رساله افیونیه

[ویکی نور] «رساله افیونیه» تألیف حکیم عمادالدین محمود بن مسعود شیرازی طبیب قرن دهم هجری است. این اثر یک دوره کامل اعتیادشناسی در ایران قرن دهم هجری و دوران شکوفایی حکومت صفوی است که از دیدگاه های مختلف قابل مطالعه و بررسی است.
این کتاب برجسته درباره استفاده و سوءاستفاده از تریاک است و شاید بتوان گفت مهم ترین رساله ای که در دوره صفویه راجع به افیون نوشته شده است. این کتاب در زمان خود رواج زیادی داشت. مطالب و جزئیات این کتاب مبنی بر تجربیات شخصی نویسنده می باشد و از جنبه های مختلفی می توان آن را مورد بررسی قرار داد.
این رساله مبنی بر یک مقدمه تحقیقی از مصححان کتاب، مقدمه مؤلف، چهارده باب و یک خاتمه است. در مقدمه مصححان شرح حال مؤلف، آثار او، نسخه های کتاب و سبک نویسندگی عمادالدین مورد بررسی قرار گرفته است. نویسنده در مقدمه اش مردم را نسبت به مصرف افیون به سه دسته تقسیم کرده است. ابواب کتاب نیز فاقد بخش یا فصل خاصی هستند.
افیون که به فرنگی آن را اپیوم گویند جزئی از مجموعه های داروهای مرکبه بوده و همواره مورد استفاده داروسازان قرار می گرفته است. از این رو افیون و معرفی آن بسیارمورد توجه طبیبان بوده است.
عماد الدین از طرفداران افیون است و با این که صاحب تاریخ عالم آرای عباسی او را افیونی دانسته و می گوید که وی به افیون اعتقاد تمام داشته است؛ اما آنچه مسلم است عماد الدین به مصرف بی دلیل و بیش از حد آن اعتقادی ندارد و اهل توسط و میانه روی است و از تفریط و افراط نیز می پرهیزد.