کلمه جو
صفحه اصلی

فقهای حنفی

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] ابوحنیفه سی سال در کوفه حلقه درس داشت و مذهب حنفی از طریق شاگردان بسیار زیاد او به دیگر شهرها و سرزمین ها انتقال یافت، در ذیل به نام برخی از فقهای حنفی آوره می شود.
ابوحنیفه سی سال در کوفه حلقه درس داشت و مذهب حنفی از طریق شاگردان بسیار زیاد او به دیگر شهرها و سرزمین ها انتقال یافت، دو تن از برجسته ترین شاگردان ابوحنیفه، ابویوسف انصاری و شیبانی بودند که در تدوین و گسترش آموزه های او سهمی اساسی داشتند.
در کتب فقه حنفی، غالبآ آرای این دو در کنار آرای ابوحنیفه مطرح شده و در مواردی که این سه تن اختلاف نظر داشته باشند، برای پذیرش «قولِ مختار» ضوابطی تعیین شده است.
ابویوسف ابتدا شاگرد ابن ابی لیلی (از فقیهان کوفه، متوفی ۱۴۸) بود، اما مدتی بعد به حلقه درس ابوحنیفه پیوست و در شمار مبرِّزترین شاگردان او درآمد.
مساهمت او در گسترش مذهب حنفی در نواحی مختلف سرزمین های اسلامی بی بدیل بوده است.
محمد بن حسن شیبانی، که اندکی نزد ابوحنیفه و سپس نزد ابویوسف درس خواند، اصلی ترین تدوین کننده فقه ابوحنیفه بود و تألیفات بسیارِ او سهم جدّی در نشر و توسعه مذهب حنفی داشت.
افزون بر این، شش کتاب او که ظاهرالروایة نامیده می شود، از مهمترین منابع حدیثی و فقهیِ حنفیان است.
زُفَر بن هُذَیل عنبری (متوفی ۱۵۸) سومین شاگرد خاص ابوحنیفه بود که به تبیین فقه او کمک کرد.
در میان اصحاب ابوحنیفه ، زفر بیش از همه به قیاس عمل می کرد.
دیگر شاگرد مشهور ابوحنیفه، حسن بن زیاد لؤلؤی کوفی (متوفی ۲۰۴) بود که نزد ابویوسف و شیبانی نیز درس خواند و آثار زیادی در فقه حنفی نگاشت.

فقیهان مشهور حنفی
فقیهان مشهور حنفی در طول چند قرن عبارت بودند از :

← قرن سوم و چهارم
۱. ↑ ابن عبدالبرّ، الانتقاء فی فضائل الائمة الثلاثة الفقهاء: مالک بن انس الاصبحی المدنی و محمد بن ادریس الشافعی المطلبی و ابی حنیفة النعمان بن ثابت الکوفی، ج۱، ص۳۳۰، چاپ عبدالفتاح ابوغده، حلب ۱۴۱۷/۱۹۹۷. ۲. ↑ حسن بن علی صیمری، اخبار ابی حنیفة و اصحابه، ج۱، ص۹۹ـ۱۰۴، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵. ۳. ↑ موفق بن احمد اخطب خوارزم، مناقب ابی حنیفة، ج۱، ص۴۷۱، بیروت ۱۴۰۱/۱۹۸۱. ۴. ↑ ابن ندیم (تهران)، ج۱، ص۲۵۶ـ۲۵۷. ۵. ↑ علی محمد معوض و عادل احمد عبدالموجود، تاریخالتشریع الاسلامی: دراسات فیالتشریع و تطوره و رجاله، ج۲، ص۸۵، بیروت ۱۴۲۰/۲۰۰۰. ۶. ↑ ابن ندیم (تهران)، ج۱، ص۲۵۷ـ۲۵۸. ۷. ↑ محمد دسوقی، الامام محمد بن الحسن الشیبانی و اثره فیالفقه الاسلامی، ج۱، ص۱۴۴ـ۱۸۸، دوحه ۱۴۰۷/۱۹۸۷. ۸. ↑ حسن بن علی صیمری، اخبار ابی حنیفة و اصحابه، ج۱، ص۱۰۹ـ۱۱۳، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵. ۹. ↑ ابن عبدالبرّ، الانتقاء فی فضائل الائمة الثلاثة الفقهاء: مالک بن انس الاصبحی المدنی و محمد بن ادریس الشافعی المطلبی و ابی حنیفة النعمان بن ثابت الکوفی، ج۱، ص۳۳۵ـ۳۳۶، چاپ عبدالفتاح ابوغده، حلب ۱۴۱۷/۱۹۹۷. ۱۰. ↑ عبدالستار حامد، الامام زفر بن الهذیل: اصوله و فقهه، ج۱، ص۲۹ـ۹۷، بغداد ۱۳۹۹/۱۹۷۹. ۱۱. ↑ ابن عبدالبرّ، الانتقاء فی فضائل الائمة الثلاثة الفقهاء: مالک بن انس الاصبحی المدنی و محمد بن ادریس الشافعی المطلبی و ابی حنیفة النعمان بن ثابت الکوفی، ج۱، ص۳۳۵، چاپ عبدالفتاح ابوغده، حلب ۱۴۱۷/۱۹۹۷. ۱۲. ↑ محمد بن حسن حجوی ثعالبی، الفکرالسامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، ج۱، ص۵۱۴، چاپ ایمن صالح شعبان، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۵. ۱۳. ↑ عبدالستار حامد، الامام زفر بن الهذیل: اصوله و فقهه، ج۱، ص۲۶۸ـ۲۸۹، بغداد ۱۳۹۹/۱۹۷۹. ۱۴. ↑ حسن بن علی صیمری، اخبار ابی حنیفة و اصحابه، ج۱، ص۱۳۵ـ۱۳۷، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵. ۱۵. ↑ محمد بن حسن حجوی ثعالبی، الفکرالسامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، ج۱، ص۵۱۴ـ۵۱۵، چاپ ایمن صالح شعبان، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۵. ۱۶. ↑ محمد بن حسن حجوی ثعالبی، الفکرالسامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، ج۲، ص۱۰۵ـ۱۱۰، چاپ ایمن صالح شعبان، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۵. ۱۷. ↑ محمد بن حسن حجوی ثعالبی، الفکرالسامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۰۶ـ۲۰۷، چاپ ایمن صالح شعبان، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۵. ۱۸. ↑ محمد بن حسن حجوی ثعالبی، الفکرالسامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۰۸ـ۲۱۰، چاپ ایمن صالح شعبان، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۵. ۱۹. ↑ معجم المطبوعات العربیة و المعربة، قاهره ۱۳۴۶/۱۹۲۸، چاپ افست قم ۱۴۱۰. ۲۰. ↑ ابن ابی الوفاء، الجواهر المضّیة فی طبقات الحنفیة، ج۳، ص۳۴۳ـ۳۴۶، چاپ عبدالفتاح محمد حلو، ریاض ۱۴۱۳/۱۹۹۳. ۲۱. ↑ محمد بن حسن حجوی ثعالبی، الفکرالسامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۱۰ـ۲۱۲، چاپ ایمن صالح شعبان، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۵. ۲۲. ↑ عیاض بن موسی قاضی عیاض، ترتیب المدارک و تقریب المسالک لمعرفة اعلام مذهب مالک، ج ۳، چاپ عبدالقادر صحراوی، مغرب ۱۴۰۳/۱۹۸۳. ۲۳. ↑ عیاض بن موسی قاضی عیاض، ترتیب المدارک و تقریب المسالک لمعرفة اعلام مذهب مالک، ج ۳، چاپ عبدالقادر صحراوی، مغرب ۱۴۰۳/۱۹۸۳. ۲۴. ↑ محمد بن حسن حجوی ثعالبی، الفکرالسامی فی تاریخ الفقه الاسلامی، ج۲، ص۲۱۲ـ۲۲۵، چاپ ایمن صالح شعبان، بیروت ۱۴۱۶/۱۹۹۵. ۲۵. ↑ احمد نقیب، المذهب الحنفی: مراحله و طبقاته، ج۲، ص۵۱۸ـ۵۸۳، ضوابطه و مصطلحاته، خصائصه و مؤلفاته، ریاض ۱۴۲۲/۲۰۰۱.

منبع
...


کلمات دیگر: