کلمه جو
صفحه اصلی

حسین فردوست

دانشنامه عمومی

تیمسار ارتشبد حسین فردوست (۱۲۹۶–۱۳۶۶) همدرس و رئیس دفتر ویژهٔ اطلاعات محمدرضا شاه پهلوی؛ یکی از برجسته ترین و مؤثرترین چهره های سیاسی ـ اطلاعاتی دوران حکومت پهلوی بود.
فهرست فرماندهان ارتش ایران
حسین فردوست از دوران کودکی به عنوان دانش آموز دبستان نظام وارد کلاس مخصوصی شد (۱۳۰۴ خورشیدی) که رضا شاه برای ولیعهدش محمدرضا پهلوی ترتیب داده بود. رضا شاه که تمایل داشت در کنار فرزندش دوست و همبازی درسخوانی باشد، فردوست را مورد توجه خاص قرارداد و او به دربار راه یافت. بدینسان فردوست از کودکی نزدیکترین دوست محمدرضا شاه و محرم اسرار او شد. با عزیمت محمدرضا پهلوی به سوییس برای تحصیل در کالج له روزه فردوست تنها همکلاسی بود که با او به طور رسمی اعزام شد و طی این سال ها همچنان صمیمی ترین یار محمدرضا شاه بود. طی این سال ها این رابطه متقابل تعمیق یافت و چنان پیوندی پدید شد که گویی فردوست جزء مکملی از شخصیت و زندگی محمدرضا شاه است. با آغاز پادشاهی محمد رضا شاه فردوست همچنان در کنار او بود و این رابطه چنان بود که شاه در کتاب ماموریت برای وطنم تنها کسی را که دوست خود معرفی کرد فردوست بود: «در آن موقع دوست صمیمی من پسری بود به نام حسین فردوست که پدرش ستوان ارتش بود. حسین در دوران تحصیل در سوییس با من همدرس بود و بعد هم با درجه سرهنگی سمت استادی دانشکده افسری را عهده داری می کند و فعلاً در گارد شاهنشاهی مشغول انجام وظیفه است».
فردوست در سال ۱۳۳۸ خورشیدی رئیس دفتر ویژهٔ اطلاعات شاه بود که فعالیت های مقام های مملکتی و درباری را بخصوص دربار را به شاه گزارش میداد. در سال های ۱۳۴۰–۱۳۵۲ قائم مقام ساواک (سازمان اطلاعات و امنیت کشور) و در سال های ۱۳۵۱–۱۳۵۷ رئیس سازمان بازرسی شاهنشاهی بود.
رفتار و مواضع ارتشبد فردوست در زمان حوادث سال های ۱۳۵۶–۱۳۵۷، که منجر به پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ شد، شایعاتی را دربارهٔ وی بر سر زبان ها انداخت. فردوست در خاطراتش عملکرد خود علیه حکومت پهلوی در زمان اوجگیری انقلاب را تأیید می کند. ازجمله، فردوست در صدور اعلامیهٔ بی طرفی ارتش در صبح ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، که منجر به پیروزی نهایی انقلاب شد، نقش تعیین کننده داشت (مراجعه به ویکی گفتاورد). در وفاداری او به خاندان پهلوی و همچنین نخست وزیر وقت (بختیار) ابهام هایی وجود دارد. کتاب خاطرات فردوست با نام «ظهور و سقوط سلطنت پهلوی» در دو جلد منتشر شده است. در جلد دوم کتاب، تصاویری از رجال پهلوی مشاهده می شود.

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] "حسین فردوست" ۵۲ سال از زندگی ۷۶ ساله اش را در ارتباط نزدیک با "محمدرضا شاه پهلوی" گذراند. وی یکی از بازیگران عصر پهلوی دوم و از مرموزترین چهره های قبل و بعد از انقلاب است. آشنایی با فعالیت های او ـ با توجه به خاطرات وی، اعترافاتش و سایر منابع ـ تنها بخشی از چهره پنهان یکی از نقش آفرینان در عصر پهلوی است.
خاطرات و اعترافات او پس از انقلاب اسلامی و دستگیری اش منتشر شد. آگاهان در صحت برخی از مطالب آن تردید دارند؛ (که بیش از شصت مورد از اشتباهات فردوست را ذکر کرده است و مبصر، محسن، پژوهش نقدی بر کتاب خاطرات ارتشبد سابق حسین فردوست. )ولی در جای خود، حاوی بسیاری از ناگفته و ناشنیده های عصر پهلوی است. عمر وی تنها به وی اجازه داد که وقایع ۱۳۲۰-۱۳۳۲ ش. را بنگارد.
معرفی اجمالی
فردوست، متولد ۱۲۹۶در یکی از مناطق جنوب تهران است. وی در خانواده ای هشت نفره، متشکل از مادربزرگ، پدر، مادر و پنج فرزند رشد یافت. پدرش سیف الله، یکی از افسران ژاندارمری بود که تا درجه سروانی ارتقا یافت و سپس بازنشسته شد. فردوست، فرزندی به نام شاهرخ از همسرش "پریچهر" داشت که بعداً با "احمدعلی شیبانی" ازدواج کرد. شاهرخ، یک سال و نیم بعد از انقلاب از ایران خارج شد. "طلا"، همسر دیگر وی نیز پس از انقلاب به خارج رفت. فردوست با آغاز انقلاب از تاریخ ۲۲ بهمن ۵۷ تا ۱۲/۸/۱۳۶۲، پنج سال، به صورت نیمه پنهان در ایران زندگی کرد و سرانجام نیروهای اطلاعاتی، او را در خانه پدری اش در خیابان وصال شیرازی دستگیر کردند. وی سرانجام در ۲۷/۲/۱۳۶۶ جان خود را در بازداشت، بر اثر سکته از دست داد.
تحصیلات
فردوست که از سنین کودکی به شغل نظام علاقه مند شده بود، از سال ۱۳۰۴ به مدت شش سال به دبستان نظام وارد شد. دو سه ماه بعد به عنوان یکی از شاگردان کلاس مخصوص ولیعهد (محمدرضا) انتخاب، و سرانجام به عنوان همدرس و دوست وی برگزیده شد و این امر در شاگرد اول شدنِ حسین نقش به سزایی داشت. سپس در سال ۱۳۱۰ همراه محمدرضا برای ۵ سال به منظورِ ادامه تحصیل به سوئیس رفت. پس از بازگشت، قصد ادامه تحصیل در رشته پزشکی داشت که با توصیه رضاخان از آن صرف نظر کرد و به گذراندن دوره های مختلف نظامی در دانشکده افسری پرداخت. او در زمان "مصدق" برای اخذ دکترای حقوق در رشته قضایی به پاریس اعزام شد. پس از مراجعت که مصادف یا پس از کودتای ۲۸ مرداد بود، به مدت یک سال به عنوان دانشجو، دوره دانشگاه جنگ را طی کرد.
اشتغالات
...


کلمات دیگر: