مترادف جزم : استوار، بی تردید، قطع، قطعی، محکم، مستحکم
برابر پارسی : بی باز گرد
جزم
مترادف جزم : استوار، بی تردید، قطع، قطعی، محکم، مستحکم
برابر پارسی : بی باز گرد
فارسی به انگلیسی
definite decision, resolution
مترادف و متضاد
خاموشی، سکون، خموشی، بی حرکتی، جزم
خاموشی، سکون، خموشی، بی حرکتی، جزم
استوار، بی‌تردید، قطع، قطعی، محکم، مستحکم
فرهنگ فارسی
۱- ( مصدر ) قطع کردن بریدن . ۲- استوارکردن ( امری ) . ۳- عزم کردن اجرای کاری بی تردید. ۴- ساکن گردانیدن آخرین حرف کلمه یی حذف کردن آن طبق قواعد صرفی . ۵- ( اسم ) استواری . ۶- ( صفت ) استوار قطعی عزم جزم . ۷- نشانه ای که بالای حرف گذارند.
بهره بهره و نصیب و قسمت
بهره بهره و نصیب و قسمت
فرهنگ معین
(جَ ) [ ع . ] (مص م . ) ۱ - قطع کردن . ۲ - عزم انجام کاری کردن بی تردید. ۳ - ساکن گردانیدن آخرین حرف کلمه یا حذف آن براساس قواعد صرفی .
(جَ ) [ ع . ] (اِ. ) قلم .
(جَ ) [ ع . ] (اِ. ) قلم .
(جَ) [ ع . ] (مص م .) 1 - قطع کردن . 2 - عزم انجام کاری کردن بی تردید. 3 - ساکن گردانیدن آخرین حرف کلمه یا حذف آن براساس قواعد صرفی .
(جَ) [ ع . ] (اِ.) قلم .
لغت نامه دهخدا
جزم . [ ج َ ] (ع مص ) راست کردن سوگندرا. (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (آنندراج ). امضاء و تنفیذ کردن سوگند. (از متن اللغة) (از اقرب الموارد) (از المنجد). یقال : حلف یمیناً جزماً. (از اقرب الموارد) (از المنجد). || بریدن و یک سو کردن کار را. (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). بریدن . (آنندراج ). بریدن کار بطوری که برگشت در آن نباشد. (از متن اللغة) (از اقرب الموارد) (از المنجد). یقال : امرته امراً جزماً. و هذا حکم جزم . (از اقرب الموارد). || ساکن گردانیدن حرف را. (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). ساکن کردن حرف را. (آنندراج ). اِعراب حرف را ساکن کردن . (از متن اللغة). بی اعرابی که کلمه نه رفع و نه نصب و نه جر دارد. (یادداشت مؤلف ). در اصطلاح نحویان ، حذف کردن علامت اعراب از آخر کلمات معرب باشد. و این قسم از اعراب مختص به افعال است و در آخر اسماء درنیاید همچنان که جر در آخر افعال نیاید چنانکه ابن مالک در الفیه گوید:
و الاسم قد خصص بالجَرّ کما
قد خصص الفعل باَن ینجزما.
پس جزم تنها در آخر افعال معرب درآید، به این ترتیب که در افعال صحیح حرکت آخر آن و در افعال معتل حرف آخر آن و درافعال خمسه نون عوض رفع حذف گردد و علامت جزم در آنجا که حرکت حذف شود چنین است : « ْ » و این با سکون فرق دارد، زیرا در اصطلاح ، ضمه و فتحه و کسره و سکون درکلمات مبنی و رفع و نصب و جر و جزم در کلمات معرب بکار رود. (از المنجد) (از الفیه ٔ ابن مالک ) :
دائره ٔ افلاک را بالای صحن بادیه
کم ز جزم نحویان بر حرف قرآن دیده اند.
از خط کاتب قدر بر سر حرف حکم تو
چرخ چو جزم نحویان حلقه شد از مدوری .
|| خاموش شدن . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (آنندراج ) (از متن اللغة). و بدین معنی با حرف «علی » متعدی شود و گویند: جزم علی الامر؛ ای سکت . (از متن اللغة) (از منتهی الارب ). || اقدام کردن بر کاری . (از منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). عزم کردن کسی بر کاری . (آنندراج ) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). بدین معنی نیز با علی متعدی شود، چنانکه گویند: جزم علی الامر؛ عزم . (از متن اللغة) (از اقرب الموارد) (از المنجد). || بددلی کردن و عاجز گردیدن از چیزی . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). بددل گردیدن و ناتوان ماندن از کاری . (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). عاجز و بیدل شدن . (آنندراج ). بدین معنی با «عن » متعدی شود، چنانکه گویند: جَزَم َ عنه ؛ ای جبن و عجز. (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). || هموار خواندن . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). هموار خواندن و حروف رابجای خود آوردن . (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). || پر کردن مشک . (آنندراج ) (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد) :
فلما جزمت به قربتی
تیمّمت ُ اطرفةً او خلیفا.
|| انداختن بعضی سرگین نه همه را یا عام است . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). انداختن بعضی سرگین و باقی گذاشتن بعضی دیگر را. و بدین معنی با حرف «ب » متعدی شود، چنانکه گویند: جزم بسلحه ؛ ای اخرج بعضه و ابقی بعضه . (از متن اللغة). || پر خوردن یا در هر شبانه روز یک بار خوردن . (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). در هر شبانه روز یک بار خوردن . (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). یک بار پر خوردن . (از متن اللغة). || واجب گردانیدن امری را بر شخصی . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). بدین معنی با حرف «علی » متعدی شود، چنانکه گویند: جزم علی فلان کذا؛ ای اوجبه . (از اقرب الموارد). || سیراب گشتن شتران . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). یقال : بعیر جازم و ابل جوازم . (از متن اللغة). || برابر و هموار نوشتن حروف خط. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). برابر کردن حروف در نوشتن . (آنندراج ) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). || اندازه کردن خرما را بر درخت . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). || بریدن خرما. (آنندراج ) (از تاج المصادر بیهقی ) (المصادر زوزنی ) (دهار).
- التکبیر جزم و السلام ؛ (یعنی تکبیرةالاحرام و سلام بجزم است ) مقصود از جزم در این روایت چنانکه در اساس آمده ، افراط نکردن در همزه و مد است ولی مؤلف لسان گوید: مقصود آن است که آن دو کلمه نه مد می پذیرند و نه اعراب و وقتی که بر «اﷲاکبر» وقف شود، باید آخر آنرا جزم داد و ضمه ٔ حرف آخر را حذف کرد. (از ذیل اقرب الموارد).
و الاسم قد خصص بالجَرّ کما
قد خصص الفعل باَن ینجزما.
پس جزم تنها در آخر افعال معرب درآید، به این ترتیب که در افعال صحیح حرکت آخر آن و در افعال معتل حرف آخر آن و درافعال خمسه نون عوض رفع حذف گردد و علامت جزم در آنجا که حرکت حذف شود چنین است : « ْ » و این با سکون فرق دارد، زیرا در اصطلاح ، ضمه و فتحه و کسره و سکون درکلمات مبنی و رفع و نصب و جر و جزم در کلمات معرب بکار رود. (از المنجد) (از الفیه ٔ ابن مالک ) :
دائره ٔ افلاک را بالای صحن بادیه
کم ز جزم نحویان بر حرف قرآن دیده اند.
خاقانی .
از خط کاتب قدر بر سر حرف حکم تو
چرخ چو جزم نحویان حلقه شد از مدوری .
خاقانی .
|| خاموش شدن . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (آنندراج ) (از متن اللغة). و بدین معنی با حرف «علی » متعدی شود و گویند: جزم علی الامر؛ ای سکت . (از متن اللغة) (از منتهی الارب ). || اقدام کردن بر کاری . (از منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). عزم کردن کسی بر کاری . (آنندراج ) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). بدین معنی نیز با علی متعدی شود، چنانکه گویند: جزم علی الامر؛ عزم . (از متن اللغة) (از اقرب الموارد) (از المنجد). || بددلی کردن و عاجز گردیدن از چیزی . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). بددل گردیدن و ناتوان ماندن از کاری . (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). عاجز و بیدل شدن . (آنندراج ). بدین معنی با «عن » متعدی شود، چنانکه گویند: جَزَم َ عنه ؛ ای جبن و عجز. (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). || هموار خواندن . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). هموار خواندن و حروف رابجای خود آوردن . (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). || پر کردن مشک . (آنندراج ) (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد) :
فلما جزمت به قربتی
تیمّمت ُ اطرفةً او خلیفا.
؟ (از اقرب الموارد).
|| انداختن بعضی سرگین نه همه را یا عام است . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). انداختن بعضی سرگین و باقی گذاشتن بعضی دیگر را. و بدین معنی با حرف «ب » متعدی شود، چنانکه گویند: جزم بسلحه ؛ ای اخرج بعضه و ابقی بعضه . (از متن اللغة). || پر خوردن یا در هر شبانه روز یک بار خوردن . (منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء). در هر شبانه روز یک بار خوردن . (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). یک بار پر خوردن . (از متن اللغة). || واجب گردانیدن امری را بر شخصی . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). بدین معنی با حرف «علی » متعدی شود، چنانکه گویند: جزم علی فلان کذا؛ ای اوجبه . (از اقرب الموارد). || سیراب گشتن شتران . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). یقال : بعیر جازم و ابل جوازم . (از متن اللغة). || برابر و هموار نوشتن حروف خط. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). برابر کردن حروف در نوشتن . (آنندراج ) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). || اندازه کردن خرما را بر درخت . (از منتهی الارب ) (از ناظم الاطباء) (از متن اللغة) (از اقرب الموارد). || بریدن خرما. (آنندراج ) (از تاج المصادر بیهقی ) (المصادر زوزنی ) (دهار).
- التکبیر جزم و السلام ؛ (یعنی تکبیرةالاحرام و سلام بجزم است ) مقصود از جزم در این روایت چنانکه در اساس آمده ، افراط نکردن در همزه و مد است ولی مؤلف لسان گوید: مقصود آن است که آن دو کلمه نه مد می پذیرند و نه اعراب و وقتی که بر «اﷲاکبر» وقف شود، باید آخر آنرا جزم داد و ضمه ٔ حرف آخر را حذف کرد. (از ذیل اقرب الموارد).
جزم . [ ج ِ ] (ع اِ) بهره . (منتهی الارب ). بهره و نصیب و قسمت . (ناظم الاطباء) (از آنندراج ). نصیب .(اقرب الموارد). بهره ای از خرما. (از متن اللغة).
جزم . [ ج َ ] (ع ص ، اِ) امری که پیش از وقت خود آید. (از منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). از کارها پیش از هنگام آمدن .(شرح قاموس ). || سرراست . (مقدمه ٔ لغت میرسیدشریف ص 5). || قلم راست بریده ، ضد محرف .(منتهی الارب ) (ناظم الاطباء) (از اقرب الموارد) (از متن اللغة). || خط عربی ، بدانجهت که از خطحِمْیَر بریده گردیده . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء).خط عربی پیش از آنکه [ به خط ] کوفی شهرت یابد. (ازمتن اللغة). این خطی که از حروف معجم تشکیل شده بدانجهت که از خط حِمْیَر که به خط مسند معروف بود جدا شده است . (از اقرب الموارد). || چیزی از خرقه و مانند آن که بدان فرج ناقه را پر سازند تا بر غیر بچه ٔ خود مهربان و مایل باشد. (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). چیزی که فرج ناقه را با آن پر سازند تا آنرا بچه ٔ خود پندارد و بر آن مهربان باشد که آنرا دُرجه گویند. (از متن اللغة) (از ذیل اقرب الموارد).
جزم. [ ج َ ] ( ع ص ، اِ ) امری که پیش از وقت خود آید. ( از منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( از متن اللغة ). از کارها پیش از هنگام آمدن.( شرح قاموس ). || سرراست. ( مقدمه لغت میرسیدشریف ص 5 ). || قلم راست بریده ، ضد محرف.( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ) ( از اقرب الموارد ) ( از متن اللغة ). || خط عربی ، بدانجهت که از خطحِمْیَر بریده گردیده. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ).خط عربی پیش از آنکه [ به خط ] کوفی شهرت یابد. ( ازمتن اللغة ). این خطی که از حروف معجم تشکیل شده بدانجهت که از خط حِمْیَر که به خط مسند معروف بود جدا شده است. ( از اقرب الموارد ). || چیزی از خرقه و مانند آن که بدان فرج ناقه را پر سازند تا بر غیر بچه خود مهربان و مایل باشد. ( منتهی الارب ) ( ناظم الاطباء ). چیزی که فرج ناقه را با آن پر سازند تا آنرا بچه خود پندارد و بر آن مهربان باشد که آنرا دُرجه گویند. ( از متن اللغة ) ( از ذیل اقرب الموارد ).
جزم. [ ج َ ] ( ع مص ) راست کردن سوگندرا. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). امضاء و تنفیذ کردن سوگند. ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). یقال : حلف یمیناً جزماً. ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || بریدن و یک سو کردن کار را. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). بریدن. ( آنندراج ). بریدن کار بطوری که برگشت در آن نباشد. ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). یقال : امرته امراً جزماً. و هذا حکم جزم. ( از اقرب الموارد ). || ساکن گردانیدن حرف را. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). ساکن کردن حرف را. ( آنندراج ). اِعراب حرف را ساکن کردن. ( از متن اللغة ). بی اعرابی که کلمه نه رفع و نه نصب و نه جر دارد. ( یادداشت مؤلف ). در اصطلاح نحویان ، حذف کردن علامت اعراب از آخر کلمات معرب باشد. و این قسم از اعراب مختص به افعال است و در آخر اسماء درنیاید همچنان که جر در آخر افعال نیاید چنانکه ابن مالک در الفیه گوید:
و الاسم قد خصص بالجَرّ کما
قد خصص الفعل باَن ینجزما.
پس جزم تنها در آخر افعال معرب درآید، به این ترتیب که در افعال صحیح حرکت آخر آن و در افعال معتل حرف آخر آن و درافعال خمسه نون عوض رفع حذف گردد و علامت جزم در آنجا که حرکت حذف شود چنین است : « ْ » و این با سکون فرق دارد، زیرا در اصطلاح ، ضمه و فتحه و کسره و سکون درکلمات مبنی و رفع و نصب و جر و جزم در کلمات معرب بکار رود. ( از المنجد ) ( از الفیه ابن مالک ) :
جزم. [ ج َ ] ( ع مص ) راست کردن سوگندرا. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). امضاء و تنفیذ کردن سوگند. ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). یقال : حلف یمیناً جزماً. ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). || بریدن و یک سو کردن کار را. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). بریدن. ( آنندراج ). بریدن کار بطوری که برگشت در آن نباشد. ( از متن اللغة ) ( از اقرب الموارد ) ( از المنجد ). یقال : امرته امراً جزماً. و هذا حکم جزم. ( از اقرب الموارد ). || ساکن گردانیدن حرف را. ( از منتهی الارب ) ( از ناظم الاطباء ). ساکن کردن حرف را. ( آنندراج ). اِعراب حرف را ساکن کردن. ( از متن اللغة ). بی اعرابی که کلمه نه رفع و نه نصب و نه جر دارد. ( یادداشت مؤلف ). در اصطلاح نحویان ، حذف کردن علامت اعراب از آخر کلمات معرب باشد. و این قسم از اعراب مختص به افعال است و در آخر اسماء درنیاید همچنان که جر در آخر افعال نیاید چنانکه ابن مالک در الفیه گوید:
و الاسم قد خصص بالجَرّ کما
قد خصص الفعل باَن ینجزما.
پس جزم تنها در آخر افعال معرب درآید، به این ترتیب که در افعال صحیح حرکت آخر آن و در افعال معتل حرف آخر آن و درافعال خمسه نون عوض رفع حذف گردد و علامت جزم در آنجا که حرکت حذف شود چنین است : « ْ » و این با سکون فرق دارد، زیرا در اصطلاح ، ضمه و فتحه و کسره و سکون درکلمات مبنی و رفع و نصب و جر و جزم در کلمات معرب بکار رود. ( از المنجد ) ( از الفیه ابن مالک ) :
جزم . [ ج َ ] (از ع ، ص ) استوار و محکم و قطع و یقین . (ناظم الاطباء). یقین .(غیاث اللغات ). دل نهادن بر. نیت درست کردن بر. (یادداشت مؤلف ) : هرچه وی گوید همچنان است که از لفظ ما رود که آنچه گفتنی است در چند مجلس با ماگفته است و جوابها جزم شنیده . (تاریخ بیهقی ص 209).ایشان زهره نداشتندی که جواب جزم دادندی . (تاریخ بیهقی ص 215). سخت مشبع نبشته بود و نصیحتهای جزم کرد.(تاریخ بیهقی ص 455). همچنین با عزم و حزم جزم زی
همچنین با دست و طبع راد باش .
که فلان عزم کرده است و نیت جزم که بقیت عمر معتکف نشیند. (گلستان ). فلان عزم کرده و نیت جزم آورده . (گلستان ).
چون نباشد ز شرع حکمی جزم
ظلم باشد بکشتن کس عزم .
کسی را عزم ره چون جزم شد پیش
چو محبوسان بود در خانه ٔ خویش .
- بر خود جزم کردن ؛ بر خود هموار کردن . (ناظم الاطباء).
- جزم شدن ؛ محکم گشتن . (از ناظم الاطباء).
- جزم کردن ؛ قطع کردن . یقین کردن . (ناظم الاطباء).
- جزم و تصدیق کردن ؛ بر خودثبات و استواری را پایدار کردن . (ناظم الاطباء).
- عزم جزم ؛ عزم محکم و استوار. (ناظم الاطباء).
- عزم جزم کردن ؛ دل بر کاری نهادن . (یادداشت مؤلف ).
همچنین با دست و طبع راد باش .
مسعودسعد.
که فلان عزم کرده است و نیت جزم که بقیت عمر معتکف نشیند. (گلستان ). فلان عزم کرده و نیت جزم آورده . (گلستان ).
چون نباشد ز شرع حکمی جزم
ظلم باشد بکشتن کس عزم .
اوحدی .
کسی را عزم ره چون جزم شد پیش
چو محبوسان بود در خانه ٔ خویش .
وحشی .
- بر خود جزم کردن ؛ بر خود هموار کردن . (ناظم الاطباء).
- جزم شدن ؛ محکم گشتن . (از ناظم الاطباء).
- جزم کردن ؛ قطع کردن . یقین کردن . (ناظم الاطباء).
- جزم و تصدیق کردن ؛ بر خودثبات و استواری را پایدار کردن . (ناظم الاطباء).
- عزم جزم ؛ عزم محکم و استوار. (ناظم الاطباء).
- عزم جزم کردن ؛ دل بر کاری نهادن . (یادداشت مؤلف ).
فرهنگ عمید
۱. استوار، قطعی.
۲. (اسم ) (ادبی ) علامتی به شکل دایره یا نیم دایره که بالای حرف ساکن می گذارند.
۳. (اسم مصدر ) ساکن کردن حرف آخر کلمه یا حذف حرفی از آن.
۴. (اسم مصدر ) [قدیمی] قطع کردن، بریدن.
۲. (اسم ) (ادبی ) علامتی به شکل دایره یا نیم دایره که بالای حرف ساکن می گذارند.
۳. (اسم مصدر ) ساکن کردن حرف آخر کلمه یا حذف حرفی از آن.
۴. (اسم مصدر ) [قدیمی] قطع کردن، بریدن.
دانشنامه آزاد فارسی
جَزْم (dogma)
در معنایی عام، اعتقادی که بی چون و چرا پذیرفته شود و یقین به آن مستدل نباشد. در کلیسای مسیحی به اعتقاداتی گفته می شود که منشأ آن ها وحی الهی است و کلیسا حدّ و حدودشان را تعریف کرده باشد.
در معنایی عام، اعتقادی که بی چون و چرا پذیرفته شود و یقین به آن مستدل نباشد. در کلیسای مسیحی به اعتقاداتی گفته می شود که منشأ آن ها وحی الهی است و کلیسا حدّ و حدودشان را تعریف کرده باشد.
wikijoo: جزم
دانشنامه اسلامی
[ویکی فقه] به ساکن کردن حرف آخر کلمه وقف یا جزم می گویند.
جَزم به فتح جیم و سکون زاء و میم می باشد.وقف در اینجا به معنای ساکن خواندن می باشد.
جَزم به فتح جیم و سکون زاء و میم می باشد.وقف در اینجا به معنای ساکن خواندن می باشد.
wikifeqh: اصطلاحات به کار رفته در علم منطق به معنای اعتقاد به چیزی با اعتقاد به بطلان نقیض آن• جزم (ادبیات)، ساکن کردن حرف آخر کلمه
...
...
wikifeqh: ثبوت یا عدم ثبوت نسبت حکمیه، اگر همراه جواز احتمال خلاف باشد «ظنّ» نام دارد و اگر باور قطعی و بدون احتمال خلاف باشد «جزم» گفته می شود. جزم اگر مطابق واقع نباشد «جهل مرکب» است و اگر مطابق واقع و غیر قابل تشکیک بود «یقین» خوانده می شود، و در صورتی که قابل تشکیک باشد به آن، «تقلید» می گویند. مطابق این تبیین، جزم، قسیم یقین نیست، بلکه مقسم برای یقین، جهل مرکب و تقلید است.
اقسام تصدیق
تصدیق، بعد از تفکیک اقسام جزم، چهار قسم پیدا می کند: ۱. یقین: اعتقاد جازم مطابق واقع و ثابت که واجد سه شرط جزم، مطابقت و ثبات است. ۲. جهل مرکب: اعتقاد جازم غیر مطابق با واقع، چه ثابت باشد و چه نباشد؛ که تنها واجد شرط جزم است بدون مطابقت. ۳. تقلید: اعتقاد جازم غیر ثابت، چه مطابق واقع باشد و چه نباشد. وجه بی ثباتی تقلید، این است که در تقلید می توان از طریق توجه دادن، اعتقاد را عوض کرد. ۴. ظن: اعتقاد راجح غیر جازم. ظن در صورتی که با واقع مطابقت داشته باشد «ظن صادق» و اگر مخالف واقع باشد، یعنی فاقد جزم و مطابقت هر دو باشد «ظن کاذب» نامیده می شود.
فرق جزم با یقین
بعضی در بیان جزم و فرق آن با یقین معتقدند جزم، علم به جنبه اثباتی یک شیء است، اما یقین، جزم مضاعف و مرکب از دو جزم است: جزم به طرف اثباتی و هستِ قضیه، و جزم به طرف سلبی و نفی احتمال خلاف و منشا و ابزار حصول جزم را حواس ظاهری دانسته، احتمال خلاف را در آن باقی می داند که با اندک مانع و دافعی زایل، و تبدیل به شک می شود و برای رفع احتمال خلاف باید به قواعد عقلی یقینی، مثل امتناع اجتماع نقیضین مستند شود، از این رو از قبیل وجود غیر مستقل است که فقط در پناه یقین می تواند منبع شناخت قرار گیرد. این در حالی است که یقین از قبیل وجود مستقل است که چون با شناخت عقلی و قلبی حاصل شده و مستند به قاعده عقلیه است احتمال خلاف در آن وجود ندارد، مگر از باب جهل مرکب.
مستندات مقاله
...
اقسام تصدیق
تصدیق، بعد از تفکیک اقسام جزم، چهار قسم پیدا می کند: ۱. یقین: اعتقاد جازم مطابق واقع و ثابت که واجد سه شرط جزم، مطابقت و ثبات است. ۲. جهل مرکب: اعتقاد جازم غیر مطابق با واقع، چه ثابت باشد و چه نباشد؛ که تنها واجد شرط جزم است بدون مطابقت. ۳. تقلید: اعتقاد جازم غیر ثابت، چه مطابق واقع باشد و چه نباشد. وجه بی ثباتی تقلید، این است که در تقلید می توان از طریق توجه دادن، اعتقاد را عوض کرد. ۴. ظن: اعتقاد راجح غیر جازم. ظن در صورتی که با واقع مطابقت داشته باشد «ظن صادق» و اگر مخالف واقع باشد، یعنی فاقد جزم و مطابقت هر دو باشد «ظن کاذب» نامیده می شود.
فرق جزم با یقین
بعضی در بیان جزم و فرق آن با یقین معتقدند جزم، علم به جنبه اثباتی یک شیء است، اما یقین، جزم مضاعف و مرکب از دو جزم است: جزم به طرف اثباتی و هستِ قضیه، و جزم به طرف سلبی و نفی احتمال خلاف و منشا و ابزار حصول جزم را حواس ظاهری دانسته، احتمال خلاف را در آن باقی می داند که با اندک مانع و دافعی زایل، و تبدیل به شک می شود و برای رفع احتمال خلاف باید به قواعد عقلی یقینی، مثل امتناع اجتماع نقیضین مستند شود، از این رو از قبیل وجود غیر مستقل است که فقط در پناه یقین می تواند منبع شناخت قرار گیرد. این در حالی است که یقین از قبیل وجود مستقل است که چون با شناخت عقلی و قلبی حاصل شده و مستند به قاعده عقلیه است احتمال خلاف در آن وجود ندارد، مگر از باب جهل مرکب.
مستندات مقاله
...
wikifeqh: جزم_(منطق)
پیشنهاد کاربران
متعصب
چیز قطعی و یقینی
کلمات دیگر: