کلمه جو
صفحه اصلی

شرایع الاسلام

دانشنامه عمومی

شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام با نام کوتاه شرائع الاسلام یا شرائع اثر ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن معروف به محقق حلی (۶۷۶–۶۰۲ ه. ق) کتابی است در مورد فقه امامیه که از زمان نگارش تاکنون (حدود ۷۵۰ سال) از مهمترین کتاب های آموزشی فقهی در حوزه های علمیه شیعه به شمار می رود و موجب شده تا نویسندهٔ آن به صاحب شرائع معروف شود.
مسالک الافهامِ شهید ثانی (۹۶۶ ق) در ۱۵ جلد
مدارک الاحکامِ سید محمد عاملی (۹۴۶ ق) در ۸ جلد
جواهرالکلامِ شیخ محمدحسن نجفی (۱۲۶۱ ق) در ۴۳ جلد
مصباح الفقیهِ رضا همدانی (۱۳۲۲ ق) در ۱۴ جزء
حقایق الفقه شیخ محمدرضا محقق تهرانی در بیش از ۵۰ جلد
حاشیهٔ محقق کرکی (۹۴۰ ق)، حاشیه شهید ثانی در دو جلد
حاشیه سید محمدمهدی بحرالعلوم (۱۲۱۲ ق)
به نوشته شیخ آقا بزرگ در الذریعه بیش از صد شرح و حاشیه بر شرائع نوشته شده که از مهمترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
از میان این ها جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام خود از کتاب های مرجع فقهی است. انصاری قمی هم در فصلنامهٔ مشکوة مشخصات ۱۰۴ شرح بر این کتاب را می نویسد که این به جز کتاب هایی ست که نام خاصی ندارند و فقط با عنوان شرح شرایع الاسلام شناخته می شوند. شرایع همچنین به زبان های انگلیسی، روسی، فرانسوی، ترکی و فارسی هم ترجمه شده است.
محقق حلی خلاصه ای از این کتاب را نیز با عنوان النافع فی مختصر الشرائع یا المختصر النافع فی مختصر الشرائع نگاشته است.
wiki: شرایع الاسلام

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شرائع الإسلام (کتاب). مؤلف کتاب شرائع الإسلام ابو القاسم نجم الدین جعفر بن حسن هذلی، معروف به محقق حلی ، محقق اوّل( م ۶۷۶ ق). کتاب شرائع الإسلام از بی نظیرترین آثار فقهی امامیّه و از مشهورترین و مهم ترین آثار بجامانده از محقق حلی( قده) می باشد.
شیخ نجم الدین جعفر بن الحسن بن یحیی بن سعید هذلی حلی، معروف به« محقق حلی » در سال ۶۰۲ هجری قمری در شهر تاریخی حله قدم به عرصۀ وجود گذارد. او یکی از بزرگترین و نامورترین فقیهان عصر خویش است و دارای عظمت و اعتبار خاص در میان مجتهدان می باشد، به حدی که وقتی کلمۀ« محقق» را بدون قرینه و نشانه ای در میان فقها ذکر می کنند، شخصیت تحقیقی و علمی ایشان مورد نظر است.
wikifeqh: مراجع می باشد و از سبک و اسلوب خاصی برخوردار است. شرایع الاسلام حاوی دوازده هزار مسئله از مسائل حلال و حرام و شامل کلیه ابواب فقهی است.
جایگاه کتاب
این کتاب از زمان نگارش مورد توجه فقهای عظام واقع شده و شروح متعددی همچون« مسالک الأفهام » شهید ثانی( م ۹۶۶ ق)،« مدارک الأحکام» سید محمد عاملی( م ۹۴۶ ق)،« جواهر الکلام» شیخ محمد حسن نجفی( م ۱۲۶۱ ق)،« مصباح الفقیه» آقا رضا همدانی( م ۱۳۲۲ ق) بر آن نگاشته شده است.در الذریعة پس از ذکر نام تعدادی از حواشی کتاب این گونه می نویسد: هذا ما حضرنی من الشروح التی لها عناوین خاصة تذکر فی محالها و سیأتی قرب مائة شرح بعنوان شرح الشرائع لیس لها عنوان خاص. این کتاب از زمان نگارش در حوزه های علمیه تدریس می شده و بیش از هفتصد و پنجاه سال متن درسی حوزه های علمیۀ شیعه بوده است. اگر چه محقق حلی دارای آثار علمی همچون« مختصر النافع »،« النهایة و نکتها» و« المعتبر» می باشد. امّا شرایع الاسلام به دلیل نظم و ترتیب کم نظیر فروعات فقهی و دقت و شیوۀ بی نظیر در طرح مباحث از جایگاه خاص و رتبۀ والایی برخوردار است.آقا بزرگ تهرانی در الذریعة دربارۀ این کتاب می نویسد: و کتابه هذا من أحسن المتون الفقهیّة ترتیبا و أجمعها للفروع. مؤلف بعدها شرایع الإسلام را خلاصه نموده و آن را« النافع فی مختصر الشرایع » نامیده است که به« مختصر النافع» مشهور شده است. بعدها نیز مختصر النافع که همچون شرایع الإسلام فقه مختصر و فتوایی است بوسیلۀ محقق حلی شرح استدلالی زده شده است و کتاب المعتبر تدوین و تألیف شده است.
تألیف و انتشار
...
wikifeqh: شرایع_الاسلام_فی_مسائل_الحلال_و_الحرام
[ویکی اهل البیت] شرایع الاسلام کتابی است از محقق حلی (م۶۷۶ ق)، در موضوع فقه که از زمان تألیف منبع درسی حوزه های علمیه در فقه بوده است. به جهت اهمیت و شهرت این کتاب محقق حلی به صاحب شرایع معروف است.
نام کامل این کتاب شرائع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام است.
جعفر بن حسن بن یحیی بن حسن بن سعید هُذلی نجم الدین ابوالقاسم حلی، مشهور به محقق حلی (م 676 ق) یکی از بزرگ ترین علمای اسلام و مکتب تشیع در طول تاریخ است. علامه حلی که خود شاگرد اوست درباره او می گوید: «او افضل اهل عصرش در فقه بود»
از آثار دیگر او می توان مختصر النافع، المعتبر فی شرح المختصر، نکت النهایه، المعارج فی اصول الفقه، نهایة الاصول الی المعرفة الاصول، رسالة التیاسر فی القبلة، اللُّهنة فی المنطق را نام برد.
شرایع الاسلام حاوی دوازده هزار مسئله از مسائل حلال و حرام و شامل کلیه ابواب فقهی است. شرائع فقه را به چهار بخش کلی به ترتیب زیر تقسیم نموده است:
بخش عبادات شامل ۱۰ کتاب طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، اعتکاف، حج، عمره، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر است.
بخش عقود شامل ۱۵ کتاب تجارت، رهن، ضمان، صلح، مضاربه، مزارعه و مساقاة، ودیعه، عاریه، اجاره، وکالت، وقف، صدقات، هبات، سبق و رمایه، وصایا و نکاح است. کتاب های مفلس، حجر، شرکت، سکنی و حبس نیز در این بخش آورده شده است.
بخش ایقاعات از ۱۱ کتاب طلاق، خلع و مبارات، ظهار، ایلاء، لعان، عتق، تدبیر و مکاتبه و استیلاء، اقرار، جعاله، أیمان و نذر تشکیل شده است.
wikiahlb: شرایع_الاسلام
کلمات دیگر: