سید عبدالکریم موسوی اردبیلی

میرکریم موسوی کریمی معروف به عبدالکریم موسوی اردبیلی (زادهٔ ۸ بهمن ۱۳۰۴ – درگذشته ۳ آذر ۱۳۹۵، تهران) از مراجع تقلید ایرانی شیعه بود. او از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ رئیس دیوان عالی کشور، و عالی ترین مقام قضایی ایران بود. او در سال های پایانی عمرش ریاست دانشگاه مفید را بر عهده داشت.
فقه القضاء دو جلد
فقه الحدود والتعزیرات
فقه الدیات
فقه القصاص
فقه الشرکة والتأمین
فقه المضاربة
فقه الشهادات
موسوی اردبیلی پیش از انقلاب ایران به اداره و سرپرستی روحانیت اردبیل، عضویت هیئت مدیرهٔ مجلهٔ «مکتب اسلام»، تدریس و تألیف مشغول بود. از مشاغل و مسئولیت های او پس از انقلاب اسلامی می توان به عضویت در شورای انقلاب، عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت در هیئت سه نفرهٔ رسیدگی به اختلاف بنی صدر و دیگران، نمایندگی دورهٔ اول مجلس خبرگان رهبری، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور، عضو شورای عالی قضایی و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی و مسئولیت اجرای فرمان شش ماده ای آیت الله خمینی اشاره کرد.
او در ۸ بهمن ۱۳۰۴ در شهرستان کوثر در استان اردبیل به دنیا آمد. پدرش میرعبدالرحیم، روحانی بود و مادرش را در کودکی از دست داد. وی تحصیلات خود را در دوران کودکی و در مکتب خانه آغاز کرد و در سال ۱۳۱۹ وارد مدرسهٔ علمیهٔ ملاابراهیم در شهر اردبیل شد. در دورانی که وی وارد مدرسه طلبگی گشت، این مدارس به علت اقدامات رضا شاه رونق چندانی نداشتند؛ مثلاً در همان زمان فقط چهار طلبه در آن مدرسه درس حوزوی می خواندند. بعد از اینکه متفقین خاک ایران را اشغال کردند و رضاشاه برکنار شد، رونق این مدارس بیشتر شد؛ در نتیجه موسوی اردبیلی در همان مدرسه به تدریس مشغول شد. وی در سال ۱۳۲۲ برای خواندن درس حوزوی در مراتب بالاتر وارد شهر قم شد و حدوداً سه سال در این شهر اقامت گزید. وی در قم شاگرد کسانی چون محمدرضا گلپایگانی، احمد خوانساری بود.
موسوی اردبیلی در ۱۶ آبان ۱۳۲۴ همراه با یکی از همشهریانش که همزمان در قم طلبه بود، به طرف نجف در عراق حرکت کردند و از طریق اروندرود و با قایق به عراق رفتند. در نجف وی همراه با همسفرشان به مدرسه «سید» رفتند و حدوداً دو سال در نجف اقامت داشت. بعد از مدتی جوّ سیاسی عراق به هم ریخت و هم زمان نامه ای نیز حاکی از بیماری پدرش به دست وی رسید. مجموع این رویدادها باعث شد که وی به همراه دو تن دیگر از دوستانش به قم بازگردد. نخست تصورش بر این بود که دوباره به نجف برای ادامه تحصیل باز خواهد گشت؛ اما این گونه نشد. وی در قم فعالیت خود را در حوزهٔ علمیهٔ قم ادامه داد و حتی در انتشار مجله ای در قم به نام «مکتب اسلام» نیز سهیم بود.

سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (۲۷ ژانویه ۱۹۲۶ – ۲۳ نوامبر ۲۰۱۶) از مراجع تقلید شیعه ایرانی، رئیس شورای عالی قضایی و عالی ترین مقام قضایی ایران از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸ و رئیس دانشگاه.
• «خداوند بشارت می دهد به انسان هایی که در میان اقوال و روش های مختلف، روش و قولی را انتخاب کنند که از استحکام و عقلانیت بیشتری برخوردار باشد و اگر انسان چنین روشی را پیشه خود کند در هر برهه و زمانی به توفیقات زیادی دست پیدا می کند؛ لذا در این دنیا که اساس آن بر تحول و تغییر هست، انسان باید این محور را مدنظر قرار دهد و هیچ گاه آن را فراموش نکند.»• «اگر کسی می تواند با سخن و عملکرد خود موجب تقویت جهان اسلام و وحدت مسلمین شود، واجب است که این کار را انجام دهد.»• «باید اعتقادات سلفی ها توسط افرادی عالم بررسی شده و ضمن بررسی مبانی آنها، به شبهاتی که در این زمینه مطرح می کنند، پاسخ علمی داد و اذهان مسلمانان را نسبت به آن ها و اعتقادات مخرب آن ها روشن نمود.»• «من از ابتدا نیز با فروش محصولات خام مخالف بودم و مرحوم امام نیز نظرشان همین بود که خود صاحب صنعت شویم نه این که مواد خام را ارزان بفروشیم و مواد صنعتی را با قیمت گران بخریم.»• «در فقه اسلامی غیر مسلمانان به چهار دسته تقسیم می شوند:

[ویکی شیعه] سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (۱۳۰۴ –۱۳۹۵ش) از مراجع تقلید شیعه. وی از مبارزان علیه حکومت پهلوی و از یاران امام خمینی و بنیانگذار موسساتی مانند مکتب امیرالمؤمنین، مکتب توحید و مدارس مفید بود و بعد از انقلاب، دانشگاه مفید را در قم تأسیس کرد. عضویت در شورای انقلاب، عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، نمایندگی دوره اول مجلس خبرگان رهبری، امام جمعه موقت تهران، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور، عضویت در شورای عالی قضایی و شورای بازنگری قانون اساسی و مسئولیت اجرای فرمان شش ماده ای آیت الله خمینی، از جمله سمت های او بود. وی در ۳ آذر ۱۳۹۵ درگذشت و در حرم حضرت معصومه دفن شد.
میرکریم موسوی کریمی، معروف به سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، در ۱۳ رجب ۱۳۴۴ق، برابر با ۸ بهمن ۱۳۰۴ ش در اردبیل متولد شد. پدرش سید عبدالرحیم و مادرش سیده خدیجه نام داشت. در دو سالگی مادرش را از دست داد. پدرش روحانی و از مخالفان حکومت پهلوی بود. سیاست های حکومت وقت در محدود کردن پوشش لباس روحانیت، او را تحت فشار بیشتر قرار داد. به دنبالِ فضای امنیتی آن دوره، رفت و آمد مردم نیز با خانواده او محدود شده بود. نتیجه این پیش آمدها، فقر و تهی دستی روزافزون خانواده بود. در سال۱۳۲۰ با خروج رضاخان از ایران وضعیت سید عبدالرحیم کمی بهتر شد.
موسوی اردبیلی از شش سالگی تحصیل را آغاز کرد و در اردبیل، قم (۲ سال)، نجف (۳ سال) و سپس قم (۱۲ سال) به تحصیل و تدریس مشغول شد. او از سال ۱۳۳۹ش ساکن اردبیل شد و در سال ۱۳۴۷ش به تهران رفت. عمده فعالیت او تدریس، امامت جماعت و اداره مسجد و کانون توحید بود. اردبیلی در این سال ها با حکومت پهلوی مبارزه می کرد.