کلمه جو
صفحه اصلی

غزوه ذات الرقاع

دانشنامه عمومی

غزوه ذات الرقاع یکی از جنگ های محمد پیامبر اسلام است که در ۱۰ محرم سال ۷ قمری، ۱۲ ژوئن سال ۶۲۶ میلادی به وقوع پیوست .
سیره ابن هشام، ج۳، ص۳۱۴
مغازی واقدی، ج۱، ص۳۹۵
تاریخ اسلام نوشته آیت الله جعفر سبحانی، ص 208 و 209
رقاع در زبان عربی به معنای «وصله ها» است و به چند دلیل به این جنگ، غزوه ذات الرقاع می گویند؛ اولاً مسلمانان در جبهه جنگ به پستی و بلندی هایی برخوردند که بی شباهت به لباس های وصله دار نبود، ثانیاً سربازان اسلام برای جلوگیری از خستگی و سوزش، به پاهای خود کهنه پاره هایی پیچیده بودند، یا به این جهت که در آن منطقه جنگی، درختی بود که به آن ذات الرقاع می گفتند.
ابن غزوه نیز همچون غزوه های دیگر جنگی نبود که پیامبر آغاز کرده باشد بلکه برای خنثی کردن توطئه هایی بود که دشمنان اسلام در صدد اجرای آن بودند. به پیامبر گزارش رسید که دوتیره از قبیله ی غطفان مشغول گردآوری سلاح و سرباز هستند و قصد حمله به مدینه را دارند. تاکتیک پیامبر این بود که پس از کسب اطلاعات به دشمن مهلت کار و حرکت نمی داد بلکه صاعقه وار بر سر او می تاخت و توطئه را در نطفه خفه می کرد. پس پیامبر به سرعت ابوذر غفاری یا به روایتی عثمان را جانشین خود در مدینه قرار داد و به سوی سرزمین دشمن حرکت کرد. سپاهیان اسلام در ابتدا با گروهی از بنی غطفان روبرو شدند اما نبردی رخ نداد زیرا رعب و ترس جان دشمن را فراگرفت و همگی متفرق شدند.
پیامبر پس از خنثی کردن توطئه به مدینه بازگشت و چون بیم شبیخون دشمن می رفت در دره ای فرود آمد. آنگاه به یاران خود گفت : کیست که امشب از اسلام پاسداری کند؟ دو نفر از مهاجرین و انصار به نام های عمار یاسر و عباد ابن بشر پاسداری دره را بر عهده گرفتند و قرار شد که هر کدام به نوبت نیمی از شب را نگهبانی دهند. عباد نیمه اول شب را بیدار ماند و عمار به خواب رفت. عباد به نماز ایستاد ناگهان دشمن از دور تیری به سوی او پرتاب کرد که در بدن او جای گرفت عباد تیر را از بدنش بیرون کشید و به زمین افکند و به نماز خود ادامه داد. دیری نپایید تیری دیگر از جانب دشمن بر بدن او اصابت کرد. وی باز هم تیر را بیرون کشید و به دور افکند ولی دیگر نتوانست سوره ای را که مشغول قرائت آن بود ادامه دهد ناچار به رکوع و سجود رفت و نماز را پایان رسانید و عمار را بیدار کرد. عمار از دوست پایدار خود گله کرد که چرا در پرتاب تیر نخست مرا بیدار نکردی؟ عباد در پاسخ گفت : مشغول نماز بودم و سوره ای را می خواندم دوست نداشتم سخنم را با خدای خویش قطع کنم. آنگاه در حالی که مشغول قرائت سوره توحید بود کشته شد.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] این غزوه، بدون درگیری پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، در سال پنجم و در چهل و هفتمین ماه هجرت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) اتفاق افتاد. که در ماه محرم و به مدت پانزده روز به طول انجامید.
«ذات الرقاع» از غزوات (جنگ های که پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) خود فرماندهی را بر عهده داشت.) بدون درگیری پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، در سال پنجم و در چهل و هفتمین ماه هجرت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) اتفاق افتاد. این غزوه در ماه محرم و به مدت پانزده روز به طول انجامید. غزوه ذات الرقاع از آن جهت ذات الرقاع نام گرفته که در کنار کوهی با قله های سیاه، سفید و قرمز اتفاق افتاد.
علت وقوع غزوه
بعد از آن که به پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) خبر رسید، گروه هایی از «اَنمار» و «ثَعلبه» علیه مسلمانان تجمع کرده اند، با ۴۰۰ یا ۷۰۰ نفر به سوی وادی آنان با نام «شقره» حرکت کردند. دو گروه در ذات الرقاع به هم رسیدند؛ اما جنگی در نگرفت و دشمنان به سوی کوه ها فرار کردند.
اولین نماز خوف
در این غزوه از آنجا که در شروع جریان، ترس به لشگریان اسلام غلبه کرده بود، برای اولین بار نماز خوف بر پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) نازل شد و مسلمانان در دو گروه به امامت رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلّم) نماز را اقامه کردند. گفته شده در طول غیبت پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم)، "عثمان بن عفان" جانشین ایشان در مدینه بوده است. سرانجام پیامبر (صلی الله علیه و آله وسلّم) پنج روز از ماه محرم مانده، به مدینه بازگشتند.


کلمات دیگر: