تاریخ رویان

تاریخ رویان، کتابی به فارسی در باره تاریخ محلی سرزمین رویان تألیف مولانا اولیاءالله آملی. وی در ۷۵۰ از آمل به رویان مهاجرت کرد و به حضور فخرالدوله شاه غازی بن زیار (۷۶۱ـ۷۸۰)، از بادوسپانیان راه یافت و به تشویق او به نوشتن تاریخ رویان پرداخت. تاریخ آغاز و پایان تألیف این اثر روشن نیست، اما مؤلف در خاتمه کتاب به شرح رویدادهای تاریخ رویان تا ۸۰۵ اشاره کرده است.
دانشنامهٔ جهان اسلام
تاریخ رویان مشتمل است بر مقدمه ای در ذکر فواید علم تاریخ و هشت باب و هر باب دارای چند حکایت. اولیاءاللّه برای تألیف تاریخ رویان از منابع بسیاری چون تاریخ طبرستان (کتاب)ابن اسفندیار، تاریخ طبری، سیرالملوکِ خواجه نظام الملک، شاهنامه مؤیدی، مقاتل الطالبیینِ ِ ابوالفرج اصفهانی بهره برده است. تاریخ رویان به سبب حفظ برخی از واژگان قدیمی فارسی و ذکر آداب و رسوم کهن مازندران و رویان، و مشاهدات دقیق شخصی مؤلف، ارزشمند است.
تاریخ رویان همچنین از منابع سید ظهیرالدین مرعشی در تألیف تاریخ طبرستان و رویان و مازندران و اعتمادالسلطنه در کتاب التدوین فی احوال جبال شروین بوده است.
تاریخ رویان نخستین بار در ۱۳۱۳ خورشیدی به کوشش عباس خلیلی از یگانه نسخه خطی یافته شده بدون مقدمه مصحح چاپ شد. این کتاب بار دیگر با تصحیح و تحشیه منوچهر ستوده، همراه با مقدمه ای مفصّل در ۱۳۴۸ش در تهران به چاپ رسید.

[ویکی فقه] تاریخ رویان، کتابی به فارسی درباره تاریخ محلی سرزمین رویان تألیف مولانا اولیاءاللّهِ آملی است.
مولانا اولیاءاللّهِ آملی در سال ۷۵۰ از آمل به رویان مهاجرت کرد و به حضور فخرالدوله شاه غازی بن زیار (سال های ۷۶۱ـ۷۸۰)، از بادوسپانیان (اِستَنداران)، راه یافت و به تشویق او به نوشتن تاریخ رویان پرداخت.
تاریخ آغاز و پایان تألیف این اثر روشن نیست، اما مؤلف در خاتمه کتاب به شرح رویدادهای تاریخ رویان تا ۸۰۵ اشاره کرده است.

فصل ها و باب های کتاب
تاریخ رویان مشتمل است بر مقدمه ای در ذکر فواید علم تاریخ و هشت باب و هر باب دارای چند حکایت.
مطالب باب ها به ترتیب عبارت اند از: شرح چگونگی عمارت رویان در دوره باستان، نحوه به حکومت رسیدن ملوک استندار در رویان در دوره ساسانی، ورود اسلام به رویان و حکومت نواب و خلفا و علویان، وجه تسمیه استندار و تصحیح نسب نامه ملوک استندار به شیوه علمای انساب، باب پنجم و ششم و هفتم در ذکر رویدادهای حکومتهای ملوک رویان تا حکومت فخرالدوله شاه غازی بن زیار بن کیخسرو و شرح اوضاع مازندران و آشفتگیهای اجتماعی آن دوره تا زمان تألیف کتاب.

منابع تاریخ رویان
اولیاءاللّه برای تألیف تاریخ رویان از منابع بسیاری چون تاریخ طبرستانِ ابن اسفندیار، تاریخ طبری، سِیَرالملوک خواجه نظام الملک، شاهنامه مؤیدی، مقاتل الطالبیینِ ابو الفرج اصفهانی بهره برده است.
بیشترین استفاده او از تاریخ طبرستان ابن اسفندیار است ضمن آن که کسروی وی را مؤلف قسم دوم تاریخ طبرستان می داند.
اولیاءاللّه در نگارش کتاب خود بخشهایی از تاریخ طبرستان را عیناً رونویسی کرده، اما هیچگاه مطلبی را بدون تحقیق ذکر نکرده و در مواردی بر اشتباهات تاریخی ابن اسفندیار تأکید کرده است.
تاریخ رویان به سبب حفظ برخی از واژگان قدیمی فارسی و ذکر آداب و رسوم کهن مازندران و رویان، و مشاهدات دقیق شخصی مؤلف، ارزشمند است.
تاریخ رویان همچنین از منابع سید ظهیر الدین مرعشی در تألیف تاریخ طبرستان و رویان و مازندران و اعتماد السلطنه در کتاب التدوین فی احوال جبال شروین بوده است.

چاپ و نشر تاریخ رویان در زمان حاضر
...