امامزاده

امامزاده به فرزند یا نواده یکی از امامان دوازده گانه شیعه و نیز مقبرهٔ آنان گفته می شود. تعداد بسیاری امامزاده در شهرها و روستاهای ایران و نیز به تعداد کمتری در عراق وجود دارد. امامزادگان در ایران توسط سازمانی به نام سازمان اوقاف و امور خیریه اداره می شوند.نبو
مورخان شیعه دلایل متعددی را در خصوص علت گسترده مهاجرت فرزندان امام های شیعه به ایران ذکر کرده اند. مهمترین آن ها عبارتند از:
وجود امامزاده ها و سایر عناصر مذهبی گاهی باعث ایجاد یا گسترش شهر یا روستا در اطراف خود شده اند. این شهرها یا روستاها در مواقعی حتی نام همان امام زاده را به عنوان نام برگزیده اند. از آن جمله می توان به شهر مشهد، که نام کنونی آن اشاره به کشته شدن علی بن موسی الرضا در آن جا دارد یا شهرهای شهرضا، صالح آباد یا پیشوا که تا قبل از دوران پهلوی امامزاده جعفر نامیده می شد از نام امامزاده های مدفون در آن ها گرفته شده است. شهر قم نیز پس از درگذشت فاطمه معصومه در آنجا اهمیت و گسترش یافت.
بر اساس برخی آمار منتشرشده تعداد مقبره امامزادگان ایران در اوایل انقلاب اسلامی یکهزار و پانصد مقبره بوده و بنابر آمارهای رسمی تا سال ۱۳۹۰ بالغ بر ۱۰ هزار و پانصد مقبره رسیده است. تعداد امامزاده ها در طول ۳۰ سال ۷ برابر شده و این بدان معناست که طی سال های گذشته به طور میانگین، سالانه تعداد ۳۰۰ امامزاده جدید در ایران مورد شناسایی قرار گرفته است.این در حالیست که بالغ بر ۸۰۰۰ عدد از این امامزاده ها فاقد سند و شجره نامه هستند.

امامزاده (ابهام زدایی). امامزاده ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
امامزاده
بخش امامزاده
امامزاده (ارومیه)

امامزاده (ارومیه). امامزاده، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان ارومیه و در شهرستان ارومیه استان آذربایجان غربی ایران.
این روستا در دهستان بکشلوچای قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۵۲۲ نفر (۱۵۰ خانوار)بوده است.

امامزاده (گنجه). امامزاده (ترکی آذربایجانی: İmamzadə türbəsi) نام مقبره ای در ۷ کیلومتری شمال شهر گنجه است که گفته می شود محل دفن یکی از فرزندان محمد باقر است.

امام زاده (آوج). امام زاده، روستایی از توابع بخش آبگرم شهرستان آوج در استان قزوین ایران است.
این روستا در دهستان خرقان شرقی قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۵۲ نفر (۱۱خانوار) بوده است.

اِمامزاده
در اصطلاح، مدفن و مزار متبرکۀ فرزندان یا فرزندزادگان امامان شیعه (ع). هم اکنون تعداد فراوانی از امامزادگان که در عهد بنی امیه و بنی عباس برای فرار از ظلم و جور آنان به نقاط مختلف ایران مهاجرت کرده بودند، در سرتاسر ایران وجود دارد که شمار آن ها براساس آمار سازمان اوقافتا سال ۱۳۸۹ش بالغ بر ۱۰هزار و ۶۱۵ امامزاده است که در ۸هزار و ۵۱ بقعه دفن شده و دارای شناسنامه هستند. امامزادگان را می توان به چهار گروه تقسیم کرد: ۱. ساداتی که به سبب دشمنی امویان به ویژه حجاج بن یوسف نسبت به خاندان علی (ع) و کشتار بی رحمانه آنان رهسپار ایران شدند. ۲. امامزادگانی که در زمان ولایتعهدی امام رضا (ع) به این خطه آمدند. اینان که از برادران امام رضا (ع) و برادرزادگان و عموزادگان ایشان بودند، چون به ایران رسیدند در راه خبر شهادت امام رضا (ع) را شنیدند و برای این که در امان بمانند به کوهستان های دیلم و طبرستان (مازندران کنونی) و رِی پناه بردند. برخی از آنان به شهادت رسیدند و برخی دیگر به کوهستان طبرستان که زیر نفوذ حکومت شیعۀ زیدی بود، روی آوردند و در آن جا اقامت گزیدند. ۳. ساداتی که چون بزرگی از سادات علوی در برابر حکومت جور بنی امیه یا بنی عباس قیام می کرد به یاری او می شتافتند و به مبارزه با حاکمان وقت می پرداختند و اگر جان سالم به در می بردند در کوهستان های عراق و دیلم پناه می گرفتند، مانند اطرافیان و یاران زید (فرزند امام زین العابدین)، نفس زکیه (از نوادگان امام حسن)، ابراهیم برادر نفس زکیه، حسین بن علی (از نوادگان امام حسن) مشهور به صاحب فخّ، و بسیاری از اولاد علی (ع) که بر خلفا خروج کردند و غالباً به شهادت رسیدند. ۴. گروهی از سادات که چون علویان زیدی مذهب در مازندران حکومت تشکیل دادند به آن جا رفتند و به آن ها پیوستند. این گروه نسبت به گروه های پیش گفته از لحاظ تعداد فزونی داشتند. اینان وقتی به نقاط امنی می رسیدند با مردم آن جا در می آمیختند و رفته رفته صورت بومیان محل را به خود می گرفتند. ساداتی که هم اکنون در سراسر ایران مقیم اند از اعقاب آنانند. تحقیق در احوال امامزادگان دشوار و گاه ناممکن است، زیرا بسیاری از آنان از ترس عاملان حاکمان جور پنهانی می زیستند و از این رو اطلاع چندانی از احوال آن ها در دست نیست. از سوی دیگر، لوح هایی که برای نصب در مزار آنان فراهم می شد به خط کوفی بودند و بعدها وقتی می خواستند آن ها را به خط نسخ و ثلث برگردانند، به سبب مشکلات مربوط به خواندن خط کوفی یا ازبین رفتن قسمت هایی از آن ها، اشتبا هاتی صورت می گرفت؛ برای مثال هم اکنون تعداد زیادی از امامزادگان را به عنوان فرزندان بلافصل امام موسی کاظم (ع) شناخته اند که قطعاً درست نیست، زیرا تعداد فرزندان آن حضرت به آن اندازه نبوده است. برخی از این امامزاده ها از فرزندزادگان آن حضرت اند که به اشتباه جزو فرزندان ایشان ثبت شده اند. دربارۀ بارگاه امامزادگان نیز آنچه از تواریخ برمی آید این است که در زمان وفات یا شهادت آنان معمولاً سایبانی ساده از حصیر بر روی قبرشان ساخته می شد و سپس در اندک زمانی از سوی نیکوکارانی از شیعیان و یا حکام شیعی به صورت زیارتگاهی در می آمدند، شبیه مزار حضرت معصومه (ع) در قم. در عهد صفویه تعمیر و آبادانی بارگاه امامزادگان به ویژه از سوی شاه طهماسب، و در دورۀ قاجاریه به ویژه توسط فتحعلی شاه و ناصرالدین شاه صورت گرفته، اما بیشترین اهتمام برای مرمّت و نگهداشت زیارتگاه های امامزادگان در زمان معاصر بوده است.

امامزاده یک کلمه در زبان های فارسی، اردو و آذری است که به یک نسل بلافاصله یک امام شیعه اشاره دارد. امامزاده یا مرقد همچنین به اندازه ای برای حرم/مقبره نوادگان یک امام گفته می شود.
• «ما اینجور افراطی نیستیم که هر کس و هر گروهی را بخاطر اینکه یک محله ای را خوشنام کنند یک چیزی بنام امامزاده را در آن درست بکنند و آنجا را استفاده کنند نه باید موارد مشخص و مثبت ریشه دار باشد که بشود از آن استفاده کرد و انحرافی در آن نباشد ما هم به بقاع متبرکه در مصوباتمان توجه کردیم .» -> اکبر هاشمی رفسنجانی
• «این امامزاده ها، گنبدها و بارگاه ها در کنار مساجد و حسینیه ها وسیله ای هستند برای اینکه مردم بتوانند از لحاظ معنوی همواره خودشان و فرزندانشان را تقویت کنند.». -> حسن روحانی
• «ما می خواهیم که در پناه این بقاع متبرکه مردم در آرامش زندگی کنند» -> روح الله خمینی
• «اکنون در ایام نوروز و تحویل سال نو، شلوغ ترین و پرازدحام ترین مراکز در کشور پهناور ما بارگاه مقدس ائمه و امامزادگان (سلام الله علیهم) است.». -> سید علی خامنه ای
• «شیراز مأمن امامزادگان بزرگوار بود؛ در هیچ نقطه ای از کشور به قدر فارس، مرقدِ امامزاده وجود ندارد. معنای این حرف این است که از هر کجا امامزاده ها و فرزندان معصومین، یا از جور خلفا می گریختند و یا به امیدِ کمک مردم حرکت می کردند، متوجه شهر شیراز یا شهرهای دیگر استان فارس می شدند.». -> سید علی خامنه ای
• «این احترامی که ما برای امامزاده ها قائلیم برای این است که ایشان که به ایران آمدند فرمایش امام صادق و امام باقر (علیهم السلام) را به ما رساندند و ما تشیّع خود را به وسیله همین امامزاده ها داریم.». -> عبدالله جوادی آملی
• «این طبرستان ما همین طور است قدم به قدم امامزاده است اینکه می بینید طبرستان ولایتمدار است و خالصانه تشیّع را دارند این به برکت همین امامزاده هاست.». -> عبدالله جوادی آملی
• «اینکه می بینید ما قدر این امامزاده ها را می دانیم برای این است که اینها نسبت به ما حقّ حیات دارند، ایشان پدرانمان را شیعه کرده و از مناقب علی بن ابیطالب (علیه السلام) و فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از مناقب امام حسن و امام حسین و از مناقب اهل بیت (علیهم السلام) آگاه کردند ما قدردان اینها هستیم.». -> عبدالله جوادی آملی
• «آشنایی با سیره آنان و با سیره امامزادگان و مطالعه زندگانی آن بزرگواران برای همه مسلمانان اهمیت بسیار زیادی دارد. در طول تاریخ وقتی ما به زندگی امامزادگان نگاه می کنیم می بینیم که آنان با مجاهدت های خود و با تحمل زحمات و صدمات بسیار زیاد آیین مقدس اسلام و معارف نورانی مکتب را تبلیغ و ترویج نموده و حتی در این راه، بسیاری از آن بزرگواران شربت شهادت را نوشیده و با خون پاک خود شجره طیبه اسلام را آبیاری کردند.» -> لطف الله صافی گلپایگانی
• «امامزادگان عظیم الشان به عنوان فرزندان اهل بیت (علیه السلام) به بسیاری از کشورهای اسلامی از جمله ایران هجرت نموده اند و ایشان روزنه رحمت الهی، سند حقانیت و دارالشفای ما هستند.» -> کاظم صدیقی
• «اکرام و تجلیل ما از امامزادگان در ابعاد مختلفی صورت می گیرد و در حقیقت تجلیل از امامزادگان تبعیت از قرآن کریم است چرا که اینها شعائر الهی هستند.» -> کاظم صدیقی
• «امامزادگان در شهرها و روستاها ملجا و پناه مردم هستند و این خاندان کشتی نجات ما در طوفان های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی می باشند.» -> کاظم صدیقی
• «وجود امامزاده ها در کشورمان نشان دهنده ولایت پذیر بودن مردم ایران است زیرا در دورانی که نوادگان اهل بیت (ع) به کشورهای دیگر مهاجرت کردند ایرانیان به خوبی پذیرای آنها بودند.» -> حسین نوری همدانی
• «امامزاده ها باید مراکز فرهنگی کشور شوند و مسائل فرهنگی در آن ها بازگو شود.» -> حسین نوری همدانی
• «همه آحاد مردم محتاج این امامزادگان هستندواین فرصتی برای بهره مندی و برداشت فیوضات است... در حقیقت آنها فرستادگانی از جانب خدای متعال هستند تا سایر بندگانش را درمسیربندگی حق تعالی هدایت و سپس ثابت قدم نمایند.» -> حسن ممدوحی
• «بقاع متبرکه همواره دربرابرناهنجاری ها، هجمه ها وتوطئه های دشمنان اسلام و مسلمانان اثر مثبت ومعنوی داشته است.» -> حسن ممدوحی
• «این امامزادگان همچون ستارگانی نورافشانی کرده و راه هدایت و ولایت را بر زن و مرد می نمایانند و آن ها نشانه هایی از عرش بر روی زمین هستند.» -> مرتضی ادیب یزدی
• «این امامزادگان همچون خورشیدی هستند که هیچ کس نمی تواند جلوی نورافشانی آن را بگیرد.» -> مرتضی ادیب یزدی
• «حضور این امامزادگان در ایران، فیزیکی و معنوی بوده است... این حضور فیزیکی و مذهبی موجب گرایش و توجه مردم ایران به مذهب تشیع شد.» -> احمد بهشتی
• «الحمد الله به برکت انقلاب اسلامی، زحمات و مجاهدت های بی نظیر حضرت امام راحل، خون شهیدان و توجه و عنایت رهبر معظم انقلاب، علماء، مراجع و بزرگان، ارادت و محبت مردم به اهل بیت (ع)، اهتمام و توجه مردم به امامزادگان روز به روز در حال افزایش و گسترش است.». -> علی محمدی
• «با پیگیری هایی که صورت گرفت، پنجم ذیقعده به عنوان روز ملی تکریم امامزادگان در تقویم ایران اسلامی ثبت شد، به همین جهت در سراسر کشور در بقاع متبرکه و امامزادگان مراسم بزرگداشت، نکوهداشت و تجلیل از امامزادگان را داریم.». -> علی محمدی
• «بیش از هشت هزار بقعه در سراسر کشور داریم که بعضی از این بقاع تعدادی از امامزادگان مدفون هستند و بعضی ها فقط یک نفر مدفون هستند؛ همچنین در برخی از این بقعه ها از بزرگان اهل دین، علماء و عرفاً هستند که آنها امامزاده نیستند اما دارای مقام و منزلت معنوی نزد خداوند متعال دارند، مانند علی ابن ابراهیم (ع) در قم که از بزرگان و فقهای عظیم الشان و مورد احترام و توجه اهل بیت (ع) هستند، هرچند امامزاده نیست اما مقام و منزلت دارد یا مرحوم شیخ صدوق در ابن بابویه در ری دفن هستند، امامزاده نیست اما یکی از علمای بزرگ شیعه که مورد احترام و توجه اهل بیت (ع) است.». -> علی محمدی

[ویکی شیعه] امامزاده به فرزند یا نواده امام معصوم و گاهی به مدفن و مزار او گفته می شود. کاربرد این واژه در این اصطلاح، از قرن ششم هجری قمری و حتی قبل از آن وجود داشته ولی از قرن نهم به بعد رایج شده است. ساخت مقبره بر مزار این امامزاگان نیز از قرن اول ثبت شده و در روایات برای سازنده آن اجرهای معنوی در نظر گرفته شده است. بعضی از این امامزاگان شهرت جهانی و بعضی نیز شهرت منطقه ای دارند. بقاع امامزادگان در ایران و کشوهای دیگر اسلامی دیده می شوند. بقاع و امامزاگان مدفون در آنها در فرهنگ مردم تاثیر داشته اند به گونه ای که گاه نام شهر یا روستا برگرفته از نام امامزادگان است.
اصطلاح امام زاده برای اشاره به فرزند یکی از امامان دوازده گانه و نیز نوادگان آنان به کار می رود. دهخدا در معنای واژه امامزاده کسی را که بلافاصله یا به فاصله کم از نسل امام باشد، امامزاده دانسته است. به گفته او مقبره و محل دفن امام زاده نیز در فرهنگ عامیانه امام زاده خوانده می شود. بعضی معتقدند که در این اصطلاح، منظور اصلی محلی است که آن شخص در آنجا مدفون است و به اصطلاح، از باب ذکر حال و اراده محل است.
گاهی به ساختمان امامزاده «آستانه»، «مقام»، «مقبره»، «بقعه»، «مرقد» و یا «مشهد» می گویند.

[ویکی فقه] امام زاده به فرزند بدون واسطه یا با واسطه امام معصوم علیه السلام گفته می شود. از آن به مناسبت در باب های طهارت، حج، وقف و نذر سخن رفته است.
زیارت قبر امام زادگانی که در مسیر ولایت و محبت اهل بیت علیهم السلام بوده اند، از آن جهت که تعظیم شعائر دینی و گرامی داشت امامان علیهم السلام به شمار می رود، مستحب، و بی حرمتی، تحقیر و اهانت به آنان، حرام است.زیارت برخی امام زادگان مانند حضرت عبد العظیم حسنی سلام الله علیه در ری و حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها در قم مورد تأکید ویژه قرار گرفته است.
ورود جنب و حائض به حرم امام زاده
ورود جنب، حائض و نفساء به حرم امام زاده، در صورتی که موجب هتک حرمت نگردد و مسجد نباشد، جایز است.
انتقال میت به نزد قبور امام زاده
به تصریح برخی فقها، انتقال میت از محل فوت او، به نزد قبور امام زادگانی که پیرو امامان علیهم السلام بوده اند، همچون انتقال به مشاهد مشرفه أئمه علیهم السلام، مستحب است.
ساختن و مرمت قبور امام زاده ها
...

[ویکی شیعه] امام زاده به فرزند یا نواده امام معصوم و گاهی به مدفن و مزار او گفته می شود. کاربرد این واژه در این اصطلاح، از قرن ششم هجری قمری و حتی قبل از آن وجود داشته ولی از قرن نهم به بعد رایج شده است. ساخت مقبره بر مزار این امام زادگان نیز از قرن اول ثبت شده و در روایات برای سازنده آن اجرهای معنوی در نظر گرفته شده است. بعضی از این امام زادگان شهرت جهانی و بعضی نیز شهرت منطقه ای دارند. بقاع امام زادگان در ایران و کشوهای دیگر اسلامی دیده می شوند. بقاع و امام زادگان مدفون در آنها در فرهنگ مردم تاثیر داشته اند به گونه ای که گاه نام شهر یا روستا برگرفته از نام امام زاده ها است.
اصطلاح امام زاده برای اشاره به فرزند یکی از امامان دوازده گانه و نیز نوادگان آنان به کار می رود. دهخدا در معنای واژه امامزاده کسی را که بلافاصله یا به فاصله کم از نسل امام باشد، امامزاده دانسته است. به گفته او مقبره و محل دفن امام زاده نیز در فرهنگ عامیانه امام زاده خوانده می شود. بعضی معتقدند که در این اصطلاح، منظور اصلی محلی است که آن شخص در آنجا مدفون است و به اصطلاح، از باب ذکر حال و اراده محل است.
گاهی به ساختمان امامزاده «آستانه»، «مقام»، «مقبره»، «بقعه»، «مرقد» و یا «مشهد» می گویند.