از این رو کتابت حدیث از همان ابتدا در کنار قرآن مورد توجه قرار گرفته که مسلمانان از عصر حضرت رسول صلی الله علیه و آله وسلّم به جمع آوری آن همت گماشتند، یاران آن جناب که شب و روز در خدمت او بودند، سخنان، گفته ها، خطابه ها و رفتارهای رسول خدا را حفظ کردند و سینه به سینه به یک دیگر انتقال دادند.
انگیزه اصلی مسلمین به فراگیری و جمع و نقل اخبار و احادیث، اولا احساس نیاز مسلمین به احادیث در امور دینی بود. ثانیا شخص رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم بنابر روایت مسلم و قطعی شیعه و سنی، مکرر مردم را تشویق می فرمود که آنچه از او می شنوند ضبط کنند و برای آیندگان نقل نمایند.
چند روایت از پیامبر اکرم
از آن حضرت روایت کرده اند که فرمود: «قیدوا العلم. قیل و ما تقییده قال کتابته» «دانش را در بند کنید عرض شد: بند نمودن دانش چیست؟ فرمود: نگاشتن اش» «روی ابن جریح عن عبدالله بن عمر قال قلت یا رسول الله اقید العلم قال نعم و قیل ما تقییده قال کتابته» «عبدالله بن عمر گوید: عرض کردم یا رسول الله دانش را به بند درآوردم؟ فرمود: آری گفته شد ببند در آوردن دانش چیست؟ فرمود نوشتن آن» «و روی ان رجلا من الانصار کان یجلس الی النبی صلی الله علیه و آله وسلّم فیسمع منه صلی الله علیه و آله وسلّم الحدیث فیعجبه و لا یحفظه فشکا ذلک الی النبی صلی الله علیه و آله وسلّم فقال له رسول الله استعن بیمینک و اوما بیده ای خط» «و روایت شده است که مردی از انصار در مجلس پیغمبر می نشست و از آن حضرت حدیث می شنید و حدیث پیغمبر او را خوش می آمد ولی حدیث را از یاد می برد شکایت فراموشی خود به نزد پیغمبر برد رسول خدا با دستشان اشاره نموده فرمود: از دست خود کمک بگیر یعنی بنویس». «حماد بن سلمه عن محمد بن اسحاق عن عمرو بن شعیب عن ابیه عن جده قال قلت یا رسول الله اکتب کل ما اسمع منک قال نعم قلت فی الرضا و الغضب قال نعم فانی لا اقول فی ذلک کله الا الحق» «عمرو بن شعیب از پدرش و او از جدش نقل می کند که عرض کردم: یا رسول الله هر چرا که از تو می شنوم بنویسم؟ فرمود آری عرض کردم: چه خوشنود باشید چه خشمناک؟ فرمود آری زیرا که من در همه حالات بجز حق نخواهم گفت».
علاقه مسلمین به ضبط احادیث نبوی
لهذا از صدر اسلام مسلمین علاقه شدیدی به ضبط و نقل احادیث نبوی نشان می دادند. پس از انتشار اسلام و گرویدن ملل دیگر به اسلام،صحابه رسول خدا که شرف محضر آن حضرت را دریافته بودند و از آن حضرت کم یا زیاد سخنان و قضایایی به یاد داشتند ارج و اهمیت فراوان یافتند. علاقه مندان به احادیث نبوی برای استماع حدیث از صحابه و یا تابعین از شهری به شهری و از منطقه ای می رفتند. بسا که یک نفر برای تحقیق در صحت و سقم یک حدیث و برای استماع از یک راوی معتبر ده ها فرسنگ راه طی می کرد تا به محضر آن محدث راه می یافت و حدیث مورد نظر خود را از او می شنید.
← کلام سید حسن صدر
...
انگیزه اصلی مسلمین به فراگیری و جمع و نقل اخبار و احادیث، اولا احساس نیاز مسلمین به احادیث در امور دینی بود. ثانیا شخص رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلّم بنابر روایت مسلم و قطعی شیعه و سنی، مکرر مردم را تشویق می فرمود که آنچه از او می شنوند ضبط کنند و برای آیندگان نقل نمایند.
چند روایت از پیامبر اکرم
از آن حضرت روایت کرده اند که فرمود: «قیدوا العلم. قیل و ما تقییده قال کتابته» «دانش را در بند کنید عرض شد: بند نمودن دانش چیست؟ فرمود: نگاشتن اش» «روی ابن جریح عن عبدالله بن عمر قال قلت یا رسول الله اقید العلم قال نعم و قیل ما تقییده قال کتابته» «عبدالله بن عمر گوید: عرض کردم یا رسول الله دانش را به بند درآوردم؟ فرمود: آری گفته شد ببند در آوردن دانش چیست؟ فرمود نوشتن آن» «و روی ان رجلا من الانصار کان یجلس الی النبی صلی الله علیه و آله وسلّم فیسمع منه صلی الله علیه و آله وسلّم الحدیث فیعجبه و لا یحفظه فشکا ذلک الی النبی صلی الله علیه و آله وسلّم فقال له رسول الله استعن بیمینک و اوما بیده ای خط» «و روایت شده است که مردی از انصار در مجلس پیغمبر می نشست و از آن حضرت حدیث می شنید و حدیث پیغمبر او را خوش می آمد ولی حدیث را از یاد می برد شکایت فراموشی خود به نزد پیغمبر برد رسول خدا با دستشان اشاره نموده فرمود: از دست خود کمک بگیر یعنی بنویس». «حماد بن سلمه عن محمد بن اسحاق عن عمرو بن شعیب عن ابیه عن جده قال قلت یا رسول الله اکتب کل ما اسمع منک قال نعم قلت فی الرضا و الغضب قال نعم فانی لا اقول فی ذلک کله الا الحق» «عمرو بن شعیب از پدرش و او از جدش نقل می کند که عرض کردم: یا رسول الله هر چرا که از تو می شنوم بنویسم؟ فرمود آری عرض کردم: چه خوشنود باشید چه خشمناک؟ فرمود آری زیرا که من در همه حالات بجز حق نخواهم گفت».
علاقه مسلمین به ضبط احادیث نبوی
لهذا از صدر اسلام مسلمین علاقه شدیدی به ضبط و نقل احادیث نبوی نشان می دادند. پس از انتشار اسلام و گرویدن ملل دیگر به اسلام،صحابه رسول خدا که شرف محضر آن حضرت را دریافته بودند و از آن حضرت کم یا زیاد سخنان و قضایایی به یاد داشتند ارج و اهمیت فراوان یافتند. علاقه مندان به احادیث نبوی برای استماع حدیث از صحابه و یا تابعین از شهری به شهری و از منطقه ای می رفتند. بسا که یک نفر برای تحقیق در صحت و سقم یک حدیث و برای استماع از یک راوی معتبر ده ها فرسنگ راه طی می کرد تا به محضر آن محدث راه می یافت و حدیث مورد نظر خود را از او می شنید.
← کلام سید حسن صدر
...
wikifeqh: جوامع_حدیثی