عضدالدین ایجی

عضدالدین ایجی عبدالرحمان بن احمد، معروف به قاضی عضدالدین ایجی، دانشمند ایرانی در حکمت و علم کلام و اخلاق و مذهب در سده ۸ هجری قمری بود. کتاب المواقف او از مفصل ترین و رایج ترین کتب کلامی اهل سنت به شمار می آید. بر این کتاب چندین شرح نگاشته شده است که مهمترین آنها به قلم میرسیدشریف جرجانی است.
آداب البحث
شرح قاضی العضد بر مختصر اصول
المواقف السلطانیه
الرساله العضدیه در علم وضع
العقاید العضدیه
الفواید الغیاثیه
جواهر الکلام
شرح القاضی العضد بر مختصر المنتهی الوصول
عیون الجواهر
الاهیات و السمعیات و التذییل
شرح بر کتاب الحاصل تألیف تاج الدین محمد ارموی
از آثار عضد الدین ایجی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

عَضُدالدّین ایجی (ایج در فارس ۶۸۰ـ کرمان ۷۵۶ق)
متکلم شافعی، اصولی و فقیه. وی از بزرگان علمای عصر سلطان خدابنده است که به عضدالدوله لقب یافته و مدتی به عنوان قاضی القضاة و بلکه اقضی القضاة منطقۀ فارس و اطراف آن بدون منازع به فعالیت مشغول بوده است. این عالم سنی که در معارضۀ با شیعه کم نظیر بوده سرانجام به فرمان والی کرمان در قلعۀ وریمان زندانی شد و در همان جا از دنیا رفت. حافظ از او ستایش کرده و او را یکی از پنج تن بزرگان زمان خود دانسته است. از شاگردان مشهور اویند: سعدالدین تفتازانی، سیف الدین ابهری، شمس الدین کرمانی و قطب الدین رازی. از آثارش: المواقف در کلام که گویی به اقتفای تجرید الاعتقاد نصیرالدین طوسی با رویکردی سنی به تحریر درآمده؛ العقائد العضدیة در کلام (این دو اثر به همراه شروح آن به عنوان دو اثر درسی در علم کلام در سطح عالی و مقدماتی تا قرن اخیر مورد توجه بوده است)شرح مختصر الاصول ابن حاجب که کتاب رسمی تدریس اصول است.

[ویکی فقه] ایجی، قاضی عضدالدین، قرن هشتم، (۷۰۸/۷۰۱-ح ۷۵۶ ق) متکلم، اصولی، فقیه شافعی و نحوی بوده است.
از معاصران حافظ است که در ایج از توابع اصطهبانات متولد شد. صوفی مشرب بود و شاگردان بسیاری داشت، شمس الدین کرمانی و سیف الدین ابهری و سعدالدین تفتازانی از شاگردان وی بودند. در زمان سلطنت آل مظفر در شیراز به قضاوت اشتغال داشت. حافظ او را در زمره ی یکی از مفاخر علمی پنجگانه ی فارس ستایش کرده است. کتب بسیاری در فلسفه و کلام و اصول دین و اخلاق به زبان عربی دارد. آنگاه که از سوی شیخ ابواسحاق نزد امیر مبارزالدین برای انصراف وی از حمله به شیراز رفت مورد احترام فوق العاده وی قرار گرفت و امیر از او درخواست کرد که کتاب «المفصل» زمخشری را که در نحو است به فرزندش شاه شجاع تعلیم دهد.
عاقبت
در مذهب خود بسیار متعصب و با امامیه شدیداً مخالفت می ورزید. کار او به سختی رسید و توسط والی کرمان زندانی شد و در زندان قلعیه دریمیان کرمان درگذشت.
تالیفات
از تالیفات او: «المواقف»، در علم کلام که به نام خواجه غیاث الدین محمد بن رشیدالدین وزیر تالیف کرده و میرشریف جرجانی نیز شرحی بر آن نوشته است؛ شرح «مختصر الاصول» ابن حاجب؛ «الفوائد الغیاثیه» که اختصاری است از قسمت سوم «مفتاح العلوم»؛ «تحقیق التفسیر فی تکثیر التنویر»؛ «الرسالة العضدیه»، در وضع؛ «المدخل فی علم المعانی والبیان والبدیع»؛ «العقائد العضدیه».
منبع
...