جابر بن افلح

[ویکی فقه] جابر بن اَفلَح، کنیه اش ابومحمد، منجم و ریاضیدان مشهور اندلسی در قرن ششم است.
در باره زندگی وی اطلاع چندانی در دست نیست.
احتمالاً در سِویل ( اشبیلیه ) به دنیا آمده زیرا برخی مؤلفان، به خصوص موسی بن میمون (۵۲۹ ـ۶۰۰) که به گفته خودش با پسر جابر آشنا بوده است و بطروجی، او را اشبیلی نامیده اند.
از سوی دیگر، این موضوع که ابن میمون پسر جابر را می شناخته حاکی از آن است که جابر در قرن ششم یا در اواخر قرن پنجم می زیسته است.
نام جابر در کتاب تلخیص المجسطی، منسوب به ابن رشد (۵۲۰ ـ ۵۹۴)، آمده است.
در این اثر ــ که اصل عربی آن در دسترس نیست اما نسخه هایی از ترجمه عبری آن، اثر ژاکوب (یعقوب) آناتولی موجود است ــ آمده که جابر در همان قرن مؤلف (احتمالاً ابن رشد) می زیسته است؛ بنابراین، به احتمال بسیار جابر در نیمه اول قرن ششم می زیسته است.

افسانه های نادرست در ارتباط با جابر
افسانه هایی در باره ارتباط جابر با سویل وجود دارد که نادرستی آن ها به اثبات رسیده است.
مثلاً اینکه وی سازنده برج زرین و مناره خیرالْدا ــ که امروزه جزئی از کلیسای جامع سویل است ــ بوده و از این مناره برای رصدهای
نجومی استفاده می کرده است.

تصور خطا در مورد نام جابر
خطای معمول دیگر این بود که تصور می شد واژه الجبرا ( علم جبر ) از صورت لاتینی نام جابر (Geber) مشتق شده، در حالی که از ریشه ج ب ر (به معنای جبران یا ترمیم کردن) است.
علاوه بر این، گاهی نام جابر بن افلح با اشخاص دیگری اشتباه شده است، از جمله با شاعر تقریباً معاصرش، ابوالقاسم
علی بن اَفْلَح اهل بغداد؛ ابوافلح سَرَقُسطی، که احتمالاً در قرن هفتم یا هشتم می زیسته؛ منجم مشهور محمد بن جابر بَتّانی؛ و جابر بن حیّان ، عالم کیمیا ، که نام لاتینی او نیز Geber است.

متون منسوب به جابر
...

wikifeqh: جابر_بن_افلح

دانشنامه آزاد فارسی

دانشنامه اسلامی