[ویکی فقه] عزالدین محمد آملی. آمُلی، عزالدین یا شمس الدین محمد بن محمود بن محمد بن علی بن یوسف الکاکیانی الخورانی الانزانی (د ۷۵۳ق/۱۳۵۲م)، دانشمند و نویسنده بزرگ شیعی مذهب می باشد.
قاضی نورالله شوشتری تشیع وی را به ادلۀ گوناگون ثابت کرده است.
سرگذشت
از سرگذشت او چندان اطلاعی در دست نیست، حتی دربارۀ تاریخ وفاتش اختلاف است.
← سکونت در تبریز
از آملی چندین کتاب به جای مانده است:۱. نفائس الفنون فی عرائس العیون دائرةالمعارفی است که در دو بخش (علوم اوایل و علوم اواخر) به فارسی تنظیم شده است. وی آن را قبل از ۷۳۶ق/۱۳۳۶م آغاز کرده و در حدود ۷۴۲ق/۱۳۴۱م به پایان رسانیده و به ابواسحاق بن محمودشاه در شیراز تقدیم داشته است. نفائس که گویا برای تدریس به طلاب مدرسۀ سلطانیه تألیف شده، در سدۀ ۱ق/۱۷م شهرتی گسترده یافته است. (کهن ترین نسخۀ موجود ظاهراً در ۸۰۹ق/۱۴۰۶م تحریر شده است.) از این کتاب نسخه های بسیاری در دست است که بیش تر آن ها متعلق به قرن ۱۱ق است. اینک تقریباً هیچ کتابخانه ای در ایران نیست که نسخه ای از آن نداشته باشد. نفائس نخستین بار در ۱۳۰۹ق/۱۹۸۲م (تهران، ملاباقر خوانساری، چاپ سنگی) انتشار یافت و باز در ۱۳۷۷-۱۳۷۹ق/۱۹۵۷-۱۹۵۹م (تهران، اسلامیه) در ۴ جلد منتشر گردید. در ۱۳۵۲ش، پرویز ثروتیان، فرهنگ اصطلاحات و تعریفات آن را تدارک دید. (دانشگاه تبریز). علاوه بر این، بخش «تعبیر الرؤیا»ی این کتاب، تحت عنوان تعبیر خواب جداگانه (تهران، ۱۳۲۰ق/۱۹۰۲م) چاپ سنگی شده است. مؤلف خود، نفائس را برای سلطان ابواسحاق خلاصه کرده و آقابزرگ به نسخه ای از آن زیر عنوان مختصر نفائس الفنون، موجود در کتابخانۀ آستان قدس، اشاره کرده است. همچنین آقابزرگ زیر عنوان الفلاحة، تألیف سیدمحمدهاشم خوانساری، نوشته که آن ملخصی است از نفائس الفنون و ازهار الجنان با این همه کتاب به چاپ علمی تازه ای نیازمند است.۲. شرح قانون ابن سینا: آملی این شرح را در محرم ۷۵۳ق/ژانویۀ ۱۳۵۲م نوشته است. وی در مقدمه اشاره می کند که هیچ یک از شروح کتاب را شایسته نیافته و تنها به شرح قطب الدین شیرازی توجه داشته که آن هم در باب کالبد شکافی نارساست. کثرت نسخه های شرح قانونِ وی بر دقت علمی و روشنی بیان آملی در آن کتابت دلالت دارد. کهن ترین نسخۀ موجود از این کتاب، نسخۀ دانشگاه تهران است که ظاهراً در همان سدۀ ۸ق/۱۴م تحریر شده است. دربارۀ نسخه های دیگر، مراجعه شود به فهرست خطی دانشکدۀ پزشکی که به ۶ نسخه در ایران و ۶ نسخه نیز در خارج ایران اشاره کرده است. بروکلمان به چاپ آن در لکهنو در ۱۲۵۵ق/۱۸۳۹م و نیز همراه با حاشیۀ حکیم علی گیلانی در لکهنو، چاپ خانۀ علویه خان (۱۲۶۵ و ۱۲۶۸ق/۱۸۴۹ و ۱۸۵۲م) در دو جلد اشاره می کند. ۳. شرح بر کلیات طب ایلاقی (از شاگردان ابن سینا، د ۵۳۶ق/۱۱۴۲م) نسخه ای از آن که در ۸۴۹ق/۱۴۴۵م تحریر شده، در کتاب خانۀ مدرسۀ فاضلیۀ مشهد موجود است. بروکلمان نیز به نسخه ای از آن در سلیم آغا (شم اره ۸۷۱) اشاره می کند. ۴. کتابی منسوب به او که شرحی بوده بر کتاب مختصر الاصول ابن حاجب (۵۷۰-۶۴۶ق/۱۱۷۴-۱۲۴۸م) و ظاهراً وی آن را در جوانی، و در دفاع از شیعه و رد عضدالدین ایجی نگاشته است.
شیوه آملی در نگارش
...
قاضی نورالله شوشتری تشیع وی را به ادلۀ گوناگون ثابت کرده است.
سرگذشت
از سرگذشت او چندان اطلاعی در دست نیست، حتی دربارۀ تاریخ وفاتش اختلاف است.
← سکونت در تبریز
از آملی چندین کتاب به جای مانده است:۱. نفائس الفنون فی عرائس العیون دائرةالمعارفی است که در دو بخش (علوم اوایل و علوم اواخر) به فارسی تنظیم شده است. وی آن را قبل از ۷۳۶ق/۱۳۳۶م آغاز کرده و در حدود ۷۴۲ق/۱۳۴۱م به پایان رسانیده و به ابواسحاق بن محمودشاه در شیراز تقدیم داشته است. نفائس که گویا برای تدریس به طلاب مدرسۀ سلطانیه تألیف شده، در سدۀ ۱ق/۱۷م شهرتی گسترده یافته است. (کهن ترین نسخۀ موجود ظاهراً در ۸۰۹ق/۱۴۰۶م تحریر شده است.) از این کتاب نسخه های بسیاری در دست است که بیش تر آن ها متعلق به قرن ۱۱ق است. اینک تقریباً هیچ کتابخانه ای در ایران نیست که نسخه ای از آن نداشته باشد. نفائس نخستین بار در ۱۳۰۹ق/۱۹۸۲م (تهران، ملاباقر خوانساری، چاپ سنگی) انتشار یافت و باز در ۱۳۷۷-۱۳۷۹ق/۱۹۵۷-۱۹۵۹م (تهران، اسلامیه) در ۴ جلد منتشر گردید. در ۱۳۵۲ش، پرویز ثروتیان، فرهنگ اصطلاحات و تعریفات آن را تدارک دید. (دانشگاه تبریز). علاوه بر این، بخش «تعبیر الرؤیا»ی این کتاب، تحت عنوان تعبیر خواب جداگانه (تهران، ۱۳۲۰ق/۱۹۰۲م) چاپ سنگی شده است. مؤلف خود، نفائس را برای سلطان ابواسحاق خلاصه کرده و آقابزرگ به نسخه ای از آن زیر عنوان مختصر نفائس الفنون، موجود در کتابخانۀ آستان قدس، اشاره کرده است. همچنین آقابزرگ زیر عنوان الفلاحة، تألیف سیدمحمدهاشم خوانساری، نوشته که آن ملخصی است از نفائس الفنون و ازهار الجنان با این همه کتاب به چاپ علمی تازه ای نیازمند است.۲. شرح قانون ابن سینا: آملی این شرح را در محرم ۷۵۳ق/ژانویۀ ۱۳۵۲م نوشته است. وی در مقدمه اشاره می کند که هیچ یک از شروح کتاب را شایسته نیافته و تنها به شرح قطب الدین شیرازی توجه داشته که آن هم در باب کالبد شکافی نارساست. کثرت نسخه های شرح قانونِ وی بر دقت علمی و روشنی بیان آملی در آن کتابت دلالت دارد. کهن ترین نسخۀ موجود از این کتاب، نسخۀ دانشگاه تهران است که ظاهراً در همان سدۀ ۸ق/۱۴م تحریر شده است. دربارۀ نسخه های دیگر، مراجعه شود به فهرست خطی دانشکدۀ پزشکی که به ۶ نسخه در ایران و ۶ نسخه نیز در خارج ایران اشاره کرده است. بروکلمان به چاپ آن در لکهنو در ۱۲۵۵ق/۱۸۳۹م و نیز همراه با حاشیۀ حکیم علی گیلانی در لکهنو، چاپ خانۀ علویه خان (۱۲۶۵ و ۱۲۶۸ق/۱۸۴۹ و ۱۸۵۲م) در دو جلد اشاره می کند. ۳. شرح بر کلیات طب ایلاقی (از شاگردان ابن سینا، د ۵۳۶ق/۱۱۴۲م) نسخه ای از آن که در ۸۴۹ق/۱۴۴۵م تحریر شده، در کتاب خانۀ مدرسۀ فاضلیۀ مشهد موجود است. بروکلمان نیز به نسخه ای از آن در سلیم آغا (شم اره ۸۷۱) اشاره می کند. ۴. کتابی منسوب به او که شرحی بوده بر کتاب مختصر الاصول ابن حاجب (۵۷۰-۶۴۶ق/۱۱۷۴-۱۲۴۸م) و ظاهراً وی آن را در جوانی، و در دفاع از شیعه و رد عضدالدین ایجی نگاشته است.
شیوه آملی در نگارش
...
wikifeqh: علامه حلی بوده و چندین کتاب از او در دست است.
قاضی نورالله شوشتری، شیعه بودن عزالدین محمد آملی را به دلایل گوناگون ثابت کرده است. درباره تاریخ وفاتش اختلاف است.
از منابع موجود و از آنچه در نفائس الفنون او می توان یافت، چنین برمی آید که وی چندی در تبریز به سر برده و به شهادت جنید شیرازی که با وی معاصر بوده، در مدرسه غازانیه تبریز به کار تدریس پرداخته است. احتمالاً اندکی پس از ایجاد مدرسه سلطانیه و موسسات وابسته به آن در حدود سال ۷۱۰ق، به شهر سلطانیه که به گفته خود او در ۷۰۴ق بنیاد نهاده شده بود، رفته است.
قاضی نورالله شوشتری، شیعه بودن عزالدین محمد آملی را به دلایل گوناگون ثابت کرده است. درباره تاریخ وفاتش اختلاف است.
از منابع موجود و از آنچه در نفائس الفنون او می توان یافت، چنین برمی آید که وی چندی در تبریز به سر برده و به شهادت جنید شیرازی که با وی معاصر بوده، در مدرسه غازانیه تبریز به کار تدریس پرداخته است. احتمالاً اندکی پس از ایجاد مدرسه سلطانیه و موسسات وابسته به آن در حدود سال ۷۱۰ق، به شهر سلطانیه که به گفته خود او در ۷۰۴ق بنیاد نهاده شده بود، رفته است.
wikishia: عزالدین_محمد_آملی