[ویکی فقه] تبیان الصلاة (کتاب). این کتاب تقریرات دروس خارج فقه حضرت آیت الله سید حسین بروجردی در مسایل، مباحث و فروعات صلاة است که به صورت استدلالی و با قلم آیة الله شیخ علی صافی گلپایگانی در هشت جلد تدوین یافته است.
مباحث در ۱۳۶۷ صفحه در تشریح ادله و احکام نماز مطرح گردیده است. ساختار در هر مبحث، مسایل و فروعات نماز به تفکیک بررسی و تحقیق و نحوه استنباط احکام شرعی نماز از ادله روایی و فقهی بررسی شده است. در این بررسی ها دقت ویژه ای در تبیین دلالت احادیث ، مقایسه میان بخش ها و اجزا و تحلیل سندی احادیث صورت گرفته و معنا و مفاد هر روایت با مقایسه میان دیگر روایات مرتبط و مشترک انجام شده است.
مباحث در ۱۳۶۷ صفحه در تشریح ادله و احکام نماز مطرح گردیده است. ساختار در هر مبحث، مسایل و فروعات نماز به تفکیک بررسی و تحقیق و نحوه استنباط احکام شرعی نماز از ادله روایی و فقهی بررسی شده است. در این بررسی ها دقت ویژه ای در تبیین دلالت احادیث ، مقایسه میان بخش ها و اجزا و تحلیل سندی احادیث صورت گرفته و معنا و مفاد هر روایت با مقایسه میان دیگر روایات مرتبط و مشترک انجام شده است.
wikifeqh: نماز جمعه و نماز مسافر بیان شده است. در دومین جلد کتاب تتمه مباحث مربوط به نماز مسافر آمده و در جلد سوم به مقدمات نماز به صورت استدلالی پرداخت شده است. مقدمات نماز جلد چهارم کتاب را نیز در بر گرفته است، اما از جلد پنجم بحث از افعال نماز شروع شده و از نیمه دوم جلد ششم قواطع نماز مورد بحث قرار می گیرند. در جلد هفتم خلل نماز و قضای نمازها و نیز نماز جماعت مطرح شده اند. در آخرین و هشتمین جلد کتاب هم شک در نمازها، نماز احتیاط، مباحثی در انقلاب ظن و شک و سجده سهو عنوان گردیده اند. همان گونه که ملاحظه شد کل مباحث مربوط به صلاة در ده مقصد دسته بندی شده اند که ما در این جا گزیده ای از مباحث مطرح شده در این مقاصد ده گانه را عنوان می نماییم.
مقصد اول: مؤلف قبل از پرداختن به مطالب مقصد اول که بحث از مقدمات نماز است، چند مبحث را مورد بررسی قرار داده که اولین آنها بحث از جایگاه نماز و اینکه مخترع اسلام نیست، می باشد. ایشان می فرماید: نماز قبل از اسلام نیز بوده و اختصاصی به این دین مبین ندارد، نهایتا شاید صورت آن تغییر یافته است که به حسب شرایع گوناگون صور مختلفی به خود گرفته است.
نه نماز به عنوان نمازهای واجب به نقل از مرحوم علامه در قواعد برشمرده شده اند که عبارتند از: نمازهای یومیه، نماز جمعه، نماز عیدین، نماز آیات، نماز زلزله، نماز کسوف و خسوف، نماز طواف، نماز اموات و نمازی که به واسطه نذر و مشابهات آن بر انسان واجب می شود. اما واجب و مستحب بودن بعضی از نمازها مورد اختلاف بین شیعه و سنی است که مؤلف در این جا مشخص کرده است. امّا نماز جمعه نمازی است که وجوبش از مسلّمات برشمرده شده است. در این مقدمه؛ یعنی قبل از پرداختن به مقاصد ده گانه در چند فصل، چند مورد از نمازها یاد شده اند که اول آنها نماز جمعه می باشد. ایشان در این فصل به کیفیت وجوب نماز جمعه، آیات دالّ بر وجوب نماز جمعه، شأن نزول آیه آخر سوره جمعه، به دست سلطان بودن اقامه نماز جمعه اعم از سلطان حق و سلطان باطل، ذکر بعضی روایات که بر واجب عینی بودن نماز جمعه دلالت دارند و چند مطلب مهم دیگر اشاراتی نموده است.
همان گونه که سابقا اشاره شد نماز مسافر دومین فصل این بخش از مباحث صلاة را در بر گرفته است. این مباحث طبق ترتیبی است که آیت اللّه بروجردی درس خود را طبق آن تنظیم نموده اند و طبق یاد آوری مؤثر دوّمین سال درس صلاة ایشان در مورد نماز مسافر می باشد. نماز مسافر دارای دو جهت می باشد: اول شکسته شدن نمازهای چهار رکعتی؛ به معنی دو رکعتی شدن آنها و جهت دوم شروط شکسته شدن نمازها که در ضمن پنج شرط بررسی شده اند.
مقصد اول: مؤلف قبل از پرداختن به مطالب مقصد اول که بحث از مقدمات نماز است، چند مبحث را مورد بررسی قرار داده که اولین آنها بحث از جایگاه نماز و اینکه مخترع اسلام نیست، می باشد. ایشان می فرماید: نماز قبل از اسلام نیز بوده و اختصاصی به این دین مبین ندارد، نهایتا شاید صورت آن تغییر یافته است که به حسب شرایع گوناگون صور مختلفی به خود گرفته است.
نه نماز به عنوان نمازهای واجب به نقل از مرحوم علامه در قواعد برشمرده شده اند که عبارتند از: نمازهای یومیه، نماز جمعه، نماز عیدین، نماز آیات، نماز زلزله، نماز کسوف و خسوف، نماز طواف، نماز اموات و نمازی که به واسطه نذر و مشابهات آن بر انسان واجب می شود. اما واجب و مستحب بودن بعضی از نمازها مورد اختلاف بین شیعه و سنی است که مؤلف در این جا مشخص کرده است. امّا نماز جمعه نمازی است که وجوبش از مسلّمات برشمرده شده است. در این مقدمه؛ یعنی قبل از پرداختن به مقاصد ده گانه در چند فصل، چند مورد از نمازها یاد شده اند که اول آنها نماز جمعه می باشد. ایشان در این فصل به کیفیت وجوب نماز جمعه، آیات دالّ بر وجوب نماز جمعه، شأن نزول آیه آخر سوره جمعه، به دست سلطان بودن اقامه نماز جمعه اعم از سلطان حق و سلطان باطل، ذکر بعضی روایات که بر واجب عینی بودن نماز جمعه دلالت دارند و چند مطلب مهم دیگر اشاراتی نموده است.
همان گونه که سابقا اشاره شد نماز مسافر دومین فصل این بخش از مباحث صلاة را در بر گرفته است. این مباحث طبق ترتیبی است که آیت اللّه بروجردی درس خود را طبق آن تنظیم نموده اند و طبق یاد آوری مؤثر دوّمین سال درس صلاة ایشان در مورد نماز مسافر می باشد. نماز مسافر دارای دو جهت می باشد: اول شکسته شدن نمازهای چهار رکعتی؛ به معنی دو رکعتی شدن آنها و جهت دوم شروط شکسته شدن نمازها که در ضمن پنج شرط بررسی شده اند.
wikinoor: قبله ، ستر و ساتر و تشریح ابعاد هر یک از این مسایل است.در جلد چهارم از فروعات مرتبط با لباس مصلی در مقدمه پنجم بحث شده و مکان نمازگزار هم بررسی گردیده است. سپس احکام و مسایل اذان و اقامه در ادامه این جلد در مقدمه ششم بررسی گردیده است.جلد پنجم در افعال نماز است و تحت همین عنوان از نیت، قیام، تکبیره الحرام و قرائت که در کتب فتوایی با عنوان واجبات نماز مطرح گردیده بحث شده و علاوه بر بررسی مستندات و مبانی فقهی هر مبحث، اختلاف نظرهای فقهی در استنباط مد نظر قرار گرفته است.در جلد ششم در ادامه بررسی اعمال و افعال نماز از رکوع، سجود، تشهد ، تسلیم و قواطع و دیگر مسایل مرتبط بحث شده است.جلد هفتم پیرامون آنچه در نماز خلل ایجاد می کند از قبیل حدوث حدث و دیگر خلل های نماز بحث شده و به طور طبیعی از قضای نمازها به تفصیل بحث شده و بخشی از احکام نماز جماعت هم بررسی شده است.در جلد هشتم از احکام، مبانی و فروعات نماز جماعت، نماز احتیاط و سجده سهو و برخی از مسایل شکیات هم بحث شده است.
wikifeqh: تبیان_الصلاة_(کتاب)