لیبی

مختصات: ۲۷°۲۴′شمالی ۱۷°۳۶′شرقی / ۲۷٫۴°شمالی ۱۷٫۶°شرقی / 27.4; 17.6
۰۱ اجدابیا
۰۲ بطنان
۰۳ حزام الاخضر
۰۴ استان جبل الاخضر
۰۵ جفره
۰۶ جفاره
۰۷ کفره
۰۸ مرج
۰۹ مرقب
۱۰ النقاط الخمس
۱۱ قبه
۱۲ واحات
۱۳ زاویه
۱۴ بنغازی
۱۵ بنی ولید
۱۶ درنه
لیبی با نام رسمی دولت لیبی، کشوری عربی در آفریقای شمالی است. لیبی با کشورهای مصر، سودان، چاد، نیجر، الجزایر و تونس هم مرز است. پایتخت لیبی، شهر طِرابلُس است.
کشور لیبی با مساحتی در حدود ۱٬۸۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع چهارمین کشور پهناور قارهٔ آفریقا و هفدهمین کشور پهناور جهان است. ۱٫۷ میلیون نفر از جمعیت ۶٫۵ میلیون نفری لیبی در پایتخت این کشور، طرابلس، زندگی می کنند. معنای نام لیبی از جمله یونانی libyans به معنای قوم بربر می باشد
پیرامون ۹۰ درصد از سرزمین لیبی را بیابان و صحراهای بی آب و علف پوشانده است. مناطق نسبتاًَ سرسبز لیبی در کناره های دریای مدیترانه قرار گرفته است. هیچ رودخانه دائمی در خاک لیبی وجود ندارد و تنها ۲ درصد خاک آن کاربرد کشاورزی دارد. بخش عمدهٔ مواد غذایی مورد نیاز مردم لیبی از خارج وارد می شود. لیبی از دید تراکم جمعیت یکی از کم تراکم ترین کشورهای دنیاست. مساحت لیبی اندکی بزرگتر از ایران است، ولی جمعیت آن کمتر از یک دهم ایران است. ۹۰ درصد از جمعیت ۶٫۵ میلیون نفری این کشور در باریکه ای از کناره های مدیترانه ای این کشور زندگی میکنند و در مناطق دیگر تنها قبیله های بیابانگرد (بدوی) روزگار می گذرانند.

لیبی (Libya)
طرابلس، بن غازی
طرابلس، بن غازی
طرابلس، بن غازی
موقعیت. کشور لیبی در افریقای شمالی و در ساحل جنوبی دریای مدیترانه جا دارد. این کشور از شمال به دریای مدیترانه، از شرق به مصر، از جنوب شرقی به سودان، از جنوب به چاد و نیجر، و از غرب به الجزایر و تونس محدود است. مساحت این کشور ۱,۷۵۷,۰۰۰ کیلومتر مربع و شهر طرابلس پایتخت آن است.سیمای طبیعی. لیبی، که از نظر وسعت چهارمین کشور قارۀ سیاه است، در حاشیۀ شمال شرقی صحرای بزرگ افریقا واقع است و مدار رأس السرطان از نواحی جنوبی آن می گذرد. خلیج سدره (سِرت)، چشمگیرترین و بزرگ ترین عارضۀ خط ساحلی لیبی، این کشور را به سه ناحیه تقسیم می کند: بخش شرقی خلیج که وسیع ترین بخش کشور است، سیرنائیکا نام دارد و بخش غربی خلیج به طرابلس غرب (تریپولیتانیا)، و بخش جنوبی خلیج آن به فِزّان موسوم است. بخش شرقی خلیج سدره یا سیرنائیکا، معروف به جبل الاخضر، از تپه ماهورهای ساحلیِ پوشیده از انبوه گیاهانِ نواحیِ خشک مدیترانه ای و درختان پراکندۀ کاج و ارس تشکیل شده است. نواحی جنوبی آن را دشت شنزار لیبی، که بخشی از صحرای عظیم افریقا است، فراگرفته و واحه هایی چند در آن دیده می شود؛ ازجمله جُفْره که در ۸۰۰کیلومتری جنوب جبل الاخضر قرار دارد. بخش غربی خلیج سدره یا تریپولیتانیا از یک ساحل شنی شروع می شود و شهر طرابلس در آن قرار دارد. حاصل خیزترین اراضی لیبی در این قسمت واقع است که با چاه های عمیق متعدد آبیاری می شود. در جنوب این بخش، تپه های آهکی و کوه های کوتاهی دیده می شود که بلندی آن ها از ۸۰۰ متر تجاوز نمی کند و بعضاً پوشیده از بته ها و گیاهان خاص نواحی خشک مدیترانه ای اند. بارندگی این ناحیه بسیار ناچیز است و بیشتر باغ ها و کشتزارهای آن، مانند باغ های زیتون و انجیر و غلات، به شیوۀ دیم کشت می شوند. دشت سرخ رنگ الحمراء، که حاشیۀ شمالی آن چراگاه صحرانشینان است، در جنوب این قسمت قرار دارد و حاشیۀ جنوبی آن به تپه ماهورهایی با نام جبل اسود (کوه های سیاه) منتهی می شود. بخش جنوبی خلیج سدره، یا حوزۀ فزّان، شنزاری وسیع است که زندگی در آن به چند واحۀ پراکندۀ منحصر است و معدودی چاه و چشمۀ آب، شاهرگ های حیاتی آن را تشکیل می دهد. ارتفاع بخش جنوبی این قسمت رفته رفته افزایش می یابد و به بلندترین نقطۀ کشور لیبی به نام کوه بِطِه، که در مرز کشور چاد قرار دارد و ارتفاع آن به ۲,۲۸۶ متر می رسد، منتهی می شود. لیبی به ۲۶ استان (شعبیات) تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از طرابلس، بنغازی، مصراته، و سدره. اقلیم لیبی صحرایی بسیار گرم با شب های خنک است و نواحی ساحلی آن از اعتدال نسبی برخوردارند. زمستان های آن نسبتاً مطلوب و معتدل است و باران اندک و کم آبی از ویژگی های اقلیمی این کشور است. میانگین دمای شهر طرابلس در دی ماه ۱۱ درجۀ سانتی گراد، در تیرماه ۲۷ درجۀ سانتی گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۴۰۰ میلی متر است. لیبی رودخانۀ دایمی ندارد و وسعت پوشش گیاهی آن به حدود ۶هزار هکتار (۰.۲ درصد از مساحت کشور) می رسد و معدود درختان کاج و ارس (جبل الاخضر) و درختان خرمای پیرامون واحه ها پوشش سبز آن را تشکیل می دهند. حیات وحش این کشور نیز شامل جانوران و خزندگان خاص صحراست.
اقتصاد. علاوه بر صنعت نفت که رکن اصلی اقتصاد لیبی به شمار می آید، تولید سیمان، منسوجات، کفش و پوشاک، فرش، و مواد پتروشیمی از عمده ترین فعالیت های صنعتی این کشور است و ۳۰ درصد از نیروی کار لیبی در این بخش مشغول اند. تولید نفت خام لیبی۱.۴میلیون بشکه در روز و ذخیرۀ آن ۳۰میلیارد بشکه است. ذخیرۀ گاز طبیعی این کشور ۱,۳۱۰میلیارد متر مکعب و حجم گاز صادراتی آن به اروپا در سال ۲۰۰۰ حدود ۶میلیارد متر مکعب بوده است. تا پیش از کشف نفت، کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد لیبی داشت، ولی اکنون مساحت اراضی زیر کشت آن از ۳۰۰هزار هکتار تجاوز نمی کند. غلات، توتون و تنباکو، زیتون، خرما، انجیر، انگور، سیب زمینی، صیفی جات، و مرکبات مهم ترین محصولات کشاورزی این کشور است؛ تعداد دام های آن نیز به ۴.۴میلیون رأس می رسد. در سال های اخیر به دستور دولت میلیون ها درخت کاشته شده و از کشاورزان حمایت های مالی به عمل آمده است. در این سال ها بر شمار ناوگان صیادی افزوده شده و تولید شیلات به حدود ۳۲,۴۵۰ تُن رسیده است. طرح احداث رودخانۀ بزرگ مصنوعی و انتقال آب چاه های عمیق صحرا به نواحی ساحلی، با طول تقریبی ۴هزار کیلومتر و حجم آب روزانه ۶هزار متر مکعب، در مراحل پایانی است.
حکومت و سیاست. نوع حکومت لیبی جمهوری سوسیالیستی اسلامی با یک نهاد قانون گذاری است. کنگرۀ عمومی خلق لیبی نهاد قانون گذاری کشور است و سرهنگ معمّر قذافی رهبری کشور را برعهده دارد.
مردم و تاریخ. جمعیت لیبی حدود ۶,۳۵۵,۰۰۰ نفر (۲۰۱۰) و تراکم نسبی آن۳.۶ نفر در کیلومتر مربع است. رشد سالانۀ جمعیت این کشور ۲ درصد است و ۹۷ درصد از جمعیت آن را عرب ها تشکیل می دهند. ۹۷ درصد از مردم آن مسلمان اند و۸۵.۵ درصد از آنان در شهرها به سر می برند. زبان رسمی این کشور عربی است. ناحیۀ تریپولیتانیا در قرن۷پ م بخشی از امپراتوری کارتاژ محسوب می شد و بخش سیرنائیک کلنی نشین یونان بود. در قرن ۱م به تصرف امپراتوری روم درآمد و بعدها به امپراتوری بیزانس پیوست. در قرن ۷م به دست اعراب مسلمان افتاد و در قرن ۱۶ ضمیمۀ امپراتوری عثمانی شد. محمد السُنوسی در ۱۸۳۷ فرقه سنوسیه را تأسیس کرد و علیه عثمانی ها به مبارزه برخاست. جنگ ۱۹۱۲ عثمانی و ایتالیا به پیدایش کشور لیبی انجامید و ایتالیا بر سراسر لیبی استیلا یافت که تا پایان جنگ جهانی دوم ادامه داشت. پس از پایان جنگ زیر نفوذ موقت انگلیسی ها قرار گرفت و در ۲۴ دسامبر ۱۹۵۱ با رهبری محمد ادریس السُنوسی به استقلال رسید. کشف منابع عظیم نفت در ۱۹۵۹ سرنوشت لیبی را دگرگون کرد و بر اهمیت آن افزود. کودتای ۱۹۶۹، به رهبری سرهنگ معمّر قذافی، موجب سرنگونی نظام سلطنتی لیبی و برقراری نظام جمهوری سوسیالیستی در این کشور شد.

لیبی یا لیبیا کشوری در شمال مرکزی آفریقا، پایتخت آن، طِرابلُس.
• «دستیابی به صلح در لیبی اگر جامعه بین المللی به طور جدی از دولت آشتی ملی حمایت کند، ممکن است. با این حال این دولت نیز باید بطور جدی کار کند و چوب لای چرخ توسعه و اجرای طرح آشتی در لیبی نگذارد. من می خواهم بار دیگر تأکید کنم که دستیابی به صلح در لیبی ممکن است بویژه اینکه شهروندان لیبی رنج های زیادی خصوصاً از توطئه های سیاسی در کشور کشیده اند، بنابراین آنها مشتاق دستیابی به امنیت، ثبات و آسایش در زندگی شان هستند.» -> ابراهیم الجضران

[ویکی شیعه] لیبی کشوری است در شمال آفریقا که ۹۷٪ مردم آن مسلمان هستند. بارگاه امامزاده «عبدالسلام الاسمر» از نوادگان امام حسن(ع) در این کشور، بزرگترین زیارتگاه شیعیان آفریقا به شمار می آمد که در سال ۱۳۹۱ش توسط وهابیان تخریب شد. در لیبی بیش از شصت هزار نفر شیعه زندگی می کنند.
کشور لیبی در شمال قاره آفریقا قرار گرفته و از شرق با مصر، از جنوب با چاد و نیجر، از غرب با الجزایر و از شمال غربی با تونس همسایه است.
حدود ۹۰ درصد از سرزمین لیبی را بیابان و صحراهای بی آب و علف فراگرفته و تنها ۲ درصد خاک آن کاربرد کشاورزی دارد.

[ویکی اهل البیت] کشور جماهیر عربی لیبی با 540/759/1 کیلومترمربع مساحت،در شمال آفریقا قرار دارد. لیبی در شرق با مصر،در جنوب شرقی با سودان،در جنوب با چاد ،در جنوب و جنوب غربی با نیجر، و در شمال غربی با تونس همسایه است . این کشور با 1800کیلومتر خط ساحلی در شمال آفریقا و مدیترانه، در حد فاصل مغرب غربی و خاورمیانه قرار گرفته و به عنوان پل ارتباطی بین سرزمین های آفریقایی و خاورمیانه تلقّی می گردد.
94درصد قلمرو لیبی از بارندگی ناچیزی برخوردار است و این کشور غالبا ً آب و هوایی گرم و خشک دارد. ارتفاعات پراکنده ای در این کشور دیده می شود که از اهمیت قابل ملاحظه ای برخوردار نیست. از کل مساحت آن ،صرفا ً 362هزار کیلومترمربع قابل کشاورزی است.
مردم لیبی عمدتا ً عرب و بربر هستند و زبان رسمی آن عربی است. از شش میلیون سکنه ی آن ، شصت در صد در شهر تریپولی (مرکز حکومت) و 35درصد در سایر نقاط زندگی می کنند. اگر چه اساس زندگی مردم در گذشته بر پایه سازمان قبیله ای بود،اما جامعه جدید به دلیل افزایش در آمد ملی و ثروت ناشی از نفت ، در حال دگرگونی است.
لیبی به دلیل موقعیت جغرافیایی، مرکز حکومت فنیقی ها ، ایتالیایی و انگلیسی ها در طول تاریخ بوده است . در قرن هفتم میلادی مسلمانان لیبی را پس از مصر فتح کردند. دراین زمان ،بربرها به سرعت اسلام آوردند و در هجوم اعراب مسلمان به اسپانیا همراه آنان بودند. پس از دو قرن هارون الرشید ، ابراهیم بن اغلب را به سمت حکمران لیبی منصوب کرد که وی نوعی حکومت مستقل و غیر وابسته به مرکز خلافت عباسیان به وجود آورد. لیبی مدت ها مستعمره ایتالیا بود. در زمان نفوذ آنان ، عمر مختار (سردار لیبی در استان شرقی) به مبارزه با ایتالیایی ها برخاست و سرانجام دستگیر و به دار آویخته شد. در سال 1320 ش انگلستان دوباره آن را گرفت. ولی نه سال بعد (پس از جنگ جهانی دوم )این کشور با سلطنت محمد ادریس به استقلال رسید. پس از کودتای افسران جوان ارتش بر ضد سلطنت ،در سال 1348 ش یک شورای فرماندهی انقلاب به عنوان عالی ترین نهاد مملکتی تأسیس شد و رهبر کودتای انقلابی به ریاست آن رسید. در سال های اخیر ،نهادی انقلابی به نام کنگره عمومی به منزله پارلمان لیبی جایگزین شورای فرماندهی انقلاب شده است.
طی دهه های اخیر،لیبی تحت حکومت سرهنگ معمر قذافی اداره می شودکه با استفاده از پول سرشار نفت، توانسته تحولی اجتماعی و اقتصادی در لیبی پدید آورد. وی آشکارا از هم بستگی با اعراب دوری گزیده و در عوض بر هویت آفریقایی تأکید می کند. لیبی بر کشورهای کوچک و فقیر آفریقا نفوذ دارد. لشکر کشی لیبی به چاد و حمله آمریکا به بندر تریپولی به بهانه حمایت لیبی از تروریسم ، از مهم ترین حوادث دوران قذافی است. وی به دلیل رفتارهای خاص خود مشهور است و همواره زیر یک چادر زندگی می کند.
نفت لیبی ، از مرغوب ترین منابع نفتی جهان است و این کشور افزون بر نفت ،سنگ آهن ،گوگرد ،پتاس و گاز طبیعی هم استخراج می کند. صنایع ذوب آهن،نفت،پتروشیمی،سیمان،لاستیک سازی ، شیمیایی و شیشه در لیبی رونق دارد. در سال های اخیر، یک کانال آبرسانی از مناطق آبخیز شمالی به سوی مناطق جنوبی کشیده شده است که می تواند در کشاورزی آن موثر باشد.
سایت رحماءبازیابی: سوم مرداد 1394