قانون علمی

قوانین علم، که همچنین قانون علمی (Scientific law) یا اصول علمی نامیده می شوند، گزاره هایی هستند که طیفی از پدیده های طبیعی را بیان کرده و پیش بینی می کنند. هر قانون علمی گزاره ای مبتنی بر مشاهدات مکرر تجربی می باشد که برخی از جنبه های طبیعت و گیتی را مشخص می سازد. اصطلاح قانون در طیف وسیعی از انواع نظریه ها (تقریبی، دقیق، گسترده یا محدود) کاربرد داشته و در همه زمینه های علوم طبیعی (فیزیک، شیمی، زیست شناسی، زمین شناسی، نجوم و غیره) به صورت گسترده بکار می رود.
قوانین علمی شرح و خلاصهٔ مجموعه بزرگی از حقایق و شواهد هستند که توسط آزمایش و تجربه تعیین می شوند و بر پایه توانایی آنها در پیش بینی نتایج تجربیات آینده، سنجیده می شوند. آنها همچنین بر پایه شواهد یا از طریق روابط و معادلات ریاضی توسعه یافته و توسط شواهد تجربی به شکل قدرتمندی حمایت می شوند. به طور کلی باید دانست که آنها اساس و ذات روابط محرک و موجود در طبیعت را منعکس می سازند که توسط دانشمندان کشف می شوند.
قوانین علمی منعکس کنندهٔ دانسته های علمی هستند که به طور تجربی و به شکل مکرر تأیید شده اند (و هرگز مغایرتی نداشته اند). اعتبار قوانین علمی در صورتی که نظریه علمی جدیدی تولید شود، کاهش نخواهد یافت. اما ممکن است دامنهٔ کاربرد، بسته به روابط ریاضی این قوانین تغییر یابد. پس همانند سایر دانسته های علمی، آنها نیز از اطمینان مطلق برخوردار نیستند، و همیشه می تواند توسط مشاهدات آینده نقض و محدود شوند.
قوانین علمی کوتاه، شیرین و همیشه صحیح هستند. آنها اغلب در یک جمله بیان می شوند و عموماً به روابط ریاضی تکیه دارند. قوانین علمی به عنوان امر جهانشمول پذیرفته شده اند و اساس و بنیان علم هستند. آنها هرگز نباید اشتباه کنند (به همین دلیل است که نظریه های بسیاری وجود دارند و در عوض تعداد قوانین بسیار کم است). اگر یک قانون تصویر غلطی از طبیعت ارائه دهد، تمامی علومی که بر اساس آن قانون ساخته شده اند نیز اشتباه هستند.

قانون عِلمی (scientific law)
در اصطلاح علمی، حکمی نظری دربارۀ دسته ای مشخص از پدیده ها، حاکی از بروز نتیجه ای معیّن (و قابل پیش بینی) در صورت جمع آمدن شرایطی معیّن. در قانون علمی، نقیضین ممکن نیست و حتی یک مورد استثناء قانون علمی را باطل می گرداند. قوانین علمی ذاتاً طبیعی و جهان شمول اند. مهم ترین قوانین علمی شناخته شده عبارت اند از: قانون گرانش (جاذبه)، قوانین حرکت، قانون سقوط اجسام و قانون توارث. برخی از قوانین کشف شدۀ طبیعت را به نام کاشف آن نامیده اند؛ قانون پاسکال و قوانین کِپلر از این دسته اند. آگاهی بر قوانین علمی، منجربه کاربردی شدن آن ها و بعضاً منتج به اختراعات، اکتشافات و ابداعاتی می شود که در زندگی انسان و سیر تمدن و فرهنگ بشری تأثیر می گذارد. قوانین، ازجمله قانون بویل و قانون های حرکت نیوتون، مبنای ساختار نظری علوم فیزیکی را تشکیل می دهند. امکان دارد که قانون علمی تدقیق شود، چنان که اینشتین نشان داد قوانین حرکت نیوتون برای اجسامی که با سرعت هایی نزدیک به سرعت نور حرکت می کنند صادق نیست.