کلمه جو
صفحه اصلی

بنی رمیثه

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] بنی رمیثه امیران مکه در سده هشتم ق بودند.
بنی رمیثه فرزندان و نسل رمیثة بن ابی نمی محمد بن حسن بن علی بن قتاده از اشراف حسنی بودند. رمیثه پسرانی به نام ثقبه، سند، مغامس، عجلان و مبارک داشت که اینان و نسلشان بدین نام و نیز ذوی رمیثه شناخته می شوند. دوران حکمرانی آن ها از متلاطم ترین زمان ها بود که با رقابت سه قدرت هم جوار مصر ، یمن و ایلخانان مغول در ایران برای نفوذ بیشتر در مکه هم زمان گشت و پیامد آن ایجاد بحران سیاسی و دست به دست شدن حکمرانی میان اشراف و بنی رمیثه و ناخرسندی مردم و حاجیان بود.
حکمرانی رمیثه
رمیثه سرسلسله این خاندان به طور متناوب هفت بار از ۷۰۱ تا ۷۴۶ق. به حکمرانی مکه رسید. در حکومت او درگیری هایی میان وی و برخی از برادرانش که به صورت مشترک حکمرانی مکه را بر عهده داشتند، پدید آمد. رمیثه پس از شکایت برادرانش نزد ملک ناصر محمد بن قلاوون مملوکی از ممالیک مصر، به دست بیبرس امیر الحاج مصریان دستگیر و در قاهره زندانی شد و به جای او برادرش شریف عطیفة بن ابی نمی به حکمرانی رسید. رمیثه به رغم حمایت ممالیک مصر از برادرش عطیفه و ناتوانی ایلخانان مغول به دلیل گرفتاری در جنگ های داخلی از حمایت او، همچنان در اندیشه گرفتن انتقام از برادر و ممالیک بود. از این رو، به تحریک قبایل بر ضد برادرش پرداخت. نیز به نامه نگاری با اشراف مکه پرداخت که در این هنگام به دلیل گرایش سخت عطیفه به ممالیک مصر که به نابودی استقلال مکه و تضعیف حکمرانی آن انجامیده بود، به رمیثه علاقه مندتر بودند. تلاش های رمیثه بر ضد برادرش در حدود سال ۷۲۹ یا ۷۳۰ق. به نتیجه رسید و او حکمرانی مکه را به دست آورد. گویا وضع مالیات بر حاجیان شام و مصر از علل مخالفت حکمرانان مصر با برخی از اشراف می شد و آن ها را وادار به واکنش و دخالت در امور مکه می کرد. البته ممالیک مصر در رقابت رمیثه با برادر دیگرش حمیضه به پشتیبانی از رمیثه پرداختند و موجب تسلط وی بر مکه شدند. سپس حمیضه با پناهنده شدن به ایلخانان مغول در ایران، همراه سپاهی از مغولان وارد حجاز شد. اما امارتش بر مکه کوتاه بود و دیگر بار رمیثه با پشتیبانی مصریان بر آن تسلط یافت. در این دوره از حکمرانی رمیثه، ایلخانان نیز که در حرمین نفوذ داشتند، به دست کسانی چون امیر چوپان، از فرماندهان و امیران ایلخانان م. ۷۲۸ق. منشا خدماتی در حرمین شدند که لایروبی چشمه عرفه و انتقال آب آن به مکه و بازسازی چشمه بازان از آن جمله هستند. همچنین رمیثه پسرش احمد را نزد سلطان ابوسعید ایلخانی به ایران فرستاد که از اکرام او بهره گرفت و پس از مدتی همراه شماری از سپاهیان و کمک های مالی به مکه بازگشت و در کاری کم سابقه توانست در عرفات محمل ابوسعید را بر محمل مصری مقدم دارد.
درگیری میان عراقی های حاضر در مکه و برخی از اشراف
به گزارش فاسی، به سال ۷۳۰ق. طی درگیری میان عراقی های حاضر در مکه و برخی از اشراف، اسب سواران ضمن ورود به مسجدالحرام به غارت بازار پرداختند. به باور سباعی، شاید این کار از سوی عطیفه به قصد انتقام از عراقیان در حمایت از رمیثه رخ داده باشد. دشمنی دو برادر به سال بعد نیز رسید و درگیری آن ها موجب شد تا رمیثه نتواند برای استقبال کاروان مصری از مکه بیرون شود. این موضوع موجب شکایت امیر محمل مصری از این دو برادر و وجود فتنه در مکه نزد سلطان مصر شد و او در نامه ای آن دو را به مصر فراخواند. رمیثه و عطیفه ضمن رد دعوت او، با یکدیگر صلح کردند و در پی قطع ارتباط با مصر برآمدند. پس از این اقدام، قلاوون تصمیم گرفت که برای مستاصل کردن آن دو، سپاهی اعزام کند. اما با موعظه قاضی جلال الدین محمد قزوینی که در مجلس سلطان حاضر بود و یادآوری لزوم حفظ حرمت حرم، قلاوون نامه ای در تایید حکمرانی رمیثه نوشت و ۶۰۰ سپاهی را برای تامین امنیت به مکه فرستاد. رمیثه به رغم تردید ابتدایی، ضمن استقبال از فرستادگان مصری، به مسجدالحرام آمد و خلعت و هدایای سلطانی را دریافت کرد. قلاوون پس از این رویدادها، به سال ۷۳۲ق. برای سومین بار همراه قافله ای بزرگ با۷۰ تن از امیران مملوکی به حج آمد و مورد استقبال رمیثه قرار گرفت. به سال ۷۳۴ق. به دستور قلاوون، عطیفه دیگر بار تا سال ۷۳۶ق. در حکمرانی مکه با رمیثه شریک شد. اما پس از بالا گرفتن اختلاف آن دو، عطیفه به مصر رفت و به سال ۷۴۳ق. در آن جا درگذشت و رمیثه به صورت مستقل به حکمرانی در مکه پرداخت.
حکمرانان بنی رمیثه در مکه
...

[ویکی حج] بنی رُمیثه: امیران مکه در سده هشتم ق. بودند.
سرسلسله این خاندان رمیثه است که در ساله ای 701 تا 746ق. به طور متناوب حکمرانی مکه را در دست داشته است. حکومت رمیثه با حکومت ممالیک مصر و ایلخانان مغول در ایران هم زمان بود و آنان نیز در مورد حکمرانی مکه و حرمین نفوذ داشتند. رمیثه با بعضی از برادرانش در امارت مکه درگیری داشتند بالاخص دشمنی او با برادرش عطیه به درگیری و جنگ و خونریزی منجر شد.
عجلان بعد از رمیثه با حمایت ممالیک مصر و حاکمان یمن به همراه برادرش ثقبه حکومت را بدست گرفت اما بعدها به خاطر اینکه برادرانش توقع مشارکت در حکمرانی را داشتند، آنها را به نخله فرستاد.


کلمات دیگر: