الذریعه الی تصانیف الشیعه

الذریعة إلی تصانیف الشیعة دائرةالمعارف کتابشناسی بزرگی در ۲۶ جلد (و البته با احتساب جلد نهم که خود ۴ جلد است مجموعاً ۲۹ جلد) است که به همت علامه شیخ آقابزرگ تهرانی فراهم آمده و به زبان عربی نوشته شده است.این اثر، به عنوان منبع دسته اول، در زمینه شناخت میراث مکتوب شیعه در قرون متمادی، تا دوره زندگانی مؤلف، شناخته می شود و بر اساس الفبایی عنوان اثر، به شرح حال نویسندگان و معرفی نسخ خطی آثار آنان می پردازد. الذریعه با ۱۱۵۵۴ صفحه ۵۵۰۹۵ کتاب و رساله را شناسایی کرده است.
مقاله: الذریعه و مولف آن از عباس اقبال سال ۱۳۲۵ شمسی
مفاله: الذریعه و آقا بزرگ تهرانی نوشته علی نقی منزوی
در مورد انگیزهٔ شیخ آقا بزرگ در تألیف الذریعه چنین گفته شده است که جرجی زیدان (م ۱۹۱۴) در کتاب مشهور خود «تاریخ آداب اللغة العربیة» در مورد شیعه سخنی بدین مضمون گفت که: شیعه طایفه ای بود کوچک و آثار قابل اعتنایی نداشت و اکنون شیعه ای در دنیا وجود ندارد، این شد که شیخ آقا بزرگ و دو همردیف و دوست علمیش، سید حسن صدر (م۱۳۵۴) و شیخ محمد کاشف الغطاء (م ۱۳۷۳) هم پیمان شدند تا هر یک در باب معرفی شیعه کاری را بر عهده گیرند و به این صورت پاسخ سخن جرجی زیدان را بدهند.برپایه این پیمان قرار شد علامه سید حسن صدر با نگارش کتابی سهم شیعه در تأسیس و تکمیل علوم اسلامی را نشان دهد که با نگارش کتاب «تأسیس الشیعه لعلوم الاسلام» این کار را انجام داد. علامه شیخ محمد حسین کاشف الغطاء نیز متعهد شد کتاب «تاریخ آداب اللغة» جرجی زیدان را نقد کند که این کار را کرد و در جزء دوم کتاب «النقود والردود» چهار جلد کتاب جرجی زیدان را نقد علمی نمود. از این بین شیخ آقا بزرگ مأمور شد فهرستی برای تالیفات شیعه بنویسد که حاصل آن کتاب الذریعه شد.
چهار جلد اول این مجموعه، در نجف با اشراف مؤلف چاپ گردیده و مجلدات بعدی، همه در ایران به کوشش فرزندان مؤلف علینقی منزوی و احمد منزوی منتشر شد.
الذریعه در بیروت، نجف، تهران، مشهد و قم بارها چاپ شده است. تمامی چاپ ها یکسان است الا چاپ کتابخانه مجلس.

wiki: الذریعه الی تصانیف الشیعه

[ویکی شیعه] الذریعة الی تصانیف الشیعة (کتاب). الذَریعَة الی تَصانیف الشیعة (ترجمه: دستاویزی برای تألیفات شیعه)، مشهور به الذریعه مهم ترین کتاب موجود در کتاب شناسیِِ مؤلفان شیعه. این اثرِ مشهور نوشته آقا بزرگ تهرانی و به زبان عربی است و بزرگ ترین دایرة المعارف کتابشناسی شیعه به شمار می آید. مجموعه ۲۵جلدی الذریعة که به صورت الفبایی تدوین شده، شامل ۱۱۲۳۹ صفحه است و در آن ۵۳۵۱۰ کتاب از علمای شیعه ( تألیف، تصنیف و ترجمه) در موضوع های گوناگون معرفی شده است.
آقابزرگ در جمع آوری این مجموعه، از منابع فهرست نگاریِ نخستین شیعه مثل فهرست شیخ طوسی، فهرست نجاشی، فهرست العلماء و... استفاده کرده است. او افزون بر این منابع، از فهرست کتابخانه های گوناگون نیز سود برده و گاه به آثار چاپی و خطی که خود مشاهده و مطالعه کرده و همچنین به آنچه از افراد مورد اعتماد شنیده، استناد کرده است.

wikishia: شیخ آقا بزرگ طهرانی است که با هدف ثبت نام آثار مؤلفان شیعه تألیف شده است.
وی بر آن بوده تا فهرستی از آثار تألیفی شیعه را در هر زمینه و از هر زبان و منطقه، اعم از خطی و چاپی ارائه دهد. او افزون بر نام کتاب و نام مؤلف، اطلاعاتی از کتاب و در مواردی از موضوع آن جمع آوری نموده است.شیخ آقا بزرگ در طول قریب شصت سال (از سال ۱۳۳۰ قمری تا ۱۳۸۹) نام هر کتابی را که در فهارس کتابخانه های شخصی و عمومی و غیر آن می دیده یادداشت می کرده و به مرور زمان، این اطلاعات را تکمیل کرده و در الذریعه ارائه نموده است. وی ضمن معرفی کتاب، در صورتی که اثر مزبور مخطوط بوده و خود آن را ملاحظه کرده، افزون بر ارائه نخستین عبارت کتاب، محلی که آن نسخه را در آنجا دیده یاد کرده است، به ویژه اگر نسخه مورد نظر، در دست شخص خاصی بوده نام او را آورده است.

wikifeqh: رجال و کتاب شناسی شیعه می باشد. هیچ مؤلّف و نویسنده ای در تحقیق و پژوهش از مراجعه به الذریعه بی نیاز نیست. به خصوص تحقیقاتی که در خصوص رجال و کتابشناسی باشد.
پاسخگویی به شبهات و سؤالات روز، از وظایف سنگین اندیشمندان دینی است که در کنار دیگر وظایف آنان چون: تبلیغ، تدریس و... ضرورتی مهم دارد.
شیخ آقا بزرگ تهرانی نیز که عالمی آگاه بود در پی یک اظهار نظر غیرمنصفانه از طرف حاجی خلیفه، نویسنده دائرة المعارف کشف الظنون که در آن شیعه را به نداشتن کتاب های سودمند متهم کرده و آنان را طفیلی دیگر مذاهب خوانده بود و همچنین جرجی زیدان (1914. م) مورخ و نویسنده نامدار مسیحی که معتقد بود شیعه در دنیا هیچ طرفداری ندارد، در مقام پاسخگویی برآمد و 29 جلد کتاب ارزشمند الذریعه الی تصانیف الشیعه را که فهرستی بر تألیفات شیعیان بود، تألیف کرد.
الذریعه در 26 جلد و 29 مجلد به زبان عربی به همت انتشارات دارالاضواء بیروت در سال 1975 م به چاپ رسیده است. جلد 26 الذریعه، مستدرکات مؤلّف است و کتاب هایی که تا جلد 25 به هر علتی نیاورده است در این جلد ذکر کرده است.

wikiahlb: رجال نجاشی یا کتابهای دیگر آمده است.امتیاز دیگر الذریعة آن است که درباره بسیاری از آثار، تحقیقاتی هم ارائه داده است. به عنوان مثال ذیل تفسیر قمی شرحی از چگونگی پدید آمدن این تفسیر از چند اثر دیگر مورد بحث قرار گرفته است و در واقع بسیاری از مدخلها در حکم یک مقاله تحقیقی است.بی شک الذریعة، در موضوع کتاب شناسی شیعه کاملترین کتاب موجود است اما هنوز آثار فراوانی یافت می شود که علی رغم وسعت جستجوی آقا بزرگ نامشان نیامده است.بدین نکته نیز باید توجه داشت که با اینکه بنا بوده اثر مزبور فقط آثار شیعی را عرضه کند در مواردی به دلیل اضافات برخی عناوین از سوی کسانی که ناظر چاپ کتاب بوده اند، اسامی کتابهای غیر شیعی هم در آن آمده است.تنظیم کتاب به صورت الفبایی بوده و تا مجلد بیست و پنج ادامه یافته است. و مجلد بیست و ششم استدراکات مؤلف بر الذریعة می باشد.مرحوم شیخ آقا بزرگ در مقدمه کتاب نکات مهمی را درباره روش تألیف و خصوصیات الذریعة متذکر شده که مطالعه آنها برای کسانی که قصد مطالعه الذریعة را دارند، قبل از ورود به متن لازم و مفید است.
مطالعه کتاب الذریعة إلی تصانیف الشیعة در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور

wikinoor: نجاشی یا کتابهای دیگر آمده است.امتیاز دیگر الذریعه آن است که درباره بسیاری از آثار، تحقیقاتی هم ارائه داده است. به عنوان مثال ذیل تفسیر قمی شرحی از چگونگی پدید آمدن این تفسیر از چند اثر دیگر مورد بحث قرار گرفته است و در واقع بسیاری از مدخلها در حکم یک مقاله تحقیقی است. بی شک الذریعه، در موضوع کتابشناسی شیعه کاملترین کتاب موجود است اما هنوز آثار فراوانی یافت می شود که علی رغم وسعت جستجوی آقا بزرگ نامشان نیامده است. بدین نکته نیز باید توجه داشت که با این که بنا بوده اثر مزبور فقط آثار شیعی را عرضه کند در مواردی به دلیل اضافات برخی عناوین از سوی کسانی که ناظر چاپ کتاب بوده اند، اسامی کتابهای غیر شیعی هم در آن آمده است.تنظیم کتاب به صورت الفبایی بوده و تا مجلد بیست و پنج ادامه یافته است. و مجلد بیست و ششم استدراکات مؤلف بر الذریعه می باشد. مرحوم شیخ آقا بزرگ در مقدمه کتاب نکات مهمی را درباره روش تألیف و خصوصیات الذریعه متذکر شده که مطالعه آنها برای کسانی که قصد مطالعه الذریعه را دارند، قبل از ورود به متن لازم و مفید است.

wikifeqh: قم و نجف بیش از ۴۰ سال طول کشید و چند جلد آن بعد از درگذشت مؤلف منتشر شد. پس از انتشار، بر این مجموعه یک جلد دیگر افزوده شده که می توان آن را اولین مستدرک الذریعه در نظر گرفت. در این جلد برخی از آثاری که در الذریعه نیست گردآمده است.

wikishia: الذریعة_الی_تصانیف_الشیعة_(کتاب)

دانشنامه عمومی

دانشنامه آزاد فارسی

دانشنامه اسلامی