هاله

سحاب ممطر , هالة

اسم: هاله (دختر) (عربی، یونانی) (طبیعت، کهکشانی) (تلفظ: hāle) (فارسی: هاله) (انگلیسی: hale)
معنی: حلقه نورانی و رنگی اطراف ماه یا خورشید، خرمن ماه، ( در نجوم ) حلقه ی نورانی سفید یا رنگی که گاهی گِردِ قرص ماه یا خورشید دیده می شود، حلقه یا حاشیه ی تابناکی که در اطراف چیزی به ویژه در اطراف سر مقدسین در نقاشی ها دیده می شود، ( به مجاز ) آنچه گرداگرد چیزی یا جایی را فرا می گیرد، معرب از یونانی حلقه نورانی سفید یا رنگی که گاهی گرد ماه یا خورشید دیده می شود

خرمن ماه، دایره روشن که گاهی گرداگردماه ظاهرشود
(اسم ) ۱- حلقه و دایره ایست که بعضی شبها بسبب بخارات زمین بر دور ماه دیده شود چنانکه ماه مرکز آن دایره باشد خرمن ماه شایورد شادورد شاهورد. ۲- عبارت از دایر. بیضائ تامه یا ناقصه است که در اطراف ماه دیده میشود : (( مه در حصار هاله نخواهد مدام ماند از آسمان برون دل آگاه میروید . ) ) (صائب ) توضیح بعض فرهنگها بمعنی رنگ ولون هم نوشته این بیت را شاهد آورده اند: ((برداشت آن عروس و در آورد پیش من وانگیخت در برم زنکی زرد هاله ای . ) ) (ادیب صاربر ) مولف فرهنگ نظام نوشته : (( احتمال میرود در شعر چهار قد و قصف. زرد باشدو مجازاز (معنی ) اول پس شاهد دیگر لازم است . ) )

(لِ ) (اِ. ) خرمن ماه ، دایرة نورانی که گاه گاه گرداگرد ماه ظاهر می شود.
( ~. ) (اِ. ) عدل ، لنگه .

هاله. [ ل َ / ل ِ ] ( ع اِ ) خرمن ماه را گویند.و آن حلقه و دایره ای است که شبها از بخار بر دور ماه بهم میرسد، چنانکه ماه مرکز آن دایره میگردد. ( برهان قاطع ). حلقه و دایره باشد که بر گرد ماه به سبب بخارات ارضی پدید آید و گویند آن هاله علامت باران است. ( آنندراج ). دایره گرد ماه ، لیکن بدین معنی عربی است. ( فرهنگ رشیدی ). خرمن ماه که برهون ، خرگر، سابود،شابود، شابورد، شادورد، شارود، شاکورد، شاهورد، شایراد و شایورد نیز گویند. ( ناظم الاطباء ) :
مه در حصار هاله نخواهد مدام ماند
از آسمان برون دل آگاه میرود.ماه از حصار سر به گریبان هاله برد
تا چهره تو گشت مصور در آینه.نباشد دور اگر خطش طلایی در نظر آید
که طوق هاله زرین میشود از ماه تابانش.تا گرد ماه رویت خطت شده ست هاله
چشمی چو ابر دارم اشکی بسان لاله.حسنش هزار تیر گذارد به یک کمان
مانند آفتاب که در هاله میرود.کی شیر نور میدهد ای شب فلک ترا
بیهوده می مکی تو چه پستان هاله را.حسن تو درآئینه اندیشه نگنجد
خورشیدصفت ماه رخت هاله ندارد.

---

هاله. [ ل َ / ل ِ ] ( ص ) مردم مفسد و مفتن. ( فرهنگ رشیدی ) ( جهانگیری ) ( برهان ) ( ناظم الاطباء ) :
رنجم همیشه هست ز دست دلاله ای
دلاله ای که هست بهر خانه هاله ای. || قرار گرفته و آرام یافته. ( جهانگیری ) ( ناظم الاطباء ) ( آنندراج ). و این معنی از هال مأخوذ است. ( فرهنگ رشیدی ) ( برهان قاطع ). || ( اِ ) نوعی از هیزم کوهی است بغایت چرب که به جای فتیله در مشعلها میسوزند. || مطلق رنگ که به تازی لون خوانند. ( فرهنگ رشیدی ) ( جهانگیری ) ( برهان ) ( ناظم الاطباء ) :
برداشت آن عروس و درآورد پیش من
و انگیخت در برم زنکی زرد هاله ای.|| لنگه. عدل. تنگ. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ) : قدر و طلب همچو دو هاله رخت مسافر است بر پشت چهارپای اگر از آن دو یکی گرانتر و دیگری سبک تر افتد رخت بر زمین آید. ( از ترجمه نامه تنسر ).

---

هاله. [ ل ِ ] ( اِخ ) بندر و دهی است از دهستان مالکی بخش کنگان شهرستان بوشهر، واقع در 88 هزارگزی جنوب خاوری کنگان و 8 هزارگزی شوسه سابق بوشهر به لنگه. ناحیه ای است جلگه ای و گرمسیر مالاریائی. سکنه آن 182 تن فارسی و عربی زبان. آب آن از چاه و محصولاتش غلات ، خرما وتنباکوست. اهالی به زراعت و گله داری گذران میکنند. راه آن مالرو است. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 7 ).

شخص فتنه انگیز، مفسد، بدذات.
۱. (نجوم ) دایرۀ روشن که گاهی گرداگرد قرص ماه ظاهر می شود، شایورد، شادورد، شاهورد.
۲. حلقۀ نورانی که در اطراف چیزی دیده می شود.

/haale/ واحد وزنی است به اندازه ی یک لنگه بار، معادل نصف خروار